Les (flume)
| Les | |
|---|---|
 Les entre Castèlnòu de Les e Montpelhièr. | |
| Caracteristicas | |
| Longor | 29,6 km |
| Bacin | 194 km2 |
| Bacin collector | Les |
| Debit mejan | 2,51 m3⋅s-1 (Palavàs) |
| Regim | cevenòl |
| Riu | |
| Embocadura | Mediterranèa |
| · Localizacion | Palavàs |
| · Coordenadas | 43° 31′ 32″ N, 3° 56′ 07″ E |
| Geografia | |
| Païses traversats |  França
|
| Regions traversadas | Occitània |
Les es un flume d'Occitània, en Lengadòc, que passa a Montpelhièr. S'escampa dins la mar Mediterranèa.
Geografia
modificar
Sa longor es de 29,6 km. Sa font apareis d'una ressorgéncia dau vast ensems carstic dau nòrd montpelhierenc, dins la penda sud d'una còla dau nòrd de la comuna de Sant Clamenç. Les s'escola puèi cap au sud dins una plana estrecha entre los vilatges de Sant Clamenç e Montferrièr de Les en riba drecha, Pradas de Les e Clapièrs en riba senèstra. Es dins aquela zona que se tròba lo cabòt dau Les, pichon peis endemic au riu, descobèrt en 1964 e amenaçat d'escantiment.
Arribat au pè dau bòsc de Montmaur (territòri de Montpelhièr), passa entre los relèus montpelhierencs e de Castèlnòu au fons d'una gòrja. Es a aqueste nivèl que recep en « sosten d'estivatge » las aigas de Ròse[1] porgidas per la Companhiá de Ròse Bas Lengadòc[2] a un debit de 160 litres per segonda[3]. Retròba la plana litorala abans de daissar Montpelhièr per se dirigir cap a Latas. Un canal natural format entre los estanhs de l'Arnèl e dau Mejan li permet de rejónher la mar Mediterranèa a Palavàs.
Las comunas traversadas son:
Afluents
modificar
Toponimia
modificarLas fòrmas ancianas son : Ledum flumen al primièr sègle ap. J.-C. (Pomponius Mela, II. 5), Heledus aus sègles IV-VI (Avienus, Dra maritima, 592; identificacion dobtosa), fluvium Leto (varianta : Lico) en 799, flumine que dicitur Lesus, cap a 1070, in flumine Lesi en 1103, in Lisio en 1124, de Leso veteri en 1130, pontem de Lisio en 1146, flumine Lesi en 1147, 1167, 1171, flumine Ledi en 1172, fluminis Lesi en 1189, ex parte Lezi en 1191, flumen quod vocatur Lez en 1192, flumine Lesi en 1193, ponte de Les en 1255, flumine Lezi en 1272, riperia Leni en 1308, ripperia Lani, riperia Lani en 1317, la ribieyra del Les en 1409, lo Les en 1487, Lez fl en 1570, Les R. en 1648, Lez R. en 1703, le Lés en 1740-60, le Lez R. en 1770-71 (mapa de Cassini). A prepaus de las fònts de Les : fonte Lesi en 1247, Source du Lez en 1626, la source du Lers en 1740-60, Source du Lés en 1770-71 (mapa de Cassini)[4].
Las grafias Lani, Leni, etc, s'explican per una confusion amb la Lène (nom francés). La majoritat de las fòrmas testimònian d'una evolucion Led- > Lez; i a en mai una faussa regression Leto dins la de 799. Segon Frank R. Hamlin, lo nom de Les es probablament en relacion amb lo mot gallic ledo « reflús » (citat per Dottin, p. 265), que representariá las aigas gorgotantas de la fònt de Les, que se vesián abans los trabalhs de captatge de 1981-82, puslèu qu'amb lo radicau *les-, variante de *lesa « bauç », supausat per Fabre[4].
Segon Delamarre, especialista contemporanèu dau celtic, Les s'explica per un tipe idronimic abondós ledos (varianta ledā > Lèisa, Lesa), probablament celtic pr'amor de sa recurréncia[5].
Referenciàs
modificar- ↑ pollution dans le Lez quotidien gratuit Montpellier Plus du 04/09/2008
- ↑ site de la BRL voir notamment la présentation du système Rhône.
- ↑ La Marseillaise (Journal L'Hérault du Jour) 04/09/2008
- ↑ 4,0 et 4,1 Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 215
- ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 174 e 353