Lac Tana
| Lac Tana | ||||
 Lo lac Tana |
||||
| Administracion | ||||
| País |  Etiopia
|
|||
|---|---|---|---|---|
| Geografia | ||||
| Coordenadas | 12° 00′ 00″ N, 37° 15′ 00″ E | |||
| Origina | volcanica | |||
| Superfícia · Maximala |
2 156 km2 3 500 km2 |
|||
| Longor | 84 km | |||
| Largor | 66 km | |||
| Altitud | 1 788 m | |||
| Prigondor · Maximala |
14 m |
|||
| Idrografia | ||||
| Alimentacion | Reb, Gumara | |||
| Emissari(s) | Nil Blau | |||
Geolocalizacion sus la mapa : [[Modèl:Geolocalizacion/Africa]]
Geolocalizacion sus la mapa : [[Modèl:Geolocalizacion/Etiopia]]
| ||||
modificar  |
||||
Lo lac Tana, es lo las mai grand d'Etiopia (3 630 km2 près 70 km en largor e 80 km en longor). Es lo mai septentrional del país, es situat a una altitud mejana de 1 800 m. S'aucèt a l'ère terciària, amb subreccion del bloquièr araboetiopian (unitat tectonica entre l'Afrique de l'Èst e la peninsula Aràbia).
Presentacion
modificarLo lac es pas format dins un cratèri o lo long d'una falha coma fòrça lacs fraires dels nauts plans o de la val del Rift, mas dins una depression constituida de dos tipes de lavas: Aden Lava series e Trappean Lava series (Paul Mohr).
Aquela s'aclapèt progressivament quand las sèrras importantas s'aucèeon als sieus costats: la sèrra del Semien al nòrd (mai nauta d'Etiopia amb lo mont Ras Dashen: 4 620 m), los monts Guna (4 231 m) a l'èst, e los monts de Choke (4 154 m) al sud, còr de l'anciana província del Gojam. Vaqui perque la prigondor del lac es relativament fèble, amb sonque 9 m en mejana, çò que fa qu'es fragil al respècte de las variacions climaticas e a l'utilizacion de l'aiga per l'òme.
Lo regim pluviometric es fin finala pro irregular, segon un regim tropical de monson. E mai lo tributari del lac Tana, lo Nil Blau possedís una fòrça colossala en sason de las pluèjas (de junh a setembre) o lo mitan se transforma. De grandas planas costièras coneisson alara d'aigadas las vias de circulacion son copadas pels fòrça (un seissantenat) afluents del lac.
Un dels sieus afluents, lo Gilgel Abbay, es considerat coma essent la font del Nil Blau. A 36 km après sa sortida del lac, lo Nil Blau cai subte a Tessessat (o Tis Esat), puèi s'engatja per una longa traucada sus mai de 900 km mejans las ròcas volcanicas etiopianas, formant a vegada de canhons gigantescs. Quand passa la frontièra sodanesa, se calma. Lo Nil blau representa gaireben 2/3 de las aigas del Nil à Khartom, ont rejonh son grand fraire, lo Nil Blanc.
Itòria
modificarJa conegut de Ptolemèu (Sègle II) que nomena Pseboe (en latin « sanha cròta »), puèi identificat pel paire Manuel de Almeida en 1624 coma apartenent al pòple de caçaires Wayt'o, lo lac Tana dintra dins l'istòria quand James Bruce, lo 4 de novembre de 1770, identifiquèt amb precision las font del Nil Blau a Gish Abbay (100 km al sud oèst d lac).
A partit del Sègle XIII, lo lac jòga un grand ròtle dins la preservacion e la consolidacion de l'empèri crestian d'Abissinia, mercé entre autre al Nil Blau, barrièra naturala protectritz contra las invasions musulmanas e que sols las naus de papir tankwa permeton de passar fins la construccion del pont portugués d'Alata en 1626.
Tèrra crestiana, la region del Choa fòrça lèu aculhiguèt de monges que, en temps de prilh, se refugièron sul lac coma pendent las incurcions dels jihads musulmans del Gragñ, al Sègle XVI sègle XVI.
Los rèstes d'ancians sobeirans etiopians e d'objèctes precioses ecclesiastics son gardats encara ara sus las illas isoladas del mond exterior.
