Los Quasernets d'Ozu Yasujirō (1933-1963)

Ozu Yasujirō amai d'èsser un cineasta d'engèni, e que d'encara per descubrir (...pensi que!), foguèt, tanben, un escrivan japonés.Un grand escrivan japonés.

... na Sei Shōnagon

... temple Chion-in, Quiòto

Pendent mai de trenta ans, escriguèt el un diari, un jornal, un relat seguit de la siá vida vidanta (o pas...), dins la tradicion millenària o quasi de na Sei Shōnagon, dòmna de la cort imperiala e trobairitz d'Heiankyō idem la Capitala de la Patz ( gaireben contemporanèa de la nòstra, tan nòstra que la nos panèron, usurpèron, Edat d'Aur del Trobar...

Una tradicion millenària

Al sègle X, escriguèt ela l'òbra... (id Kyotö... lo país d'en Bashō, lo trobador pelegrin del e d'al sègle XVII lo filh, que d'a Kyoto estant se ne ten el a tengut de cercada en tot la se somiar Kyotō..., rasis Kamakura, ran Engaku-ji...), titolada Makura no sōshi ...Nòtas de cabeç idem aurelhièr, en tot ne seguir la tradicion (o se l' inventèt, la trobèt?) del zuihitsu (idem sōshi o nikki, relats intims...), çò es de nòtas cortas, cortetas o mai longas, longuetas, escrichas al briu del pincèl.

Ne cal pas jamai oblidar la calligrafia quand se parla de cultura o de lenga o de literatura o de relacion a l'escrich o la quita escritura,, lo quite gèst o lo quite flamb neuronal, japoneses....

Al briu del pincèl e de l'estona, totas causas de la siá vida...

D'a la rauba que li agrada pas fins al drud siu que ven pas, o qu'es en retard, o qu'arriba pas, o que ven tròp d'ora, o tròp tard, las causas que l'entrepachan dins la vida o, los ventalhs que mai l'encantan son los que i a nat dessenh dessús que los autres li n'agradan pas cap, la frucha que li plai o la frucha que li desplai, la baia que s'agacha defòra o la frejor de la pluèja, la color del cèl o la lenor de la seda, las causas penosas o los estanhs, las causas que... de las causas que pas... de las causas que benlèu... de las causas que benlèu pas... rèiresovent ne parla ela de las causas... de las chausas... elucidari de totas rens personals idem culturals id nacionals id naturals...!!!... tot...

Atal ne faguèt n'Ozu Yasujirō, artista total del sègle XX.

Una tradicion retrobada

Que pendent 30 ans, e al briu del siu calam (o estilobilha, rai! Quin se ditz Waterman a Japon?), ancorat e de plond dins aquela tradicion nipona que non sai, escriguèt el las siás Nòtas del kotatsu.

Kotatsu... Id est lo fornelon tradicional japonés que lai los nipons ne sòlon manjar un bocin o churlar un gòt, o soscar, o far un cluquet, estropats dins una flaçadona amb los pès ben caudòts ran la brasa... e sempre o faràn tant que i aurà un Japonés, un Nipon, un Èsser Uman nascut a Nihon, sus Tèrra, contar las causas de la lor vida mai quotidiana, las lors impressions, amb digressions e retorns en rèire, o projeccions cap a l'endeman, lo rèireendeman, passat asièr o l'an Pebre, los flashbacks o los flashforwards del viure, los plans sequéncia de las penas o los plans de prèp de l'amor, del tot al tot aluenhats de la tradicion " occidentala " (çò dison...) del semblarelat " plan " bastit o pertrachurat, e tan limitat dins sas fondamentas, que ne pèrd tota mena d'expressivitat... e plan sovent, d'umanitat.

D'un exemple, de n'Ozu Yasujirō, ancorat e de plond prigond, dins la siá umanitat pus fonsa, aicesta mena de haikai, escrich tre la pagina 4 de l'edicion francesa dels sius Quasernets (veire bibliografia çaijós):

• • • La pòcha de glaça,

ben me ne pòt emposcalhar,

d'aquela nuèch tan freja que fa!, escrich en 1933, a 30 ans.

Li ne desfauta sonque la calligrafia... mas ne sèm nosautres tan beocians!!!

Tradicion nipona, de segur segur... e pas cap japonesa, que cal pas jamai oblidar que la forma Japon emplegada per gaireben totes los païses del mond ne ven de l'error de lectura e de traduccion d'un occidental analfabet, imperialista e vistacort, pèc pegarron que non sai, que s'enganèt de caractèr!!!
Be ne caleré temps, malaia, li tornar a Nihon lo son nom!!!

E atal se ne tenguèt d'escrich el aiceste jornal, o diurnal o diari, o nocturnal, relat de vida e jornal de bòrd del cineasta, de l'òme, del filh, de l'amic d'en Noda Kogo, del joinòme de 30 ans al filosofet alassat, a tengut, sens gaireben pas jamai arrestar.

Lai o nòta tot de la siá vida vidanta... (o pas...).

