Obykh
L'obykh es una lenga caucasenca del nòrd-oèst atudada parlada dusca en 1864 en Caucàs, puèi en Turquia.
| Classificacion lingüistica | |
|---|---|
| Obykh | |
| Estatut de conservacion | |
|
Classada coma lenga atudada (EX) per l'Atlàs de las lengas menaçadas dins lo mond | |
| Còdis lingüistics | |
| ISO 639-3 | uby  |
| Ethnologue | uby |
| Glottolog | ubyk1235 |
| UNESCO | 1062 |
| IETF | uby |
modificar  |
|
Istòria
modificarL'obykh èra parlat, al començament del sègle XIX, lo long de la còsta de la Mar Negra, al nòrd del teritòri dels abcazes, dins lo Caucàs [1].
En 1830, Russia comença la conquèsta del Caucàs. Los obykhs, benlèu 50 000 personas, combaton los russes, dusca 1864. La guèrra còsta la vida, sens dobte, a la meitat de la populacion obykh. En 1864, los subrevivents laissan lor país per l'Empèri Otoman, coma fòrça de circassians e d'abcazes. La traversada de la Mar Negra en batèl se pasa mal. Fòrça obykhs mòron. arribats en Turquia, demoran sonque 15 000 personas. Los obykhs decidisson d'abandonar lor identitat e de s'assimilar als circassians adigues e d'adoptar lor lenga[2].
Mòrt de la lenga
modificarLa lenga, quand èra encara parlada en Caucàs, foguèt estudiada per un sol òme, l'oficièr rus Uslar. Aquel constatèt que los obykhs èran tots bilingües en adigue, e sovent trilingües en abcaz[1]. Per Smeets, la forma d'adigue que los obykhs parlan uèi en Turquia, es segurament una varianta de l'hakochi, un sosdialècte shapsogh, qu'utilizavan ja avant l'emigracion[3].
G. Dumézil trabalhèt sus la lenga amb lo darrièrs locutors dempuèi las annadas 1930. Lo darrièr obykh de lenga mairala foguèt Tevfik Esenç[4], mòrt en 1992.
Referéncias
modificarFonts
modificar- (fr) Georges Dumézil, 1965, Documents anatoliens sur les langues et les traditions du Caucase III: Nouvelles études Oubykh, Travaux et mémoires de l'Institut d'ethnologie 71, Paris, Institut d'Ethnologie.
- (en) Rieks Smeets, 1988, On Ubykh Circassian, Studia Caucasologica I, Proceegings of the Third Caucasian Colloquium, Oslo, July 1986, p. 275-297, Oslo, Norwegian University Press, The Institute for Comparative Research in Human Culture.
