Lac Baikal
Lo lac Baikal (en rus Озеро Байкал = Ozero Baikal) o lac Baigal (en mongòl Байгал нуур = Baigal nuur) es un lac d'origina tectonica, localizat dins lo sud de Siberia, en Russia, entre la region d'Irkutsk al nord-oèst e Boriàtia al sud-èst, prèp d'Irkutsk. Son nom deriva del tatar Bai-Kul - «lac ric». Es tanben conegut coma l'Uèlh blau de Siberia o La Pèrla d'Asia per la qualitat de sas aigas, qu'èran demest las melhoras de la planeta mas que subisson actualament una pollucion.
Amb 31 494 km² de superfícia, 636 km de long, 80 km de larg e 1637 m de fonsor, es lo mai grand dels lacs d'aiga doça d'Asia e lo pus prigond del mond entièr. Conten 23 000 km³ d'aiga, çò qu'equival a 20% de l'aiga doça de tota la planeta. Dins la tradicion russa, lo lac es sonat mar, e dins las lengas boriata e mongòla es sonat Dalai-Nor, «la mar sacrada».
S'estima que la formacion del lac Baikal data de fa 25 a 30 milions d'annadas, siá un dels lacs mai ancians en tèrme d'istòria geologica. Demest los grands lacs de nautas latituds, es l'unic qu'a pas vist sos sediments afectats pels glacièrs continentals. Las investigacions de sediments fachas dins las annadas 1990 pròvan una relacion estrecha amb las variacions climaticas pendent los 250 000 darrièrs ans. S'espèra de recercas mai detalhadas. Se totes los sediments èran extrachs, lo lac auriá 9 km de fonsor.
Lo lac es totalament enrodat de montanhas e conten 22 illas pichonas, que la màger, Olkhon, fa 72 km de long. Aperaquí 300 cors d'aiga se getan dins lo lac. Los pus importants son: Selenga, qu'es tanben la font de partida de la contaminacion del Baikal, Chikoy, Khiloh, Uda, Barguzin e Naut Angara; l'aiga raja fòra del lac per una soleta via, lo fluvi d'Angara.
Lo fons del lac es a 1285 m jol nivèl de la mar, siá la fenda continentala mai prigonda de la Tèrra. Son volum — 23 000 km³ — es aproximativament equivalent al volum total dels cinc Grands Lacs Nòrd-Americans, siá gaireben 20% del total de las resèrvas d'aiga doça de la planeta.
Lo Baikal es un lac de fenda jove. La fenda s'alarga d'aperaquí dos centimètres per an. La zona de la falha es sismicament activa: i a de fonts d'aigas termalas dins l'airal e de tèrratremols se produsisson cada an.
Pauc de lacs se pòdon comparar amb lo Baikal en tèrmes de biodiversitat. Quicòm coma 852 espècias e 233 varietats d'algas, e mai de 1550 espècias animalas abitan a l'entorn del lac, que fòrça son endemicas, inclús la famosa fòca del Baikal (Phoca sibirica), l'unic mamifèr del lac.
Lo Baikal es reconegut per sas aigas lindas. L'establiment d'una estacion de tractament de pulpa de fusta e cellulòsa dins l'extrèm sud del lac, originalament planificada en 1957, provoquèt de protestacions silenciosas e un revelh ecologic dins la classa educada de Russia, mas pas dins la burocracia sovietica. Ça que la, la dita estacion contunha de polluir las aigas del Baikal. L'impacte d'aquela contaminacion del Baikal e d'autras afluéncias similaras es estudiat annalament per l'Institut Tahoe Baikal; un programa d'escambis entre scientifics e estudiants dels EUA, Russia e Mongolia foguèt lançat en 1989.
Lo lac Baikal èra fòrça pauc conegut fins a la construccion de la linha del trin transiberian qu'enròda lo lac amb 200 ponts e 33 tunels. Dins las annadas (1896–1902), una expedicion idrografica menada per F.K. Drizhenko produsiguèt lo primièr atlàs detalhat de las prigondors del Baikal.
Vida silvèstra
modificarLo Lac Baikal arruca 1085 espècias de plantas e 1550 espècias e varietats animalas. Mai de 60% dels animals son endemics; de 52 espècias de peisses, 27 son endemicas.
Cal senhalar una sosespècia del peis omul (Coregonus autumnalis migratorius), qu'es pescat, fumat e vendut dins totes los mercats a l'entorn del lac. Per fòrça viatjaires del trin transiberian, comprar d'omul fumat es una de las ocupacions de la longa traversada.
Lo Baikal es tanben l'unic abitat de la fòca del Baikal.
Curiositats
modificarLa fonsor del lac Baikal es tan granda qu'amb son aiga se podriá aigar tota la tèrra amb un jaç de 3 cm.
