Lo Silmarillion

Lo Silmarillion ((en)The Silmarillion) es una òbra de J. R. R. Tolkien, publicada de postum en 1977 par son filh Christopher amb l'ajuda de Guy Gavriel Kay. Conta la genèsi e las primieras Edats de l'univèrs de la Tèrra Mejana, lo país dels romans Lo Hobbit e Lo Senhor dels Anèls.

Après una introduccion cosmogonica (« Ainulindalë »), e una presentacion dels Valars, las poténcias que governan lo mond (« Valaquenta »), lo còr de l'obratge es constituit per la Quenta Silmarillion, un long recit de las tribulacions e explèchs dels Elfs fins a la casuda de Morgoth, lo primièr Senhor de las tenebras. Lo títol d'aquela seccion, e del libre, ven dels Silmarils, tres joièls del poders fabuloses que son lo catalisador de l'istòria. Lo rèsta del libre tracta de la glòria e la casuda dels Òmes de Numenor a l'Edat Segonda (« Akallabêth »), e a l'istòria de la Tèrra Mejana fins a guèrra de l'Anèl e après (« Los Anèls del Poder e l'Edat Tresena »).

Tolkien comença a elaborar la mitologia del « Silmarillion » dins los ans 1910 e la trabalha fina a sa mòrt, en 1973. Esperat amb impatiéncia pels apassionats del Senhor dels Anèls, Lo Silmarillion recep de criticas diversas a sa sortida: d'unes saludan lo buf epic, d'autres lo tròban plan anujós, mas totes remarcan sa granda dificultat e la diferéncias importanta de ton amb los precedents obratges de Tolkien. Emportèt lo Prèmi Locus del melhor roman de fantasy en 1978.

Resumit

Lo Silmarillion se compausa de cinc partidas.

L'Ainulindalë

Aquel cort tèxte cosmogonic conta la creacion d'Eä, l'univèrs, per la volontat d'Eru Ilúvatar. Nais d'una granda musica interpretada pels Ainur, èssers creats per Ilúvatar. L'armonia es trencada quand Melkor, l'un dels mai poderós Ainur, introduch dins la musica d'elements venent pas d'Eru. Encolerat, aquel darrièr interromp la musica e explica a Melkor que çò que jòga ven d'el, «e que degun pòt cambiar la musica malgrat ièu».

Ilúvatar presenta enseguida als Ainur una vision de lor musica, un Mond enrodat pel Vuèg, que l'istòria se debana jols uèlhs. Qualques Ainur s'enamoran per aquela creacion e pels Enfants d'Ilúvatar, los Elfs e los Òmes; e quand Eru lor leva la vision, son en granda confusion. Es alara que lo mond es veritadièrament creat, mejans un simple mot d'Eru: «Eä ! Que sián la causas !»

D'unes Ainur, plan amorosit de la creacion d'Ilúvatar, causiguèron de demorar dins aquel mond jove (Arda, « lo Reialme », es a dire la Tèrra) per participar a sa construccion e la preparar a la venguda dels Enfants d'Ilúvatar; los mai podseroses d'entre eles son nomenats los Valar, e los mens poderoses, lors servicials, son los Maiar. D'entre eles que causisson de demorar sus Arda son entre autre Manwë e Melkor, que contunhan contrariar los esfòrts dels autres Valar.

La Valaquenta

La Valaquenta es una brèva descripcion de las Valar e dels Maiar, los èssers nascuts de l'esperit d'Eru.

La Quenta Silmarillion

Article detalhat: Quenta Silmarillion.

La Quenta Silmarillion conta l'istòria d'Arda de la primièra guèrra entre los Valar e Melkor fins a l'acabament de l'Edat Primièra del Solelh, quand aquel darrièr es forajetat dins lo Vuèg Exterior. Lo nom del tèxte ven dels Silmarils, tres joièls prodigioses fabregats per l'Elf Fëanor e panats per Melkor (aliás Morgoth).

L'Akallabêth

Article detalhat: Akallabêth.

L’Akallabêth se situa a l'Edat Segonda, e conta l'istòria de l'illa de Númenor e de sa casuda. Aquela illa, situada al larg de las ribas occidentalas de la Tèrra Mejana es lo don dels Valar als Edain, los Òmes que combatèron Morgoth pendent las guèrras del Beleriand. Los Edain de Númenor, o Dúnedain, recebon tanben una longevitat aumentada, mas los Valar lor interdison una causa: de navegar cap a l'Oèst, al Valinor.

Amb los sègles, los Dúnedain venon des navigaires de tria, que percorrisson totas las mars del mond, pasmens sens passar l'interdit. Participan a la primièra guèrra contra Sauron, en Eriador, e fasent d'establiments e coloniás en Tèrra Mejana. Pasmens, lor mortalitat ven a los pesar, e s'engelosan dels Elfs. Sauron profiècha d'aquel sentiment: mascat, se daissa menar sul Númenor e corromp pauc a pauc lo rei Ar-Pharazôn, lo convenquent de deniar los Valar per onorar Morgoth.

