Montesquieu
Carles Loís de Secondat, baron de La Brèda e de Montesquiu, conegut en francés e internacionalament jol nom de Montesquieu (abans lo 18 de genièr de 1689 a la Brèda (Gasconha) – París lo 10 de febrièr de 1755) foguèt un pensaire politic, precursor de la sociologia, filosofia e escrivan del Sègle de las Luses.
Montesquiu, amb entre autres John Locke, foguèt un dels pensaires de l'organizacion politica e sociala de las societats modèrnas. Trabalhèt sus lo despartiment de las foncions de l'Estat entre sas diferentas compausantas, apelat mai tard « principi de separacion dels poders ». Sa contribucion bèla es d'aver sauput expausar als sieus contemporanèus dos modèls de libertat politica : la « libertat moderada » del regim monarquista e la « libertat extrèma » representada per la Constitucion d'Anglatèrra.
Filh de Jacme de Secondat, baron de Montesquiu (1654-1713) e de Maria Francesa de Pesnel, barona de la Breda (1665-1696), Montesquiu nasquèt dins una familha de magistrats de la bona noblessa, al castèl de la Breda (prèp de Bordèu en Gasconha) que ne'n portèt d'en primièr lo nom e que i serà totjorn fòrça estacat. Los sieus parents li causiguèron un mendicant per pairin per fin que se remembrèsse tota sa vida que los paures èran los sieus fraires.