País de Cocanha

Lo País de Cocanha es, dins l'imaginari d’unas culturas europèas, una mena de paradís terrèstre, una contrada miraculosa que la natura qu’escampa sa generositat per sos abitants e sos òstes. Alunhat de las faminas e de las guèrras, es una tèrra de fèsts e de bombanças de contunh, ont se presica lo jòc e la canha, e ont lo trabalh es faidit.

Origina

Dins son libre La Fam e l’Abondància, Massimo Montanari situa la naissença del mite del País Cocanha entre lo sègle XII e XIV. Se trapariá una de las mai ancianas referéncias dins las Carmina Burana, aquestes cants de clèrgues vagabonds rebèls e desfrocats que celebravan lo vin, l'amor liure, lo jòc e lo gorrinitge (los Goliards). Un personatge s’i presenta coma l’abat de Cocanha: Un conte de 71 vèrs en mejan neerlandés Dit it van dat edele lant von Cockaenghen (Vaquí lo nòble país de Cocanha) fa una descripcion d’aquestre país de fèstas, luxe, òci ont mai se dormís mai de fa de ganh; conte utilizat pel Fabliau de Coquaigne (BNF 837 167-168)

Cocagne vendriá del canton de Cuccagna en Itàlia, sus la rota Roma a Loreto ; o del poèta macaronic Teofilo Folengo, chafrat Merlin Coccaie, que dins sos vèrses auriá descrich aqueste país deliciós; o d'una fèsta instituida a Nàpols jos un nom analòg, ont se donava al pòble de manjar e de vin.

Autres originas

• La cocanha es la bola de fuèlhas trissadas e compactadas pels cultivators de pastèl. Èra enseguida plaçada a secat e venduda al fabricant de tintas e vendudas tant car que tota la filièra de pastèl venguèt fòrça rica. Aquesta zona de cultura se trapava dins lo triangle Albi-Carcassona-Tolosa, que venguèt lo país de cocanha.

A l'origina de l'expression « País de Cocanha »

Lo país d’abondància portava lo mèsme nom o gaireben dins fòrça lengas europèas, coma en anglés « the Land of Cockaigne », o « Cokaygne », en italian « Cuccagna ». Los Flamands lo nomenavan « Het Luilekkerland » (« Pays de la doçors de boca »), mas tanben « Kokanje » o « Cockaengen ».

L’etimologia del nom es plan discutida:

• Als Païses Basses, se dich que vendriá de la vila de Kockengen dins la província d’Utrecht, o de l’expression « het land van de honingkoeken » : « lo país de las còca de mèl ».
• Lo mot anglés « cockaigne » seriá atestat en 1305, de l’ancian francés « coquaigne ». El tanben d’origina escura: ven dels mots eritats del latin « coquere », « cosinar » (per exemple l’anglés « to cook ») o d’autres mots germanics designant la còcas, comme l’anglés « cake », le wallon « couque », etc ?
• Mas « còcas » o « cocanha » designan tanben de bolas de pastèl fabricada en Lauragués a partir de la planta Isatis tinctoria L., que s’extrach una tinta blava. Faguèron la fortuna del país e venguèt lo País de cocanha. L'expression vendriá del començament del sègle XIII e ja evòca tota la riquesa simbolizada pel pastèl dins l'economia del país lauragués e d’Albi ont la planta èra cultivada e sa tintura comercializada.

Una representacion pincturala: Lo País de Cocanha de Bruegel lo Vièlh

Lo país de Cocanha, per Pieter Brueghel lo Vièlh (1567)

En 1567, alara que Brussèlas èra a fuòc e sang que le duc d'Albe e sos 60 000 soldats, vemnguts al nom de Felip II d'Espanha secutar l’eretic anabaptista, lo protestant luterian o calvinista e matar la revòlta, Pieter Bruegel se seriá refugiat dins la pintura de son País de Cocanha.

Lo quadre mòstra tres personatges endormits o somnolant, sadol, sota un arbre que pòrta une taula cobèrta de manjar. Un clèrgue, un cavalièr e un païsan i representan los tres òrdres de la societat medievala: lp clergat, la noblesa d’arma e la païsaneriá, los tres aquí egals dins l’abondància e la quietude opulenta.

Las frontièras terrèstras del Païs de Cocanha son fachas de monts de farinetas o de gelarèas. Un còp arribat dins aquesta contrada paradisiaca, se pòt s’esperar que las catlas cason ja rostidas dins la gargamèla, coma lo fa lo soldat a l’esquèrra del quadre, gòrjabadat, e pasmens aparat per un teulat cobèrt de crostadas. S’i vei d’aucas que venon se laçar ja cuècha suls plats, de pòrcs que se ronçan cap a nosaltre picats d’un costèl e de cactus format de fogassas, uòus en còca corissent…

Aquí los soldats pausèron lors armas, los agricultors lor flagèl, los estudiants se colcan sus lors libres, per una trèva de contunh sota los bons auspicis d’una natura generosa. Lo país de Cocanha se pòt veire coma une expression del desir de prospatat universala, de patz e d’egalitat, un paradís terrèstre, una utopia.

Dins los contes

Un conte de Grimm evòca lo País de Cocanha amb son nom alemand: Das Märchen vom Schlauraffenland (KHM 158). Es una descripcion d'un « mond capvirat », inspirat d'un poèma en mejan-naut-alemand del sègle XIV basat sul principi de la « mentida », mas qu’evocava pas lo País Cocanha a l'origina.

Lo conte 85 del Libre dels contes de Ludwig Bechstein pòrta lo mèsme títol.

Lo país de Cocanha en musica

Edward Elgar escriguèt en 1901 una obertura de concèrt, Cockaigne descrivent una plaça londoniana idealizada.

Dins le film d'animacion Disney Pocahontas, l’eròi John Smith parla del mond nòu coma « aquesta tèrra de cocanha ».

Georges Brassens, dins sa cançon Auprès de mon arbre, nomena son arbre « mon mast de cocanha ». Dins las fèstas de vilatge, la cocanha, èra un mas sabonat que se penjava de cambajons, des botelha e autres manjars que lo joves pojavan pels trapar a lors riscs e perilhs e al grand amusament de la fola.Tanben escriguèt Je bivouaque au pays de Cocagne, tèxte mes en musica per Joël Favreau.

En 1965, Jeanne Moreau canta tanben Vie de Cocagne, sus un tèxte e una composicion de Serge Rezvani.

Jacques Brel, disn sa cançon Le Plat Pays dich « Amb de catedralas per unicas montanhas e de negres cloquièrs coma masts de cocanha. »

Dins la cançon Je vais à Bang Bang dels Innocents lo País de Cocanha es evocat: « Mon País de Cocanha, es el entre dos trins. »

Lo grop cors Diana di l'Alba i fa referéncia dans Quassù « Istu paese di cuccagna »

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Abondància
• Tematica de l'Edat d'aur
• Eldorado