S'envelhissent, Ar-Pharazôn se daissa persuadir per Sauron de lançar una granda armada a l'assalt del Valinor. Los Valars demandan ajuda a Eru, que capvira la forma del mond, separant lo continent d'Aman de la Tèrra du Mejana, e cavan un gorg al fons de l'ocean ont la flòta numenorèa e tanben l'illa son aprigondidas. Sols pauc de Dúnedain, demorats fidèls als Valar, podèron fugir en Tèrra Mejana; Lo quita Sauron escapa de pauc al cataclisme.

Los Anèls del poder e l'Edat Tresena

Los Anèls de poder e l'Edat Tresena (en)(Of the Rings of Power and the Third Age) descriu cossí los Anèls del poder foguèron fabregats pels Elfs amb l'ajuda de Sauron, e cossí aquel darrièr los utiliza per ensejar d'asservir la Tèrra Mejana a l'Edat Segonda e a la Tresena. Tanben conta de biais fòrça condensat los eveniments del Senhor dels Anèls.

Aquel tèxte seriá estat compausat per Tolkien a la fin del periòde de redaccion del Senhor dels Anèls, vèrs 1948.

Istoric

Redaccion

Lo Silmarillion es eissit dels fòrça assags daissats per J. R. R. Tolkien. Esboçats per qualques poèmas al començament dels ans 1910, la creacion de l'univèrs del « Silmarillion » comença vertadièrament en 1916-1917, amb « La Casuda de Gondolin », primièr dels Contes perduts. Aquela primièra incarnacion del « Silmarillion » demorèt inacabada, los darrièrs Contes perduts passèron gaire l'estadi d'esbòç. Dins los ans 1920, Tolkien preferava trabalhar en vèrs e redigís entre autre un Lai dels Enfants d'Húrin, que relata detalh un episòdi de sa mitologia.

Vèrs 1926, Tolkien faguèt legir son Lai dels Enfants d'Húrin a R. W. Reynolds, un ancian professor. Per li donar lo contèxte del poèma, Tolkien redigís una version condensada de 28 paginas de sos mites: L'Esbòç de la mitologia. Revisa aquel Esbòç pendent los quatre ans segents, puis, en 1930, escriguèt una version mai desvelopada d'aqueles mites, totjorn plan mai concisa que los Contes perduts: la Quenta Noldorinwa. S'agís de fach lo sol « Silmarillion » jamai acabat per Tolkien. Tolkien comencèt mai tard una novèla version del tèxte, titulada Quenta Silmarillion, que passa pas la mitat de l'istòria de Túrin.

En efièch, la Quenta Silmarillion de 1937 evoluèt gaire pas pendent mai d'una deceniá, Tolkien essent ocupat a la redaccion del Senhor dels Anèls. Foguèt sonque aquela acabada, al començament dels ans 1950, que Tolkien tornèt a la Quenta Silmarillion de 1937. Començèt un vast trabalh de correccions sens tòca de publicar; pensava alara que Lo Senhor dels Anèls o Lo Silmarillion son tan ligats que devon èsser publicats ensems. Pasmens, deu se resòlvre a veire Lo Senhor dels Anèls editat sol, e en tres volums.

Enseguida, Tolkien torna pas vertadièrament al Silmarillion sonqu'a la fin dels ans 1950, que foguèt entre temps pres per la publicacion del Senhor dels Anèls e l'abondant corrièr dels passionats que provoquèt, e tanben per los pretzfaches academics. Lo succés encontrat pel Senhor dels Anèls garantís a Tolkien que son Silmarillion será publicat e legit per fòrça lectors. Mas, Christopher Tolkien estima qu'es alara «tròp tard»: emplonsat dins de reflexions metafisicas e cosmogonicas sus l'univèrs qu'aviá creat, Tolkien prefèra se consacrar a d'ensags portant sus de detalhs filosofics o linguistics puslèu qu'a l'elaboracion d'una òbra complèta e coerenta.

Publicacion

En 1937, lo roman per enfants Lo Hobbit encontra un tal succés que l'editor de Tolkien, Allen & Unwin, li reclama una seguida. Tolkien lor prepausa sa Quenta Silmarillion, e lo long poèma de la Lai de Leithian. Après de comentaris desfavorables d'un lector exterior a Allen & Unwin sus la Gèsta, e en seguida d'un quid pro quo, Tolkien escriguèt lo primièr capítol d'una vertadièra « seguida » que l'ocupèt pendent mai de detz ans: Lo Senhor dels Anèls.

Acabats Lo Senhor dels Anèls, en 1949, Tolkien es convencut que los ligams qu'unisson aquel novèl roman a la mitologia del « Silmarillion » son tan estrechs que los dos devon èsser publicats ensems. L'idèa de publicar dos obratges d'una tala longor, del succés comercial incertan, encanta gaire Allen & Unwin, que nega l'ultimatum de Tolkien en abril 1950. Aquel, entre temps, aviá contactat Milton Waldman, de l'ostal d'edition londoniana Collins. Mas, l'entosiasme de Waldman es pas partejats per totes los seus collègas, e après dos ans de parlaments, Collins se retirèt de las negociacions en abril de 1952. Tolkien deu clinar e accèpta qu'Allen & Unwin publique lo sol Senhor dels Anèls.

