Los tarusates (latin Tarusates) qu'èran un pòble aquitan citat per Juli Cesar [1] e, dab ua metatèsi, Plini lo Vielh [2].

Dracma damb un parelh de patèrnas batuda peus tarusates.

Elements istorics modificar

Que'us considèran com identics aus aturenses (un nom qui s'impausa a partir deu sègle IVau). Que s'estavan dens lo Tursan actuau, dens lo departament de las Lanas e qu'avèvan Atura (Aira) per vila màger.

Qu'estón somés per Cressus amassa dab los vasates e los elusates après que vençó los sotiates.

Los sons vesins qu'èran los tarbelles (tarbelli) au sud-oèst, los cocosates au nòrd-oèst, los vasates au nòrd, los elusates a l'èst, los bigerriones (bigerri, bigerres) au sud-èst e los beneharnensis au sud.

 
Novempopulània.

Non saben quina lenga o quinas lengas parlavan. Mès, se lo son nom es indigèna e s'es estat transcrivut com cau, èra probablament pas lo basco o pas sonque lo basco (lo protobasco); l'indici d'aquò qu'ei qu'aquera lenga non coneish las dentalas e donc lo t- a l'iniciala [3]. Aqueth rasonament que vau tanben peus tarbelles (pòble qui avè Dacs per capitala).

Véder tanben modificar

Nòtas modificar

  1. Juli Cesar, Comentaris sus la Guèrra de las Gàllias, traduccion de Commentarii de Bello Gallico, vol. 3, París, Didot, 1865, en francés : « Au brut d'aquera victòria la màger part de l'Aquitània que's rendó a Crassus, e enviè ostatges d'era-medisha. D'aqueths qu'estón les tarbelles, los bigerriones, los ptianii, los vocates, los tarusates, los elusates, los gates, los ausques, los garumnnes, los sibuzates e los cocosates. »
  2. , Istòria Naturau (Naturalis Historia) : libe 4, [108]. Aquitani, unde nomen provinciae, Sediboviates. mox in oppidum contributi Convenae, Bigerri, Tarbelli Quattrosignani, Cocosates Sexsignani, Venami, Onobrisates, Belendi, saltus Pyrenaeus infraque Monesi, Oscidates Montani, Sybillates, Camponi, Bercorcates, Pinpedunni, Lassunni, Vellates, Toruates, Consoranni, Ausci, Elusates, Sottiates, Oscidates Campestres, Succasses, Latusates, Basaboiates, Vassei, Sennates, Cambolectri Agessinates
  3. Michel Morvan, Les origines linguistiques du basque, ‎Centre d'études linguistiques et littéraires basques (Talança) - 1996 [1]