Marc Vipsani Agripa
Marc Vipsani Agripa o en latin: Marcus Vipsanius Agrippa (nascut cap a 62 o 63 abC - mòrt en març de l'an 12 abC), foguèt un òme politic roman du sègle Ièr abC que metèt sas qualitats d'òme de guèrra al servici de son amis Octavi, lo futur emperaire August.
Present al costat d'Octavi tre la mòrt de Cesar en 44 abC, Agrippa permetèt per sas victòirias militaras (batalha de Naulòc en 36 abC contre Sext Pompèu Pius, batalha d'Actium en 31 abC contre Marc Antòni) l'afirmacion de l'autoritat d'Octavian, l'installacion del principat e la fin de las guèrras civilas. Durant lo principat, participèt a las novèlas conquistas de l'Empèri, en Ispània (20 e 19 abC) e sul Danubi especialament (13 e 12 abC). Foguèt tanben un sabent diplomat pendant las guèrras.
Agrippa es, amb Mecena, un dels pròches conselhièrs d'August. Foguèt cònsol en 37 abC puèi en 28-27 abC en meteis temps que l'emperaire. Recebèt puèi un imperium excepcional, lo poder tribunitian e assegurèt la coregéncia amb August (recebent quora un, quora l'autre un imperium excepcional en Orient e en Occident), pasmens li demorèt subordonat. Esposèt en tresena nòças la filha d'August, Julia, en l'an 21 abC
Faguèt bastir sul Camp de Mart los primièrs tèrmes a Roma, proprietat privada que leguèt al pòple roman : los Thermae Agrippae. Realizèt a proximitat d'aquestes tèrmes la primièra version d'un temple dedicat a totas les divinitats, lo Panteon de Roma. Faguèt tanben bastir d'autres temples, d'aqüeductes, especialament l’Aqua Julia e l’Aqua Virgo a Roma, de teatres e de portics, tant dins la Vila que dins las províncias, notadament en Gàllia.
Vengut lo filhat de l'emperaire August, que n'aviá esposat la neboda Claudia Marcella l'Ainada aperabans, foguèt lo primièr sògre del futur emperaire Tibèri per Vipsania Agripina, e per sa filha Agripina l'Ainada e sa felena Agripina la Jova, èra a l'encòp lo grand mairal de l'emperaire Caligula, lo rèire grand mairal de l'emperaire Neron, e tanben lo sògre de Germanicus, fraire ainat de l’emperaire Claudi, qu'esposèt en mai en darrièras nòças Agripina la Jova