Aspés-varetonés

Lo parlar aspés-varetonés (o plus correntament aspés), es lo dialècte bearnés pròpri a las vals pirenencas d'Aspe et de Varetons.

Aquelas vals son situadas dins la partida bearnesa del departament dels Pirenèus-Atlantics.

Essent un sosdialècte del gascon et de son sos-sosdialècte pirenenc, l'aspés-varetonés en presenta las grandas caracteristicas morfologicas (article definirt eth, era al lòc de lo, la) e sintacticas (har a partir, "far partir", endacòm mai en gascon har (o hèr) partir.

Mas en otra, ten coma pròpria una caracteristica fonetica unica en Gasconha e en la quita Occitània: la conservacion, en posicion intervocalica (es a dire entre doas vocalas) de las consonantas sordas [p], [k], [t] del latin, enquicòm mai passadas a [b], [g], [d]: capana (caban), sèca (sèga, "romze"), horatàs (foradàs, "grand trauc").

Endemai, lo passatge, en aspés-varetonés, del grop consonante -nt a -nd dins candar o endéner (cantar o enténer, ''ausir'') representa la siystematizacion d'una evolucion que non es pas inconeguda dins d'autres parlars gascons.

L'aspés-varetonés presente tanben d'especificitats lexicalas (conservaciion del vèrbe ir, "anar") e morfologicas (primièra persona del singular del condicionall en -ei (qu'averei, endacòm mai en gascon qu'averí o qu'aurí ''aurai''; emplèc de lo com pronom neutre COD, a luòga del gascon ac, ''o'' en occitan general).

Vejatz tanben

• Bearnés
• lingüistica
  • lista de lengas
    • lengas per familha
      • lengas indo-europèas
        • lengas romanas
          • lengas occitano-romanas
            • occitan
              • gascon
                • bearnés