Dinastia Trastamara

La dinastia Trastamara en Catalonha s'installèt, coma dins la rèsta de la Corona d'Aragon, dempuèi los acòrdis del Compromés de Casp qu'escuelhèron un nòu rei après la mòrt de Martin l'Uman de l'Ostal de Barcelona.

La nòva dinastia, mai acostumada a las faiçons de far de Castelha s'acostumava pas al pactisme que dempuèi lo sègle XIII limitava lo poder del rei en favor de las Corts Catalanas e la Deputacion del General. A las Corts de Barcelona de 1413 li calguèt cedir a las pressions en los donant mai de poder mas totun mantenguèt lo celèbre afrontament del vectigal, en 1416, amb los poders de Barcelona. Creèt ja fòrça de malèsser quand en se dirigir a las corts o faguèt en castelhan per desplaser de fòrça assistents.

Lo malèsser entre las institucions catalanas e la nòva dinastia arribèt al moment de tension maximala dins la Guèrra Civila Catalana quand la Generalitat declarèt que lo rei aviá pas drech de metre lo pè en Catalonha sens lo sieu consentiment. Al mitan de la guèrra ensagèron de cambiar de dinastia divèrses còps sens succès, en causissent divèrses nòus reis.

Fin finala, lo rei se transportèt a demorar en defòra de la Corona d'Aragon, en Castelha, en perdent la pression dels catalans e assentant las basas per qu'al sègle XVII Felip IV vegèsse Catalonha coma un apendix a annexar e assimilar al reialme e a la cultura castelhana.