Taiga
La taiga es un biòma caracterizat principalament per de bòsques de conifèrs en un clima freg.
La taiga s'estend generalament per dessús los 60º de latitud nòrd fins arribar dins la zòna de la tondra. Al sud es limitada pel bòsc caducifòli temperat.
Lo mot taiga es manlevat al rus e s'emplega tant per Euràsia coma per America del Nòrd que son los unics luòcs ont s'estend aquel tipe de vegetacion. Dins l'emisfèri sud las tèrras emergidas arriban pas a de latituds tan meridionalas ont se pòscan desvolopar aqueles bòsques. Bòsc boreal de conifèrs es un sinonim de taiga.
Ocupa de grandas espandidas dels païses escandinaus, nòrd de Russia (mai que mai en Siberia), de parts de Mongolia e del Nòrd de China, Canadà en la siá màger part e l'extrèm nòrd dels Estats Units.
Clima de la taiga
modificar- Se tracta d'un clima freg continental ont las diferéncias entre las temperaturas mejanas d'ivèrn e las d'estiu van de de 20 °C (Finlàndia) a mai de 60 °C (Sibèria Orientala).
- L'ivèrn las temperaturas son totjorn en dejós de zèro e las geladas nocturnas contunhan pendent la prima seguís un cort periòde de 30 a 45 jorns liures de temperaturas negativas e a la fin de l'estiu tòrna ja gelar.
- La temperatura mejana pòt èsser encara positiva en los luòcs relativament temperats 4 o 5 °C annala mas es en general negativa de -5 °C a -15 °C.
- L'ivèrn es fòrça fred mas dins una granda part del biòma en aquela sason i nèva pauc a causa de la preséncia d'un anticiclòn persistent que fa tanben que l'umiditat ambienta siá bassa e que aja pauc de vent. Per la nauta latitud pendent l'epòca freda las oras de lutz son fòrça cortas.
- L'estiu (de temperaturas mejanas entre 12 °C e 19 °C) es lo moment que s'i produsís gaireben tota la creissença vegetala ajudat pel fach que i plòu mai (la pluviometria annala vària entre 500 e 200 litres) e son los jorns pus longs.
Sòls
modificar- Dins la màger part d'aquel biòma lo sòl es de longa gelat e se fond pas que lo jaç superficial, sus un pauc mai d'un mètre, ont s'enrasiga la vegetacion.
- Los sòls son acids e paures en nutriments someses a un lavatge intens e amb una activitat biologica redusida per l'escassetat de microorganismes e de l'activitat biologica en general.
- Es comuna la preséncia de torbièras dins de luòcs amb fòrça aiga e matèria organica.
Flòra e vegetacion
modificar
- I a pauc d'espècias capablas de s'adaptar a la taiga e d'i subreviure mas las qu'o capitan ocupan la màger part del territòri e atal forman la vegetacion dominanta del païsatge.
- Dins la taiga i creisson principalament de conifèrs: pin roge (Pinus sylvestris) qu'es una sosespècia diferenta de la que creis en de luòcs pus meridionals, ocupa los luòcs mai secs de la taiga. Divèrsas espècias d'avets e de piceas se tròban en Euràsia e Nordamèrica ont la flòra es mai rica perque après las glaciacions la vegetacion a pas trobat d'obstacle geografic per s'espandir.
- Beces e pibols se tròban après los incendis o a la broa dels rius.
- Divèrses tipes de molsa recobrisson lo sotabòsc.
- Entre los pichons arbusts es fòrça corrent l'avajon vaccinum myrtillus
Fauna
modificar- Entre los grands mamifèrs cal notar l'ors brun o gris. Los rangièrs (caribó en America del Nòrd) se refugian dins la taiga pendent l'ivèrn e manjan de brots de conifèrs e la sieuna rusca. L'elan es un grand cervid mai meridional que los rens. Lo lop, lo guèine e lo singlar (de talha pus gròssa que los que vivon en de latituds mai meridionalas) son totjorn presents. I a tanben fòrça pichons mamifèrs e de nombrosas espècias d'ausèls.
Populacion umana
modificar- 60% de las gents qu'abitan en dessús dels 60° de latitud nòrd son finlandés, dich d'una autra manièra i a aperaquí 10 milions d'abitants dins la taiga e la densitat de populacion arriba pas a un abitant per quilomètre carrat al nòrd de Canadà.
Dins la taiga se pòt pas far gaire de culturas (òrdi, trufas, cebas, plantas pasturencas) e l'agricultura se practica a escala pichona. L'esplecha forestièra demanda a l'ora d'ara pauc de man d'òbra. Abans èra fòrça importanta la caça e la trapa per las pèls preciosas (marta, castor ...), causa que foguèt una empencha per la colonizacion. L'industria minièra (aur e diamants) es a l'ora d'ara importanta en Siberia Orientala.