Mite fondator
Lo mite de fondacion o mite fondator, es un recit etiologic explicant l'origina d'un rite o d'una ciutat.
Dempuèi l'apareisson de las primièras ciutats, entre lo milenari IV e II AbC, de Mites contan la fondacion d'unas d'aquelas. L’epopèa de Gilgamesh a Babilònia, lo mite de Romul e Rème a Roma, lo mite d'Erectèa a Atenas e lo Kalevala en Finlàndia son de mites de fondacion: d'un biais general, cada pòble a besonh de dire sas originas[1].
Aquel mite etiologic fai partit dels mites de las originas que son de recits legendaris dels començaments d'un pòble, d'una ciutat, de l'umanitat, de la tèrra, de la vida e de l'univèrs (cosmogonie). Se diferéncia tanben del mite de la creacion que fa referéncia a l'idèa d'un començament del mond.
Mites antics
modificar
Los mites de fondacions pòdon desvelopar dos tipes de recits d'originas: autoctonics - del grèc auto-khthôn, « aquel qu'es nascut de la quita tèrra » - o de las originas alloctonics - allo-khthôn, « aquel qu'es nascut d'una autra tèrra », vengut d'endacòm mai[2].
Lo primièr tipe, pro frequent dins los mites grècs antics, fa per exemple nàisser los òmes de la Tèrra tot coma lo mite atenian d'Erictonios - nascut espontaneament de la Tèrra (seguent Pindar) o d'una union entre Efèst e la Tèrra (seguent Omèr) - o encara dels Esparts (los « òmes semenats ») nascuts de la tèrra en armadura, semenats de las dents d'un dragon tuat per Cadmos[3].
Lo segond tipe, que se troba tanben dins los recits grècs, prepausa de recits de colonizacion o d'exòdi: venèm proprietaris d'un territòri en seguida d'un colon acompanhat d'un grop que - sus òrdre divin o d'un oracle - prenguèt lo territòri promés. Aqueles recits, sovent militaristas o guerrièr, troban sovent lor origina dins una situacion d'opression qu'obliga la partença[2].
Mites modèrnes
modificar.jpg)
Aquel tipe de recits existís tanben dins la construccion de recits de fondacion modèrnes, utilizats o bastits de sègles après los eveniments que contan[2]. Venguèt tanben corrent de parlar de « mites fondator » per de recits d'originas mai recent: Soïssa, Estats Units d'America, França, Israèl, eca.
Notas e referéncias
modificarBibliografia
modificar- Élise Marienstras, Les Mythes fondateurs de la nation américaine, Éditions Complexe, 1992
- {{{títol}}}. ISBN 978-2-02-028240-6.
- {{{títol}}}. ISBN 9780815322573.
- Anita Shapira, L'Imaginaire d'Israël : histoire d'une culture politique, Calmann-Lévy, 2005
- Idith Zertal, Israel's Holocaust and the Politics of Nationhood, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, ISBN 0521850967
- {{{títol}}}. ISBN 978-9089640789.
Vejatz tanben
modificarArticles connèxes
modificarMites fondators
modificar- Euròpa: Mite de las originas troianas
- França: Legenda de l'origina trioana dels Francs
- Bretanha: Legenda de l'origina troiana dels Bretons
- Roma: Fondacion de Rome
- Marselha: Mite fondator de Marselha
- Soïssa: Mites fondators de la Soïssa
- Acadia: Mites fondators de l'Acadia
- Catalònha: Legendas fondatriças de Catalònha
- Finlàndia: Kalevala
- Islàndia: Landnámabók: tradicion orala, puèi escricha dempuèi de la cinquena generacion dels colons