Sueus

Los sueus (en latin: Suevi, en grèc: Σοῆβοι, Σουῆβοι) son un dels pòbles germans originaris de la mar Baltica. Lo nom ven de swiban, que vòl dire 'movement irregular', que la costum dels sueus de se transportar d'un luòc a l'autre sens arribar a fixar de populacions establas; d'autras teorias dison que lo nom èra cèlta o eslau. Es possible que lo nom los foguèsse aplicat perque èran pas de germans pucs, mas mesclats amb d'eslaus e foguèron per aquò vistes coma diferents dels autres pòbles germans. Los romans los coneissián al mens a partie de 123 AbC.

Lo reialme sueu en (s. V-VI)      Limits del Reialme dels sueus      Airal amb canmbi de domini      Límits de las províncias romanas
Tipe	grop etnic istoric
Geografia
Estat	Reialme dels sueus

Distribucion dels diferents pòbles dins la peninsula Iberica vèrs 560

Escut d'armas de la vila de Coïmbra del sègle xv. Segon una legenda atribuida a Bernardo de Brito, lo drac eraldic representaría l'emblèma del rei sudatz Hermeric, del temps que lo leon seriá çò del rei Ataces dels alans. Aquestes simbòls foguèron preses en compte per la comission de la catedrala de Lugo, segon lo testimòni d'un document presentat lo 15 de febrièr de 1669 al Conselh del reialme e utilizat en 1927 per l'istorian Pablo Pérez Costantí, dins l'òbra Notas viejas galicianas, editada per la Xunta de Galícia, pendent lo debat suls simbòls del Reialme de Galícia: «(...) de aquí tuvo principio y se originó borrar el Dragón verde y León rojo (armas de los Reyes suevos que al tiempo tenían en este Reyno su corte), y trasladar al dorado campo del escudo de sus armas, la Hostia, no dentro de vaso Sacramental oculta (...)»

Las refereréncias primièras a aqueste pòble son confusas. Sembla qu'èra lo nom d'un ensems de pòbles germans format de diferentas tribús, coma los semnons, lombards e angles. Cesar (a la fin del sègle I AbC) los situava a la drecha del Ren, dins lo país de Baden, que lo rei èra Ariovist, en comprenent dos cents mila combatents, chifre benlèu exagerat (200.000 personas seriá lo nombre total d'els membre de la nacion suèva), atal Cesar de segur aumentava sa glòria de los aver desfach. Ariovist aviá daissat la Gàllia en 71 AbC ajudat de la tribú gallesa dels sequans (establida al bòrd del Sèina), dins sa guèrra contra los Eduens, e s'establiguèt après dins lo país, percebent tribut dels eduens, mas exigissent la cession de tèrras a sos aliats sequans; los dos pòbles galleses se reconcilièron, mas foguèron defachs a la Batalha de Magetobriga pels sueus, causa que los galleses demandèron ajuda a Roma, per sa proteccion dels eduens e autras tribús, mas s'abstenguèt d'intervenir militarament contra Ariovist per poder enviar las tropas combatre contra los elvetas. Cèsar defaguèt aquestes darrirèrs, e anèt combatre contra Ariovist, que'n foguèt desfach, e expulsèt los sueus al delà del Ren. Una partida dels sueus, qu'èran de las tribús dels vangions ('los falses'), los nemetas, e los tribocs, foguèron a l'esquèrra del Ren (en ocupant las tèrras de Worms, Espira e Estrasburg, respectivament) e se sometèron a Roma, e perdèron al cap de dos sègles son caractèr germànic se celtizant e se romanizant.

Tacit dona de novèla dels sueus, coma essent un dels pòbles germans que lutèron contra l'empèri (sègle I) e indica que migrèron en dos grops: un que se transportèt en Boèmia e un autre dins la region de l'Elba (de fach, entre l'Elba e l'Oder). Tacit nomena la mar Baltica Suebicum Maire (o tanben Oceanus Germanicus), çò que fa a pensar qu'ocupavan la còsta baltica dempuèi l'Elba. als pòbles sueus ensems, los nomenava erminions o ermions (a causa de l'aujòl mitoligic Irmin o Irminus). Son país, la menciona coma Suèvia (derivat de Soabia), e vivián en territòris situats al nòrd e èst d'aquestes qu'ocupavan jos Cèsar.

