Sistèma parlamentari
Un sistèma parlamentari, democracia parlamentària o parlamentarisme, es un sistèma d'organizacion politica ont la branca executiva del govèrn depend del sosten dirècte o indirècte del parlament, sovent exprimit per un vòte de confidança. Doncas, i existís pas una separacion clara dels poders entre las brancas legislativa e executiva ni de sistèma de verificacion e balança comuna dins lo sistèma presidencial. Malgrat aquò, lo sistèma parlamentari a una flexibilitat e capacitat de responsa màgers que lo sistèma presidencial. Coma sistèma democratic, dins la democracia parlamentària la sobeiranetat populara es representada per de deputats e/o de senadors, elegits per d'eleccions liuras e periodicas, qu'exercisson la lor foncion legislativa dins un parlament.
| Sciéncias politicas | |
|---|---|
 Session parlamentària al Reialme Unit | |
| Poders | |
| Executiu · Judiciari · Legislatiu | |
| Escòlas | |
| Istòria · Conductivisme · Racionalisme · Economia politica · Istòria politica mondiala · Filosofia politicas · Estructuralisme · Foncionalisme · Institucionalisme | |
| Sistèmas politics | |
| Anarquia · Ciutat-Estat · Democracia · Dictatura · Federacion · Feudalisme · Meritocracia · Monarquia · Parlamentarisme · Presidencialisme · Republica · Sistèma semipresidencial · Teocracia | |
| Concèptes | |
| Autoritat · Politica · Sobeiranetat · Ideologia · Legitimitat · Partit politic · Estat sobeiran |
La branca executiva dels sistèmas parlamentaris es sostenguda per un cabinet, dirigit pel primièr ministre, considerat coma lo cap del govèrn. Lo primièr ministre e los ministres del cabinet provenon del Parlament e son sovent de membres ministres. Lo cap del partit majoritari, o d'un grop de partits en coalicion, es elegit o designat coma primièr ministre. Dins fòrça païses amb de sistèmas parlamentaris, lo cabinet, un dels membres, o lo primièr ministre, pòdon èsser renversats per una mocion de censura. E lo poder executiu pòt dissòlvre lo parlament e convocar d'eleccions novèlas.
Las brancas legislativas dels sistèmas parlamentaris pòdon èsser eissidas d'un sistèma de vòte uninominal majoritari o d'un sistèma de representacion proporcionala. Lo primièr cas s'utiliza principalament dins los païses de la Comunitat Britanica de las Nacions, e dins gaire de cases es necessari de formar un govèrn de coalicion. Per contra, los sistèmas de representacion proporcionala, utilizats sustot dins los païses de l'Euròpa continental, tendon a produsir de coalicions multipartitas.
Dins la majoritat dels sistèmas parlamentaris las cargas de cap de l'Estat e de cap del govèrn son detengudas per doas personas distintas; lo cap de l'Estat a una posicion de representacion o una foncion sustot ceremonialas (es sovent un monarca o lo president), amb de poders limitats que pòt utilizar en tempses de crisi, los que (per convencion o per òrdre constitucional) pòdon solament s'utilizar jol conselh e l'aprovacion del cap del govèrn. Dins d'autres sistèmas parlamentaris especials (nomenats sistèmas semipresidencials), lo president (coma cap d'Estat) a mai de poders e de foncions governamentals.