Joan Cavalièr

Joan Cavalièr (28 de novembre de 1681 - 17 de mai de 1740) foguèt un famós cap dels camisards, nascut al Mas Rós, un masatge de la comuna de Ribauta prèp d'Andusa, en Lengadòc.

Joan Cavalièr, cap dels camisards

Biografia

Lo sieu paire, un pagés illetrat protestant, foguèt secutat per tal de se convertir el e sa familha al catolicisme roman. Malgrat aquela menaça sa maire li balhèt secretament la fe protestanta. Dins sa joventut foguèt pastre, e cap a sa vintena annada aprenguèt a far lo fornièr. Amenaçat de perseguidas per encausa de sas opinions religiosas se n'anèt a Genèva, ont demorèt tot l'an 1701. Tornèt puèi en Cevenas a la velha de la revòuta dels camisards, aprèp lo murtre de l'abat de Chaila al Pònt de Montverd dins la nuèch del 24 de julhet de 1702. Qualques meses pus tard ne venguèt lo menaire. Mostrèt que possedissiá un engèni de la guèrra extraordinari, e lo marescal Villars li faguèt lo compliment de dire qu'èra tant coratjós dins l'ataca coma èra prudent dins la retirada, e que de per sa coneissença extraordinària del país mostrava dins la direccion de sas tropas un biais digne dels oficièrs mai qualificats. Durant dos ans, faguèt fracassar las ofensivas del comte Victor Maurice de Broglie e lo marescal Montrevel, generals de Loís XIV, e mantenguèt una guèrra terribla de resisténcia.

Organizèt las fòrças dels camisards e mantenguèt la pus sevèra disciplina. Coma orator trapèt son inspiracion dels profètas d'Israèl, e enaucèt l'estrambòrd de sos rudes montanhòls a un nivèl tant fòrt qu'èran prèsts a morir amb el e per la libertat de consciéncia. Cada batalha aumentava la terror del seu nom. Lo jorn de Nadal de 1702 tenguèt una assemblada religiosa a las pòrtas d'Alès, e metèt en fugida la milicia locala venguda l'arestar. A Vanhas, lo 10 de febrièr de 1703, encontrèt las tropas reialas, mas, batut al seu torn, foguèt obligat de cercar lo salut dins la fugida. Tornèt , e foguèt tornarmai desfach a la Torre de Bilhòt (lo 30 d'abril), mas un còp de mai se reviscolèt en recrutar de tropas nòvas per remplaçar las perdas.

Amb una tièra longa de successes, Cavalièr ganhèt una solida reputacion e obtenguèt la fisança del pòble. Foguèt sens efèctes que de mesuras pus duras foguèron presas contra los camisards. Cavalièr portèt coratjosament la guèrra fins a la plana lengadociana, faguèt de represalhas terriblas, e mai amenacèt Nimes. Lo 16 d'abril de 1704 encontrèt lo marescal Montrevel se meteis al pont de Nages, amb 1000 òmes contra 5000, e, e mai que batut aprèp un combat desesperat, faguèt una retirada amb succès amb los dos terces de sos òmes. Foguèt a aqueste moment que lo marescal Villars, volguèt metre fin a aquestas luchas terriblas, en dobrir de negociacions, e Cavalièr foguèt convidat a venir discutir al Pont d'Avne pròche Alès l'11 de mai de 1704, e lo 16 de mai se sometèt a Nimes. Aquestas negociacions, amb lo monarca mai fièr d'Euròpa, las menèt, non pas coma un rebèl, mas coma lo cap d'una armada que s'èra batuda onorablament. Loís XIV li balhèt lo grad de coronèl, que Villars li presentèt personalament, e una pension de 1200 livres. Al meteis temps autorizèt la formacion d'un regiment Camisard per servir en Espanha jos son comandament.

Abans de daissar Cevena pel darrièr còp, venguèt a Alès e a Ribauta, seguits d'una immensa fola. Mas Cavalièr aviá pas pogut obténer la libertat de consciéncia, e sos camisards gaireben coma un sol òme esclatèron de colèra contra el, li recriminant çò que descrivián coma sa desercion perfida. Lo 21 de junh de 1704, amb una centena de camisards que li èran encara fidèls, partiguèt de Nimes e arribèt a Neu-Brisach (Alsàcia), ont deviá èsser acantonat. De Dijon, se tornèt a París, ont Loís XIV li donèt audiéncia e ausiguèt son explicacion sus la revòlta de la Cevena. De retorn a Dijon, crentant d'èsser empresonat dins la fortalesa de Neu-Brisach, se fugiguèt amb sa tropa prèp de Montbéliard e se refugièt a Lausana.

