Satan
Satan (שטן śāṭān en ebrieu) es un terme de la Bíblia significant «adversari» / «èsser un adversari» o «acusaire» / «èsser un acusaire» (au sens de calomniador); sos la forma de verbe, apareis 6 còps dins lo texte massoretic de la Bíblia ebraïca, que 5 dins lo Libre daus Psalmes (38, 71 e 109) e 1 dins lo Libre de Zacàrias (3:1); sos la forma de nom, se pòt aplicar a d'èssers umans, de creaturas celestas o 'na allegoria; lo rei Dàvid es per exemple qualificat aitau per los filisteus, es a dire d'adversari militar (1 Samuel 29:4); eu mesme qualifica aitau Abishai, un membre de sa cort, per 'ver propausat de condemnar a mòrt un ancian opausant au rei (2 Samuel 19:23); dins sa letra a Hiram de Tir, òm vei lo rei Salamon utilizar lo terme per significar qu'a pas mai d'enemic que menace son reiaume (1 Reis 5:18); pus tard, quand Hadad d'Edòm e Rasin de Siria atacan son reiaume, son qualificats aitau; dins 4 passatges de la Bíblia, lo terme es utilizat per designar de creaturas celestas: Libre daus Nombres 22:22 e 22:32, Prumier Libre de las Cronicas 21:1, Libre de Zacàrias 3:1 e Libre de Jòb (capítols 1 e 2); lo nom apareis egalament coma 'na figura allegorica dins lo tresen capítol dau Libre de Zacàrias; dins lo Prumier libre de las Cronicas, lo mot apareis a la forma indefinida e 'quò es lo sol endrech dins la Bíblia ebrieva ente 'questa forma designa ben tot un nom pròpri («Satan») e non pas un nom comun («un satan»); 'queste passatge indica que Satan incitet Dàvid a recensar lo pòble; dins lo passatge parallel dau Segond libre de Samuel, au contrari, Dieu es a l'origina dau recensament. Dins la literatura judiva de l'epòca ellenistica, ben tot sos l'influéncia de la religion persa e dau dualisme zoroastrian, se desvolopa la demonologia dins lo judaïsme; dins 'questa literatura postbiblica, Satan apareis coma lo nom d'un demòni que figura dins lo Libre daus Jubileus (23:29) e dins l'Assompcion de Moïses (10:1); lo texte de l'Apocalipsi de Moïses conten 'na legenda sus la transformacion de Satan en àngel de lutz e sa cooperacion emb la serp per enganar Eva.
