Nèstor Makhnò

Nèstor Ivànovych Makhnò (en ucraïnian: Нестор Іванович Махно; Holiaipòle, 27 d'octobre de 1889 - 25 de julhet de 1934) foguèt un revolucionari anarquista d'Ucraïna que refusèt de s'unir als bolchevics après la Revolucion d'Octòbre.

Nèstor Makhnò

Biografia

Nasquèt a Holiaipòle, districte d'Alexandrovsk del govèrn Ekaterinonslar, en Ucraïna. Èra d'una familha de païsans paures; son paire moriguèt après la naissença de Nèstor. Per tal de contribuir a noirir la siá familha (compausada per sa maire e quatre mainatges) a 7 ans comencèt de trabalhar coma pastre de vacas e de fedas pendent l'estiu, e estudiava durant l'ivèrn. Après aver recebut una instruccion basica, a 12 ans comencèt de trabalhar coma obrièr agricòla a las granjas dels colons alemands que proliferavan a aquesta epòca en Ucraïna. A partir d'aquel moment comencèt de manifestar son desacòrd amb las injustícias comesas pels senhors e patrons amb un grop d'obrièrs agricòlas e de païsans. A 16 ans, partegèt de la Revolucion de 1905 e, après contactar los divèrses grops politics s'impliquèt dins lo movement de desliurança en realizant de missions perilhosas. En 1908 las autoritats tsaristas l'empresonan e lo condemnan a la forca per èsser ligat al anarquistas e per sa participacion a de faches terroristas mas gràcias a sa joventut la pena foguèt commutada en pena a perpetuitat. Lo trasladan a la prison centrala de Moscòu, que i profita la bibliotèca granda e fa d'amistat amb Archinoff, condemnat als trabalhs forçats. Aqueste ajudèt a la formacion de Makhno en divèrsas matèrias. Somés a un regim dur per son esperit rebèl e per sas protestacions, atrapa una malautiá pulmonara. En 1917 es desliurat amb totes los presonièrs politics, per l'insurreccion del proletariat a Moscòu. Quan tornèt a Holiaipòle, comencèt de desplegar una activitat militanta ferventa. Ajuda a organizar l'expropriacion de las proprietats dels capitalistes. A l'estiu de 1917, pendent lo govèrn del democrata Kereski en Russia, foguèt president del soviet local, de l'union regionala de païsans e de l'union professionala d'obrièrs metallurgics e de fustièrs. Al començament de 1918, lo govèrn novèl dels bolshevics en Russia signa lo Tractat de Brest-Litovsk que fa la patz amb las Poténcias Centralas, mas cedís de quantitats de terren, inclús Ucraïna. La gent d'Ucraïna vòl pas èsser governada per las Poténcias Centralas, doncas se revòlta. Se forman d'escamots d'obrièrs e de païsans qu'emprenon la guèrra contra los alemands e los austrians que volián ocupar Ucraïna. Aquela rebellion prenguèt un caracter anarquista e politic. Nestor Makhno èra un dels organizadors principals d'aqueles grops de partisans, que s'uniguèron per tal de formar l'Armada Revolucionària d'Insurreccion d'Ucraïna, tanben sonada l'Armada Negra (pr'amor que aquela luchèt jos la bandièra negra anarquista), o tanben makhnovistas. Aqueste grop luchèt tanben contra los Blancs (los contrarevolucionaris) e los pogromistas antisemitas. Los airals que los makhnovistas i expulsèron los grops d'oposicion, los païsans e los trabalhadors ensagèron de suprimir lo capitalisme e l'Estat en organizant d'assembladas, de comunas e de conselhs liures. La tèrra e las fabricas expropriadas venguèron jol contraròtle dels païsans e dels obrièrs. Empresonat pels austriacs, es desliurat gràcias a un jusieu de Holiaipòle qu'atenhèt d'amassar una soma granda d'argent. Pus tard organiza de partidas de guerrilhèrs volontaris dins sa region. Las armas melhoras de Makhno èran la temeritat e la mobilitat de sos esquadrons de cavalariá (mai tard organizèt l'infantariá amb de carris de dos cavals tipics d'aquel region) e, subretot, la complicitat dels païsans qu'ac amagauen e non informauen sens paur de las represalhas. Redigissiá de manifèsts sus la Revolucion Sociala e las comunas liuras e organizava sempre d'assembladas.

Makhnò sofriguèt dempuèi tostemps de plagas de guèrra nombrosas. Lo 21 de març recebèt una bala dins l'estomac de l'armada bolshevica, e al començament d'agost es ferit sèt còps, lo darrièr al còl. Per causa de la seriositat de la plaga e en tement per sa vida, lo Conselh resolguèt de lo trasladar a l'estrangièr per lo garir, pr'amor qu'Ucraïna èra pas un luòc segur.

L'exili

Lo 28 d'agost Makhnò, dins un destacament, romp lo sètge bolshevic e travèrsa lo riu Dniester als despens de ferits nombroses. Va en Romania, mas per causa de l'oposicion de las autoritats se desplaça en Polonha, ont es arrestat, acusat d'activitats antipolonesas en Ucraïna, es jutjat e absolgut. Se desplaça a Gdansk que i es tanben detengut, mas capita d'escapar a París amb l'ajuda dels grops anarquistas locals.

A París fa lo manòbra e lo fustièr. Ensajava tanben de continuar son activitat anteriora amb lo movement anarquista francés, amb de periòdes longs d'inactivitat. Ensagèt d'escriure los eveniments d'[Ucraïna]], mès arribèt sonque fins al periòde de 1918 (sos escriches s'editeron après sa mòrt en tres volums). Pendent son estada a París, Makhnò demandèt, mejançant escrits e convèrsas, una màger autodisciplina personala als anarquistas e una organizacion capabla de dotar d'efectivitat e d'omogeneïtat al movement. Sembla qu'aprecièt la capacitat organizatritz de l'anarquisme espanhòl d'aquela epòca, dins una entrevista amb de membres de la FAI, que i èra Buenaventura Durruti.

Moriguèt lo 25 de julhet de 1934 de tuberculòsi. L'incinerèron e enterrèron sos cendres al cementèri del Père-Lachaise a París; a son enterrament i anèron de centenats de personas. A aquel moment èra maridat amb Halyna Kuzmenko e aviá una filha, Jelena, que a la fin de la Segonda Guèrra Mondiala foguèron deportadas obligadas a de trabalhs forçats d'en primièr en Alemanha e, après la guèrra, a Kyiv.