A la mòrt de Tolkien, en 1973, lo « Silmarillion » es dins un estat plan desparièr: se de passatges tornèron èsser trabalhats gaireben fins a la darrièra ora (d'esboces de l'istòria de Maeglin datan de 1970, e Tolkien s'interroga encara sus la natura de Glorfindel fin a 1972), los darrièrs capíols de la Quenta Silmarillion coneguèron pas de novèla incarnacion textuala dempuèi la Quenta Noldorinwa de 1930. Christopher Tolkien, executor literari del paire, passèt quatre ans a far de seleccions e adaptar los tèxtes, amb l'ajuda de Guy Gavriel Kay, per donar un ensems gaireben coerent. Dins qualques partida, aquel trabalh editorial va fins a reescriure de passatges entièrs, coma al capítol 22 de la Quenta Silmarillion, « La Roïna de Doriath ».

Acuèlh critic

Après lo succès del Senhor dels Anèls, Lo Silmarillion èra fòrça esperat, e los vint ans passats abans sa publicacion aumenta l'impatiença del public.

Las criticas contemporanèas a la sortida del Silmarillion foguèron pro negativas. Lo Silmarillion foguèt criticat per èsser tròp seriós, mancant d'aqueles passatges mai leugièrs del Senhor dels Anèls e subretot del Hobbit. TIME deplorèt qu'i aja pas «de quèsta isolada, unificanta, e, subretot, pas de grop de fraires amb que lo lector poiriá s'identificar». D'autras criticas insistisson sus la dificultat de legir de lengas arcaïcas e lo nombre de noms dificils e malaisits de se remembrar.

Malgrat aquelas remarcas, de criticas lausèron la portada de la creacion de Tolkien. (en)The New York Times Book Review reconeguè que «çò que mai esmòu fin finala es… l'eroïsme excentric de la tentativa de Tolkien». TIME descriu Lo Silmarillion coma «majestuós, una òbra presenta tan de temps e tan poderosament dins l'imaginacion de l'autor qu'aclapa lo lector». The Horn Book Magazine lausa «l'ensems remarcable de legendas concebudas amb una poténcia imaginativa e contadas dins una lenga bèla».

The New York Review of Books nomena Lo Silmarillion «un anuèg vuèit e pompós», «un non eveniment literari de pas cap d'amplor», e quitament afirma que la principala rason de las « ventas enòrmas » es lo « culte de Tolkien » eissit de la popularitat del Hobbit e del Senhor dels Anèls. Lo School Library Journal lo considèra coma «sonqu'un post scriptum morton» de la òbras de Tolkien precedentas. Peter Conrad del New Statesman anèt fins a dire que «Tolkien sap pas vertadièrament escriure».

Lo Silmarillion recebèt lo prèmi Locus del melhor roman de fantasy en 1978.

Eritatges e adaptacions

Christopher Tolkien contunhèt l'òbra editoriala amb Contes e legendas inacabadas (1980), puèi la seriá dels dotze toms de l’Istòria de la Tèrra Mejana (1983-1996), qu'una granda partida es dedicada a la incarnacions successivas del « Silmarillion ». Los Contes Perduts dels ans 1910-1920 foguèron publicats dins los dos primièrs tòms de l’Istòria ; l’Esbòç de la mitologia e la Quenta Noldorinwa dins le volum 4, La Formacion de la Tèrra Mejana ; la Quenta Silmarillion de 1937 dins lo volum 5, Lo Camin perdut e autres tèxtes ; e, los volums 10 e 11, Morgoth's Ring e The War of the Jewels, tractan de l'evolucion tardièra (post-Senhor dels anèls) dels escrichs.

Illustracions

La primièra edicion illustrada du Silmarillion pareguèt en 1998, amb vint peinturas de l'illustrator canadian Ted Nasmith. Una segonda edicion illustrada, amb vint e cinc pinturas de mai, pareguèt en 2004.

Notas e referéncias

Bibliografia

• J. R. R. Tolkien et Christopher Tolkien (trad. Adam Tolkien), Lo Libre dels contes perduts [« The Book of Lost Tales »]
• J. R. R. Tolkien, Christopher Tolkien et Humphrey Carpenter (trad. Delphine Martin et Vincent Ferré), Lettres [« Letters of J.R.R. Tolkien »]
• Vincent Ferré (dir.), Tolkien, trente ans après (1973-2003), Christian Bourgois Éditeur, 2004 ISBN: 2-267-01738-5
• Wayne G. Hammond et Christina Scull, The J.R.R. Tolkien Companion and Guide: Reader's Guide, Houghton Mifflin,‎ 2006, 1256 p