Nòstre ostal crema e agacham endacòm mai

«Nòstre ostal crema e agacham endacòm mai» (en francés, «Notre maison brûle et nous regardons ailleurs») es una frasa prononciada per Jacques Chirac, President de la Republica Francesa, en dobertura del discors que faguèt davant l'assemblada plenièra del IV^e Somalh de la Tèrra lo 2 de setembre de 2002 a Johannesburg en Sud-Africa, e que servís ara a designar aquela presa de paraula.

Pancarta, en francés, ambe la citacion al moment d'una manifestacion pel clima (Soïssa, 2019).

En se referissent especialament al rescalfament climatic, la declaracion del cap de l'Estat francés faguèt a l'encòp lo constat de la destruccion de la Natura e la critica de l'indiferéncia dels abitants de la Tèrra fàcia a aquesta catastròfa que met pr’aquò a l'espròva e en perilh l'espècia umana. Segon los comentaires, que presèron las intencions de l'orator, mas que planguèron tanben sa presa de consciéncia tardiva, que foguèt que fòrça pauc seguida d'efièches de la part d'aqueste, de son auditòri, e de sas ciblas. Lo meteis viatge permetèt a Jacques Chirac e al primièr ministre britanic Tony Blair d'aviar una collaboracion que finiguèt que desboquèt sus la mesa en plaça de la taxacion dels bilhets d'avion per finançar l'ajuda al desvolopament.

Istoric

La frasa foguèt escricha per Jean-Paul Deléage (fisician, geopolitològ, mèstre de conferéncias a las universitats d'Orleans e de París, militant e istorian de l'ecologia) especialament pel discors del president francés de l'epòca a aquel somalh mondial. Aquela frasa foguèt inspirada per la cançon Beds are Burning de Midnight Oil en 1986 (extrach : «How do we sleep while our beds are burning»). A l'epòca, Australia èra en preda als fuòcs de bòsques e lo rescalfament climatic n'èra la causa segon los militants ecologistas.

Contèxt

Lo discors de Jacques Chirac aguèt lòc lo diluns 2 de setembre davant l'assemblada plenièra de la quatrena edicion de çò que l'òm nomena comunament los somahs de la Tèrra, la quala comencèt lo diluns 26 d'agost e deviá s'acabar lo dimècres 4 de setembre. L'òme s'expremiguèt a la tribuna alara que veniá d'èsser reelegit President de la Republica Francesa lo 5 de mai precedent, al tèrme d'una eleccion durant la quala l'environament tengèut pas qu'una plaça segondària e que foguèt sustot marcada per la preséncia del candidat d'extrèma drecha Jean-Marie Le Pen al segond torn, aqueste sus qué se focalizèran los mèdias nacionals durant las setmanas que seguiguèron.

En rota per lo somalh, Jacques Chirac s'arrestèt a N'Djamena, al Chad, lo dimenge 1èr de setembre. Encontrèt Idriss Déby Itno e s'entretenguèt ambe el de la situacion regionala e de las relacions bilateralas abans de lo convidar en França e de repréner l'avion pel somalh. L'Airbus presidencial aterrèt sus la basa aeriana de Waterkloof a l'entorn de 21 òras e 30 minutas, e lo President s'installèt a l'ostalariá Sandton Hilton una mièja òra mai tard.

Es pas lo primièr còp que Jacques Chirac se retrobava en Sud-Africa coma cap de l'Estat francés : en junh de 1998, efectuèt una visita d'Estat de dos jorns dins aqueste país del 26 al 28. Çaquelà, encontrèt Nelson Mandela a aquela escasença, e visitèt pas Johannesburg, ont aviá lòc lo somalh.

Contengut

Lo passatge lo mai celèbre del discors de Jacques Chirac es constituït per qualques frasas liminaras :

«Nòstre ostal crema e agacham endacòm mai. La natura, mutilada, subrespleitada, arriba pas mai a se reconstituir, e refusam de l'admetre. L'umanitat sofrís. Sofrís de mal desvolopament, al nòrd coma al sud, e sèm indiferents. La Tèrra e l'umanitat son en perilh, e ne sèm totes responsables.»

