Marc Antòni

Marcus Antonius (14 de genièr 83 ab. J.-C. - 1èr d'agost 30 ab. J.-C.), pus comunement sonat Marc Antòni, foguèt un òme politic e general roman que joguèt un ròtle essencial dins la transformacion de la Republica romana d'una republica constitucionala en un Empèri roman autocratic.

Antòni èra un parent e un partisan de Juli Cesar e foguèt un de sos generals durant la conquista de Gàllia e la guèrra civila. Antòni foguèt nomenat administrator d'Itàlia mentre que Cesar eliminèt los oposants politics en Grècia, en Africa del Nòrd e en Espanha. Après l'assassinat de Cesar en 44 ab. J.-C., Antòni s'associèt a Marcus Aemilius Lepidus, un autre general de Cesar, e a Octavian, lo pichon nebòt e filh adoptiu de Cesar, formant una dictatura de tres òmes coneguda dels istorians pel nom de Segond Triumvirat. Los triumvirs an vençut los assassins de Cesar, los Liberatores, a la batalha de Philippes en 42 ab. J.-C., e se son partejat lo governament de la Republica. Antòni s'es vist atribuïr las províncias orientalas de Roma, i comprés lo reialme client d'Egipte, alara governat per Cleopâtra VII Philopator, e recebèt lo comandament de la guèrra de Roma contre Partia.

Las relacions entre los triumvirs èran tibadas alara que los diferents membres cercavan un pus grand poder politic. La guèrra civila entre Antòni e Octavian foguèt defugida en 40 ab. J.-C., quora Antòni esposèt la sòrre d'Octavian, Octavia. Malgrat aquel maridatge, Antòni entretenguèt una istòria d'amor amb Cleopatra, que li donèt tres mainatges, çò que tibèt encara las relacions d'Antòni amb Octave. Lepidus foguèt forabandit de l'associacion en 36 abans JC, e en 33 abant JC, de desacòrds entre Antòni e Octava provoquèron una scission entre los triumvirs restants. La lor ostilitat continua espetèt en guèrra civila en 31 ab. J.-C., quora lo Senat roman, jos la direccion d'Octava, declarèt la guèrra a Cleopatra e proclamèt Antòni un traite. Pus tard aqueste an, Antòni foguèt vençut per las fòrças d'Octava a la batalha d'Actium. Antòni e Cleopâtra fugiguèron en Egipte ont, après èsser estat tornarmai vençut a la batalha d'Alexandria, se suicidèron.

Amb la mòrt d'Antòni, Octavian es vengut lo mèstre incontestat del monde roman. En 27 av. J.-C., Octavian recebèt lo títol d'August, marcant la darrièra etapa de la transformacion de la Republica romana en empèri, amb el meteis coma primièr emperaire roman.