Mas èra tròp militar per abandonar la carrièra de las armas. Ofriguèt sos servicis al duc de Savòia e, amb sos camisards, faguèt la guèrra dins la Val d'Aosta. Après la patz, tornèt en Anglatèrra, ont formèt un regiment de refugiats que prenián part a l'expedicion espanhòla del comte de Peterborough e Sir Cloudesley Shovell en mai de 1705. Pendent la Batalha d'Almansa, los camisards se retrobèron opausats a un regiment francés, e sens tirar, los dos coses se precipitèron l'un sus l'autre. Cavalièr escrich mai tard (10 de julhet de 1707): "La sola consolacion que me rèsta es que lo regiment qu'ai agut l'onor d'ordenar a pas jamai agachat enrè, mas a vendut sa vida carament sul camp de batalha. Ai combatut tant qu'un òme èra de pè al costat d'ieu e fins a çò que las chifras me mestrèjan, perdent tanben una immensa quantitat de sang d'una dotzena de nafras qu'ai recebudas." Lo manescal Berwick jamai parlèt pas d'aquel eveniment tragic sens emocion visibla.

A son retorn en Anglatèrra, una petita pension li es acordada e s'installa a Dublin, ont publica las Memòrias de las guèrras de la Cevena jol comandament del coronèl Cavalièr, escriches en francés e traduch en anglés amb un dedicadís a Lord Carteret (1726). Malgrat que Cavalièr recebèsse, sens cap de dobte, d'ajuda per la publicacion de las Memòrias, es pasmens verai que forniguèt los documents e que son trabalh es la font mai preciosa per l'istòria de sa vida. Foguèt nomenat general lo 27 d'octobre de 1735 e, lo 25 de mai de 1738, foguèt nomenat luòctenent governador de Jersey. Escrivent l'annada seguenta (26 d'agost de 1739), ditz: "Soi subrecargat de trabalh e cansat; vau préner las aigas en Anglatèrra per èsser en estat de preparar la guèrra contra los espanhòls se refusan los conselhs de prudéncia." Promogut al grade de major general lo 2 de julhet de 1739, defunta l'annada seguenta. Dins lo registre parroquial de St Luke's, en Chelsea, i a una intrada: "Burial A.D. 1740, 18 May, Brigadier John Cavalier." (Enterrament lo 18 de mai de 1740, Brigadièr Joan Cavalièr)

I a una istòria qu'o representa coma l'urosa rivala de Voltaire per la man d'Olympe, dròlla de Madama Dunoyer, autora de las Letras galantas. Pendent son sojorn en Anglatèrra, a esposat la dròlla de Capitani de Ponthieu e de Margarita de la Ròcha Focaud, refugiats vivent a Portarlington. Malesherbes, lo defensor coratjós de Loís XVI, retòrna lo testimoniatge eloquent seguent a aquel jovent eròi de la Cevena: "Confessi", ditz, "qu'aquel guerrièr, que, sens jamai serviguèt, s'es retrobat pel sol don de la natura un grand general, aquel camisard que gausèt punir un crim en preséncia d'una tropa feroça que se manteniá per de petits crims, aquel pagés grossièr que, admés a vint ans dins la societat de las gents cultivadas, a pres lors manièras e a ganhat lor amor e lor estima, aquel òme que, malgrat qu'abituat a una vida auratjosa e justificat d'èsser fisar de son succès, aviá pr'aquò en el pro de filosofia per natura per gaudir pendent trenta cinc ans d'una vida privada tranquilla - sembla ieu d'èsser l'un dels personatges mai rars de l'istòria."

Ligams extèrnes

• Alés : al desèrt - Occitanica eAnem / CIRDOC

Nòtas e referéncias

• (en) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en anglés intitolat « Jean Cavalier ».
• For a more detailed account see François Puaux, Vie de Jean Cavalier (1868); David CA Agnew, Protestant Exiles from France, ii. 54-66 (Lond., 1871); Charvey, Jean Cavalier: nouveaux documents inédits (1884). Eugène Sue popularized the name of the Camisard chief in Jean Cavalier ou les fanatiques des Cévennes (1840).