Pression atmosferica

La pression atmosferica es una grandor fisica exprimissent lo rapòrt entre la fòrça insistenta del pes de la colomna d'aire per una superfícia preissada. La pression presenta en cada ponch de l'atmosfèra terrèstra de faiçon eterogenèa. Dins la màger part dei cas la pression atmosferica es equivalenta a la pression idrostatica exercida per lo pes de l'aire present au dessús dal ponch de mesura. Dins lo Sistèma Internacional, son unitat de mesura es lo pascal e son instrument de mesura conegut coma lo baromètre.

Al nivèl de la mar (h₀), la pression atmosperica atenh 1013 ectopascals. Las zònas de bassas pressions dichas de depressions exercisson una pression inferiora a la valor d'aquela situat al nivèl de la mar. Las zònas de nautas pressions dichas anticiclonicas exercisson ela una pression superiora a la valor referenciada. La pression atmosferica demenís quand l'altitud aumenta, aquò s'exprimís per la raretat de l'aire en altitud, demesissent lo pes de la colomna d'aire sus la seccion delimitada que d'aquel fach redutz la pression atmosferica. La pression atmosferica varia tanben en foncion dels paramètres de latitud, de temperatura e de la quantitat de vapor d'aiga contenguda dins l'atmosfèra.

Formula Modificar

Principi de Torricelli.

En fisica, la formula de la pression atmosferica es definida tala coma lo rapòrt ( $p$ ) de la fòrça insistenta ( $F$ ) sus una susfàcia preissada ( $s$ ).

Galilèu (1640) a demostrat lo pes de l'aire en pesant un glòb de veire, plen e void d'aire. La diferéncia entre los peses èra de 1,293 grama per cada litre de capacitat del balon al nivèl de la mar, siá lo pes aproximatiu d'un litre d'aire, mentre qu'un litre d'aiga pesa 1 000.

Istoricament, la pression atmosferica èra mesurada amb precision per la primièra virèt d'Evangelista Torricelli (1643) pel tub diguèt de Torricelli, lo primièr exemple de baromètre. Perque 76 cm³ de mercuri an una massa de 1 033 kg, se pòt dire que la pression atmosferica qu'apièja sus son centimètre carrat de susfàcia a una fòrça pel pes d'una massa de 1 033 kg. Aquela valor presonièra coma unitat de mesura de la pression atmosferica, s'es l'atmosfèra (simbòl atm) : 1 atm = 1033 g/cm². Las unitats de mesura de la pression atmosferica:

lo pascal (simbòl Pa)
l’atmosfèra
lo torr
lo bar e son sosmultiple, lo millibar (mb) (1bar = 1000 millibar)
la baria, qu'es la decima parte del Pa (1Pa = 10 barie).

Pression atmosferica e paramètres Modificar

Pression atmosferica normal Modificar

La pression atmosferica normala, es aquela que se mesura a la latitud de 45°, au nivèu de la mar e a una temperatura de 15 °C; correspònde a una colomna de mercuri de 760 mm d'autor. ${\displaystyle g=9,80665{\frac {m}{s^{2}}}}$ Dins leis autreis unitats de mesura correspònde a:

1 atm = 760 mmHg = 101 325 Pa = 1 013,25 hPa = 1013,25 mbar

Amb la difusion de l'usatge del Sistèma Internacionau d'Unitats, comprés dins lo domeni meteorologic, la pression atmosferica se mesura en ectopascals (ἑκατόν, hekaton « cent »), unitat dont lo simbòl es hPa.

Formula internacionala del nivelament barometric Modificar

En prenent lo nivèl de la mar coma altitud de referéncia h₀, una atmosfera mijana (temperatura 15 °C = 288,15 K; pression 1 013,25 hPa; gradient vertical de temperatura 0,65 K per 100 m), la la formula de nivelament barometric es obtenguda:

${\displaystyle p(h)=1013{,}25\left(1-{\frac {0{,}0065\cdot h}{288{,}15}}\right)^{5{,}255}\mathrm {hPa} }$

Bibliografia Modificar

(en) Barker, R.J. [28/04/2023]. Taylor & Francis. Non-Equilibrium Air Plasmas at Atmospheric Pressure, 2005. ISBN 9780750309622.
(en) Thompson, Russell D.. Taylor & Francis. Atmospheric Processes and Systems. ISBN 9781134695072.
(es) Tipler, Paul A.. Reverté. Física para la ciencia y la tecnología (2 volúmenes). ISBN 84-291-4382-3.