Dinastia de Borgonha
La Dinastia de Borgonha designa los ostals reial de Portugal, Galícia, Leon e Castelha, e que governèron aqueles païses, respectivamene, entre 1096 e 1383, 1126 e 1230 e 1126 e 1368, pasmens s'an pas una origina comuna. La dinastia de Borgonha regnanta al Portugal ven de l'ostal ducal de Borgonha, pel Comte Enric de Borgonha, essent una branca cabdeta de la dinastia capeciana, e la dinastia de Borgonha regnant en Leon e en Castela ven de l'ostal comtal de Borgonha, pel comte Raimond de Borgonha, paire de l'emperaire Anfós VII de Leon e Castelha.
Dinastia de Borgonha al Portugal
modificarLa Dinastia de Borgonha, nomenada tanben Anfosina (a causa del nombre- quatre - dels sobeiran nomenats Anfós) foguèt primièra dinastia del Reialme de Portugal. Comencèt en 1096, jos la forma d'un comtat (venguèt reialme independent en 1139-1143) e s'acabèt a 1383.
Anfós Enric venguèt Prince de Portugal après aver vencut los nòbles galhegos, los Peres de Trava, aliats de sa maire, Teresa, a la batalha de São Mamede en 1128. Foguèt sonque en 1179 que lo Papa Alexandre III reconeguèt Portugal coma un Estat independent, çò que a l'epòca èra fondamental per èsser acceptat coma reialme dins lo mond crestian. Sans I sucediguèt a Anfós I, son paire. A partir d'alara contunhèt la Reconquèsta de la Peninsula Iberica jos dominacion dels Moros. A Sans I sucediguèt Anfós II, son filh. En 1223 lo filh de Sans II li succedís. lo regne durèt pauc de temps e en 1248 son fraire pujèt sultròn, Anfós III. Foguèt el qu'acabèt amb la preséncia musulmana al Portugal, prenent lo títol de Rei de Portugal e dos Algarves. Amb las frontièras definidas pel Tractat d'Alcanizes (1297), Denís, filh d'Afons III e eiritièr de la corona, comencèt un procediment d'exploracion de la tèrra del reialme. En 1325 li succediguèt Anfós IV, que lo filh, Pèire I, sostenguèt un dels episòdis mais coneguts de l'istòria de Portugal, que Luís de Camões conta dons Os Lusíadas, l'amor de Pèire e Inès de Castro. Coma la mòrt de Pèire I, lo filh primièr nascut, Ferrand pujèt sul tròn en 1367. En 1383 sa filha, Beatriz, se maridèt amb Joan I de Castelha, çò que complexifièt la continuitat de la dinastia. En 1383, amb la mòrt de Ferrand I, lo reialme intra en anarquia totala, amb menaça d'anexion pel reialme de Castelha. Après l'eleccion de Joan I coma rei a las Corts de Coïmbra de 1385, es considerat coma una dinastia novèla, per que cai en sucession legitima, que sobeiran novèl descenda directament del rei Pèire I. En 1390 lo Comte Pèire I unifiquèt lo Realme de Portugal, definitivament.
I DINASTIA PORTUGUESA - De Borgonha (Versejada)
Afonso Henriques, primeiro rei-dos-reis, Conquistador, reuniu Portus e Calle, e Dom Sancho, seu herdeiro, guerreiro, Povoador, continuou Portugal. - |
Anfós Enric, lo primièr rei dels reis, Conquistador reuniguèt Portus e Calle, e Dom Sans, son ertièr, guerrièr, Colonizator, contunhèt Portugal. - |
Para exemplo crucial face ao inimigo esconso pondo seu pai em memória, fecundo além do normal Dom Sancho gerou Afonso, o Gordo da lusa-história. - |
Coma exemple crucial fàcia a l'enimic irregulós torna son paire em memòria, fecond fòra del normal Don Sans engendrèt Anfós, Lo Gròs de la lusitan-istòria. - |
Vindo em linha sucessória surge Dom Sancho-segundo, o Capelo, régio e crente, irmão do terço em glória, também Afonso pró mundo, o Bolonhês sapiente. - |
Vengut de succesion en linha surgís Don Sans segond, L'Encapelat, Solemne e Piós, fraire del tresen en glòria, tanben Anfós pel mond, lo Bolonhés savent. - |
Segue avante a lusa-gente sob um reinado feliz que mais e mais se levanta na gestão eficiente do Lavrador Dom Dinis casado com uma Santa. - |