Enumerèt après los grands problèmas environamentals e de desvolopament uman que se pausan continent per continent. Citada la primièra, l'Euròpa tocada per de catastròfas naturalas e de crisis sanitàrias. En America del Nòrd, l'economia dels Estats Units sovent «bolimica en ressorsas naturalas» e «portada d'una crisi de fisança dins sos mòdes de regulacion». L'America latina que vei ressorgir «la crisi financièra» e sos contracòps socials. De son costat, l'Asia menaçada d'empoisonament per una pollucion que s'espandís e menaça, çò dont testimoniarà, segon Jacques Chirac, «lo nívol brun». L'Africa per çò qu'es d'es «aclapada pels conflictes, lo sida, la desertificacion, la famina». Per finir, citèt d'unes Estats insulars menaçats de disparicion del fach del rescalfament climatic.

Comentaris e analisis

Jacques Chirac (a drecha) en 2002 ambe George W. Bush (a esquèrra), una cibla indirècta de son discors de Johannesburg.

Los comentaires del discors consideran generalament que constituís una descripcion exacta de la situacion en cors en matèria d'environament. Pr’aquò opausat a Jacques Chirac sus de nombrosas questions, lo Partit Comunista Francés estima per exemple que per son biais França aguèt rason, a trobat «los mots justs».

Çaquelà, las rasons que possan los uns e los autres a jutjar lo contengut del discors positivament divergisson, e lo PCF i vei per exemple un vertadièr diagnostic portat per França dins «una arèna onusiana» e que «trencava ambe la vanitat dels Estats Units, campions totas categorias en matèria de pollucion mas refusant de ratificar lo Protocòl de Quiòto».

Consequéncias

Ulteriorament, mantun comentaires soslinhan que ni Jacques Chirac, ni las personas l'escotant o que visava implicitament an pas pres de mesuras en favor de l'environament. La formula es alara represa per la premsa, per indicar que lo fuòc crema totjorn e/o que un tal agacha totjorn endacòm mai.

Segon lo Partit Comunista Francés, atal :

«La formula de Jacques Chirac al Somalh de la Tèrra es intrada dins lo trist placard de las frasas sens endeman e de las ocasions perdudas.»

De fach, pauc après lo Somalh, Jacques Chirac aviá ja declarat que sabiá que l'impacte de l'encontre internacional seriá reduch, se çò es en matèria de sensibilizacion :

«Los tèxts del somalh son çò que son. An una portada limitada, benlèu, mas incontestablement son un moment de presa de consciéncia e una avançada. Es ben çò qu'òm esperava d'aquel somalh dificil.»

Autras expressions

Un provèrbi romanés es mai pròche, ambe la meteissa significacion : «La Tèrra crema e mameta se penchena» (Țara arde și baba se piaptănă).

Al Fòrum Economic Mondial de genièr de 2019, la joventa militanta suedesa Greta Thunberg utiliza una formulacion similara en declarant : «Nòstre ostal es en fuòc. Vòl que ressentatz la paur que ressenti cada jorn. Avèm mai que dotze ans per agir. E òm fach res !».

Nòtas e referéncias

• (fr) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en francés intitolat « Notre maison brûle et nous regardons ailleurs ».

Vejatz tanben

Bibliografia

• Notre maison brûle !, Samson Florence, prefaci d'Axel Kahn, Theles, genièr de 2006 (ISBN 978-2847766127). Aqueste assag es una extrapolacion del discors del President de la Republica. Reven suls moments fòrts de l'istòria contemporanèa en abordant mantuna tematics : guèrras, atemptats extremistas, religions, ecologia, descobèrtas scientificas e lors incidéncias sus l'environament.
• Dol es una benda dessenhada de Philippe Squarzoni publicada en 2006 per Les Requins Marteaux. Es una critica de la politica francesa de las annadas 2000 e especialament un bilan de la politica de Jacques Chirac. A la fin de la creacion de l'album, Philippe Squarzoni analisa la politica environamentala del president e los enjòcs darrièra aquela frasa corta, e decidís d'en far un entièr, Saison Brune. L'autor a recebut en 2012 lo prèmi Léon de Rosen per l'Acadèmia Francesa per sa contribucion a la compreneson e a l'espandiment de las valors que recobra la nocion de respècte de l'environament.

Articles ligats

• Jacques Chirac
• Rescalfament climatic
• Desvolopament sostenable
• Protocòl de Quiòto
• Acòrd de París sul clima

Ligams extèrnes

• (fr) Discours de Jacques Chirac au Sommet mondial du développement à Johannesburg le 2 septembre 2002, Wikisource