Mar Mòrta
La mar Mòrta (var. mar Morta) es un lac d'aiga salada de l'Orient Mejan. D'una superfícia approximativa de 1050 km², es alimentada per lo riu Jordan e bordada per Israèl e Jordania. Quand la salinitat mejana de l'aiga de mar es de 2 a 4 %, aquela de la mar Mòrta es de gaireben 27,5 %. Pas cap de peisses e pas cap d'alga (macroscopica) pòdon subsistir dins de talas condicions, es çò que li balha lo nom de « mar Mòrta ». En realitat, aquela mar es pas completament mòrta pr'amor que se sap uèi que d'organismes microscopics (plancton, bactèris (alofilas e alobactèris), etc.) i vivon.
|
Mar Mòrta
| |
|---|---|
| OpenStreetMap | [1]. |
 | |
| Consequéncia de la fòrta salinitat | |
| Geografia | |
| País |  Jordania,  Israèl.
|
| Latitud Longitud |
31° 30′ nòrd, 35° 30′ èst |
| Tipe | Lac endoreïc |
| Superfícia | 810 km² |
| Altitud | −417 m |
| Prigondor | 120 m |
| Idrografia | |
| Bacin idrografic | 40 650 km² |
| Emissari(s) | Pas cap |
 |
La baissa de la pluviometria, començada fa gaireben 40 000 ans, entrainèt, en rason d'una evaporacion fòrça fòrta, una regression del lac e una aumentacion constanta de sa salinitat.
Aquesta « aiga » es una solucion de sals que sa concentracion diferís grandament de la salinitat normala d'un ocean. Lo clorur de magnèsi e lo clorur de sòdi son los principals compausants d'aquela solucion. Ricas en minerals, las aigas de la mar Mòrta son reputadas per sonhar lo psoriasi e los raumatismes.
La massa volumica de l’aiga de la mar Mòrta (1240 kg/m³) es tala qu'un èsser uman i pòt flotejar sens cap de problèma.
La mar Mòrta es lo ponch pus bas de la tèrra (417 m jos lo nivèl de la mar).
La mar Mòrta baissa d'un mètre per an.
L'avenidor de la mar Mòrta Modificar
Coma la mar d'Aral e lo lac Chad, la mar Mòrta perdèt, aquelas cinquanta darrièras annadas, lo tèrç de sa superfícia. L'assecament es tal qu'una larga benda de tèrra fendilhada la devesís uèi en doas concas distintas. La cause essenciala es la subresplecha creissenta del riu Jordan, la seuna unica font d'aiga doça, per l'irrigacion. Una autre causa importanta es l'evaporacion de volums importants d'aiga per las usinas de produccion de sal de la mar Mòrta. Serián responsablas de l'évaporacion de 300 000 000 m3 d'aiga per an.
La reduccion de la superfícia de la mar Mòrta se perseguís jorn aprèp jorn, e crèa a tèrme un risc ecologic, economic e geoestrategic dins la region.
Una solucion seriá de cavar un canal (nomenat « Canal de la Patz ») dempuèi la mar Roja, sus una longor de 180 km. La diferéncia de nivèl permetriá d'apondre una centrala de produccion d'electricitat e tanben bastir una centrala de dessalament. A la fin de 2006, la Banca Mondiala, l'Union Europèa, Japon e los Estats Units financièron un estudi e lo còst total del projècte es estimat a 3 o 4 miliards de dolars.
Aquela solucion ja foguèt ensajada en 1902 per Theodor Herzl, mas dempuèi la mar Mediterranèa mai pròche. Un dels projèctes consistiguèt en un canal sosterranh. Los primièrs mètres foguèron inaugurats per Menahem Begin, mas l'escavament foguèt arrestat puèi l'idèa abandonada en 1985.
Seguent los Acòrdis d'Òslo en 1993, l'idèa es de pompar l'aiga de la mar Roja fins a las montanhas pròche del golf d'Akaba (600 m en dessus del nivèl de la mar Mòrta). Puèi un canal de 184 km (134 d'entre eles cobèrts) seriá cavat en territòri jordanian per menar l'aiga. Mas d'organizacions environamentalas an de dobtes serioses a respècte d'aquela solucion, en particular per quant als impactes negatius sus l'ecosistèma.
Vejatz tanben Modificar
Ligams exteriors Modificar
- (fr) Photos de la mer Morte (Jordanie)
- (fr)[ http://worldpictures.wordpress.com/2007/08/04/images-de-la-mer-morte/ Autres images de la mer Morte ]
- (fr) Photos de la mer Morte en Israël