D'a çò qu' a manjat fins al montatge que va far o faguèt, lo scenari qu'es a preparar per un filme, dels amics que lo vénon veire fins a un poèma liric, de la mamà, la mamanona, Okasan, d' a la pluèja que tomba al whisky, o lo saké, o la bièrra e ca, e las marcas que li agradan, e las marcas que li agradan pas, e las marcas que li agradan mens, tot... e de còps quitament que i a, l'aiga o lo lach, que voldriá el beure o chimar, un amic qu'a pas telefonat mas que deman de segur o farà, o pas, o benlèu part deman, o pas, benlèu que de òc, benlèu pas , ba sai pas..., los tempura que n'èra golafre o las funeralhas d'en Mizoguchi Kenji, l'òme condemnat pel càncer e que se sap que va morir lèu, e que s'ausís la mamà que torna de far las compras al mercat... idem ne va, ne va anar, tostemps e totjorn, inspirat, al briu del siu boligraf amai al briu de las annadas flotejairas coma l'erbilh de la siá Astrada, en tot ne naulejar arratge en pel zuihitsu eternal, inspirat qu'inspiradàs, trobant molts moltissims haikais, o autras menas de tròbas... e ca Tot...

E, al cap, d'una vida, aquel Tot ne venguèt un ocean, un pèugue belàs d'umanitat acumulada, d' Umanitat, retrobada, amontairada a dich d'experiéncias e de decebudas mas tanben de capitadas o d'esperanças, Ailò tot que fa una vida d' Òme e li ne permet a l'òme de viure, e d'èsser, tot simplament.

citacions

• ... N'es lo camp de la camerà sonque finestrona sul mond, n'es amor sonque finestrona subre la vida.O se cal e plan perpensar davant o s'enclencar tot. ... (lo diluns 7 d'agost de 1933)
  
• ... Prangièra faguèri, me crusquèri de tòstas e legiguèri.Inhame raspat amb salsa de shoyu davant me n'anar dormir.D'encara una jornada mai que per tot jamai avalida! ... (lo dimenge 25 de genièr de 1953)
  

Los Quasernets

Genèsi

Contengut

Analisi

Bibliografia

òbras de na Sei Shōnagon & n'Ozu Yasujirō

• Sei Shônagon: Notes de chevet, traduccion e comentaris de n'André Beaujard... traduccion francesa de l'òbra originala Makura no sôshi, colleccion Connaissance de l'Orient, Gallimard - UNESCO, París, 1966
• Ozu Yasujirō: Carnets (1933-1963), edicion integrala, traduccion francesa de na Josiane Pinon-Kawataké, colleccion Grand Ecran, bailejada per en Jean-Pierre Jackson, edicions Alive, id 1996 (una nòta çò n'aclara: obratge publicat sens sosten public... no comment!!), d'a l'edicion originala japonesa, Film Art-Sha / Japan Uni-Agency, Tòquio, 1993

civilizacion & literatura japonesas

• Louis Frédéric Le Japon - Dictionnaire et Civilisation, colleccion Bouquins, edicions Robert Laffont S.A., París, 1996... l'Abecé del coneissement de Nihon... (en francés)
• Kato Shuichi: Histoire de la littérature japonaise - Tome I Des origines au théâtre Nō;
• Kato Schuichi: idem - Tome II L'isolement: du XVIIème au XIXème siècle..., prefaci de n'Etiemble;
• Kato Schuichi: idem - Tome III, traduccion francesa de l'òbra originala Nihon bungaku-shi josetsu, per n'E. Dale Saunders, professor de japonés e de civilizacion japonesa de l'Universitat de Pensilvania, USA..., obratge publicat amb lo concors del Centre National des Lettres & de la Fondacion de Japon, librariá n' Arthème Fayard/Intertextes, París, 1985 - 1986 (id) ... idem amai l'Omegà... e benlèu mai
  
  
  

mas subretot subretotàs subretotassàs

• • Danielle & Vadime Elisseieff: L'art de l'ancien Japon, edicion de megaluxe, 630 pp (format 25 x 32, religat amb tela sos jaqueta, 797 illustracions - 176 fòtos en colors & 621 negre e blanc -, 79 cartas, mapas e plans, 79 sits estudiats...), colleccion L'art et les grandes civilisations, Éditions Mazenod, 1980... Còde EAN 978 2 85088 010 0 - Còde ISBN 285 0 88 010 8... Granda Agla d'Aur del Festenal del Libre de Niça 1980... (en francés... e gaireben japonés!)

... ges, pas jamai jamai assatz

e ca

generalitats

• • (e la nòstra coneissença pro limitada de la lenga nipona ne seriá pas estada sufisenta assatz, sens l'ajuda, tras que preciosa, del Diccionari bàsic Català-Japonès & Japonès-Català, Enciclopèdia catalana, S.A., Barcelona, 1985)

e ca

nado

Ligams extèrnes

• • 
• n'Ozu Yasujirō digital (jp) (en)