- Sus l'illa de Tana Cherqos i a una pèira, conta Paul B. Henze, ont Verge Maria se seriá pausada pendent son retorn d'Egipte. Aquela illa es tanben reconeguda per la Glèisa etiopiana ortodòxa coma lo luòc ont es interrat l'evangelizator del reialme d'Axom, Frumenci d'Axom.
- Mai, lo còrs de Yekausaose al monastèri Sant Estefanos sus l'illa de Dega, qu'abriga tanben los tombèls dels neguses David I (sègle I) Zara Yaqob, Zè Denguel e Fasilades.
A partir del sègle XVI, le lac Tana quitament ven un fòrça important centre d'escambi pels caravanièrs que venon alimentar lo celèbre mercat de Baher Dar a pé o en tankwa. Las dralhas d'escambis ligam fins al Sègle XX, las ancianas provícias del Begemder al nòrd, e del Gojam, al sud. La riba èst del lac Tana es per exemple escampilhats d'ancians centres caravanièrs. Lo lac Tana èra donc un relai important entre lo nòrd e lo sud de l'Etiopia.
Mitan
modificar
Uèi lo lac Tana demora l'axe central del territòri de la novèla region-Estat Amara, instaurada pel novèl govèrn federal en 1991. Lo contraròtle del lac se situa d'en primièr al nivèl federal, alara que los pretzfachs e responsabilitats del nivèl regional al subjècte de la gestion del lac Tana e de sas fonts naturalas, demoran a definir.
En 2003, lo lac Tana perdèt subte 1 m d'aiga, çò que geinèt fòrça las populacons localas e perturbèt los ecosistèmas sus sas ribas.
Aquela bassa de las aigas provoquèt de ressons, una pèrda massissa de la planta de papir giganta endemica (Cyperus Papyrus) qu'es un element màger de l'economia locala sensible al nivèl del lac. La planta servís entre autres a realizar de naus tradicionalas - las tangwas - especialitat del pòble Nagades, los abitants de las illas. Aquelas pirògas son realizadas a l'identic dempuèi de milièrs d'annadas.
Las activitats de navigacion tanben foguèron geinadas, e la circulacion del Tananesh, mai important fèrri de la « lac Tana Transport Company » foguèt perturbat per d'escuelhs novèls emergits.
Ara las autoritats etiopianas comprenon la necessitat de portar una atencion vigilanta als ecosistèmas, per la preservacion, mas tanben la compreneson d'un tal site natural. Malaürosament, los projèctes de proteccion e de classament correspondon pas sempre amb los imperatius urgents de desvelopament e de reduccion de la pauretat, e pòt contunhar l'utilizacion massissa de las aiga, per las produccions agricòlas e idroelectricas.
Situat a 540 km d'Addis Abeba (una jornada de bus), lo lac fornís encara cada jorn una mièja tona de peisson fresc a la capitala, alara que d'autres lacs de la val del Rift, coma lo lac Chamo, an ja agotat lors fonts piscicòlas.
En 2015, lo lac Tana es reconegur Resèva de biosfèrea per l'Unesco[1].
Las illas
modificarLo nombre d'illas que compta lo lac varia en foncion del nivèl de l'aiga, donc de las precipitacions. Aquel nivèl baissèt d'unes 1,8 mètre en 400 ans. Manuel de Almeida, missionnari portugués, comptava 21 illas al començament del sègle XVI, que set o uèit abrigavan de monastèris pro importants. E James Bruce visita la region a la fin del sègle XVII, conta que 45 illas èran occupadas. Un geograf mai recent comptèt 37 illas portant de noms, d'entre que 19 aculhiguèront o aviá aculhit un monastèri.
Las principalas illas abrigant de monastèris son:
- Nerga Sellassié
- Dega Estefanos
- Tana Cherqos
- Kebran Gabriel
- Debré Maryam
Bibliografia
modificar- {{{títol}}}.
- .
- {{{títol}}}..
- {{{títol}}}..
- .
- {{{títol}}}.
- {{{títol}}}. ISBN 2-84586-537-6.
- {{{títol}}}.
- {{{títol}}}.
- {{{títol}}}..
- {{{títol}}}. DOI 10.1163/157075611X618246..