Seguís davant los lusita-gents sus un reialme feliç que mai que mai se leva de la direccion eficaça Del Lauraire Don Denís maridat a una Santa. - |
Mais um Bravo se implanta, el-rei Dom Afonso-quarto, temido e assaz guerreiro, pai do rei que nos encanta em tempo curto mas farto, Dom Pedro, o Justiceiro. - |
Mai un Brave s'establís, lo rei Dom Anfós quarte, Crentat e pron guerrièr, paire del rei que nos encanta dins temps curt mas extrèma, Don Pèire, lo Justicièr. - |
Enfim o rei derradeiro da primeira-dinastia, Dom Fernando, o «Formoso», de grandes males urdeiro por ter dado em primazia sua filha a rei maldoso. - |
Fin finala lo rei derrièr de la primièra dinastia, Don Ferrand, lo «Bèl», de grands mals ordisseire per aver donat en primautat sa filha al rei marrit. - |
Porto - Portugal
António Torre da Guia
Reis de la Dinastia Anfosina
modificar- Anfós Enric, Lo Conquistador (1139-1185)
- Sans I, Lo colonizator (1185-1211)
- Anfós II, Lo Gròs (1211-1223)
- Sans II, L'encapelat (1223-1248)
- Anfós III, Lo Bolonhés (1248-1279)
- Denís I, Lo Lauraire Lo Rei-Trovador (1279-1325)
- Anfós IV, Lo Brave (1325-1357)
- Pèire I, Lo Justicièr (1357-1367)
- Ferrand I, Lo Bèl (1367-1383)
Dinastia de Borgonha al Leon, Castelha e Galícia
modificarAmb l'abséncia d'eritièr mascles de l'emperaire Anfós VI de Leon e Castelha, lo succediguè al tròn sa filha Urraca I de Lean e Castelha, qu'èra maridada amb Raimond da Borgonha, descendent dels comtes de Borgonha, entretant desfachs. Per aquela mena, s'acaba la descendéncia masclade la Dinastia de Navarra), e comença la dinastia de Borgonha en Leon e Castelha amb la pujada al tròn del filh de ambedos, Anfós Raimond, que venguèt dins l'istòria Anfós VII de Leon e Castelha, L'Imperaire, rei de Galícia (1112-1157), e de Leon e de Castelha (1126-1157).
Amb la mòrt d'Anfós VII (1157), los sieus domènis foguèron repartits entre los sieus filhs, Ferrand II de Leon, que recebèt Leon e Galícia, e Sans, que demora dins lo reialmes de Castelha e Toledo. Alara, regnèron suls dos reialmes ara separats doas brancas d'un meteis ostal. Em 1230 s'unifiquèt las Coronas de Lean e de Castelha, dins pessona d'un bisfellen de Anfós VII, Ferrand III de Leon e Castelha, lo Sant.
La Dinastia de Borgonha contunha a governar a Corona de Castelha ara unificada a partir de 1369, data de l'assassinat del rei Pèire I per son miègfraire Enric II de Castelha. Tot coma arribèt al Portugal decenats d'ans mais tard, la sucession per un miègfraire inicia una trencadura dinastica, e comença la Dinastia de Trastamara en Castelha.
Reis de la Dinastia de Borgonha
modificarReis da Galícia
modificarReis de Leon
modificar- Anfós VII de Castelha e Leon (1126-1157)
- Ferrand II de Leon (1157-1188)
- Anfós IX de Leon (1188-1230), maridat a Berengièra de Castelha
- Sans II de Leon e Doça I de Leon (1230)
Reis de Castelha
modificar- Anfós VII de Castelha e Leon amb lo títol d'emperaire (1126-1157)
- Sans III de Castelha (1157-1158)
- Anfós VIII de Castelha (1158-1214)
- Enric I de Castelha (1214-1217)
- Berengièra de Castelha (regenta pendent la menoritat del faire: 1214-1217, regna de jure après a sa mòrt en 1217; se marida amb Anfós IX de Leon, darrièr rei de Leon)
Corona de Leon e Castelha
modificar- Ferrand III de Castelha, rei de Castelha (1217-1252) e de Leon (1230-1252)
- Anfós X de Castelha 1252-1284, tamben emperaire elegit (non de facto), del Sant Empèri (1257-1273)
- Sans IV de Castelha (1284-1295)
- Ferrand IV de Castelha (1295-1312)
- Anfós XI de Castelha (1312-1350)
- Pèire I de Castelha (1350-1369)
- Constança de Castelha, pretendenta lo tròn (1369, se marida en 1371 amb Joan de Gant, tanben pretendent)