Estrabon los situa entre lo Ren e l'Elba, amb unes grops qu'èran arribats al nòrd de l'Elba (coma los ermandurs e los lombards), e los qualifica de pòble german mai important, indicant que los ubis foguèron expulsats per eles (benlèu, per la tribú dels lombards sorgida dels sueus) de sas tèrras entre lo Ren e l'Elba, e lor calguèt s'intallar en territòri roman. Se crei que los lombards, quades, ermundurs, semnons, cats e d'autres coma los marcomans e los nertereans podián èsser de tribús eissidas del tronc dels suèes. La capitala dels sueus es fixada a la fortalesa de Buiaenum, dins la sèuva erciniana.

Mentre que los sueus de Cesar èran un grop relativament pichon, aquestes de Tacit e Estrabon èran de grops fòrça grands e de segur contenián diferents pòbles dins lo grop.

Segur que lo rei marcoman Marobod o Marbod (Marobodus) comptava sus l'aliança de diferents grops sueus dins sa lucha contra Roma. Cap a la mitat del sègle I AbC, lo rei sueu Bannuis, ostil a Roma, foguèt desrocat per las tribús orientalas dels lugians (del grop que foguèt mai tard nomenat vandal), aliadas als ermundurs, qu'èran en bonas relacions amb Roma. Benlèu, pendent un briu, los sueus demorèron jos l'influéncia de Roma, mas mai tard tornèron e desvolopèron una politica ostila.

Claudi Ptolemèu considerava de fasián partit dels sueus los lombards, semnons e anglees de la region de Magdeborg, brots dels anglesde l'ancian Ducat de Schleswig.

Quand los romans coneguèron melhor la Germaniá, lo nom de sueus foguèt pas pus utilizat per assignar a cada pòble o tribú lo son pròpri nom.

Al temps de Domician, se menciona ja los sueus a la region del Danubi, e Trajan lutèt contra eles dins lo camp de Dacia, sens arribar a los sometre. Amb Marc Aurèli, los su§us tornèron èsser citats, a l'escasença de las luchas contra los marcomans. Aquestes sueus mai modèrnes demoravan en Soabia e èran un ensems de pòbles germans que prenguèron l'ancian nom. Foguèron aliats sovent als alamans e burgundis. Un dels personatges mai conegut foguèt Ricimer, qu'aguèt dins sas mans l'Empèri roman occidental.

Pendent lo sègle III, son nom es gaireben pas mencionat, e dins lo sègle IV los se jonguèron a una partida dels quadas, apertenents a unes dels grops parelh, qu'enforcèron lo pòble, e en 406 se jonguèron als vandals e alans e penetrèron dins l'empèri.

Los sueus donèron lor nom a la region alemanda de Soabia.

Ispània

Migrèron cap a la peninsula Iberica, ont en 409 s'installèron dins un territòri que compren las actualas Galícia, nòrd de Portugal, província de Leon e Astúrias.

L'Empèri Roman tolerèt aquesta invasion en escambi de tributs e lèu los sueus formèron un reialme independent, amb sas leis e quitament sa moneda. Lo primièr rei foguèt Ermeric.

Lo 449, los bagaudas vascons liderats per Basili s'èran aliats amb lo rei sueu Rechiar e ataquèron Turiaso (Tarassona), ont se trobèron federats amb l'avesque Leon, que moriguèron dins l'ataca, e amb Rechiar marchèron cap a Ilerda e Caesaraugusta, e foguèron desfachs en la batalha del riu Orbigo, e Braga, sa capitala, foguèt saquejada. I aguèt de diferents afrontaments amb los visigòts fins a que, fin finala, foguèron desfachs en 584 e lo reialme foguèt eliminat e incorporat al Reialme de Toledo.

Vejatz tanben

• Reialme dels sueus.