Joan Enric Casimir Fabre, nascut lo 21 de decembre de 1823 a Sant Liònç de Leveson (Roergue), mòrt lo 1èr d'octobre de 1915 a Serinhan dau Comtat (Vauclusa), foguèt un entomologista e felibre occitan.

Joan EnriC Fabre

Foguèt professor a Aiacciu e a Avinhon. Se retirèt a Serinhan, ont se consagrèt exclusivament a l'estudi dels insèctes, entreprenguèt un grand nombre de recèrcas, que compilèt dins son òbra mai importanta, Souvenirs entomologiques (1870-89). Es considerat coma un dels fondators de l'entomologia. Entretenguèt de contactes amb lo felibritge que se'n consèrva una voluminosa correspondéncia amb Frederic Mistral, Josèp Romanilha, Charles Darwin e John Stuart Mill.

Biografia modificar

Passèt son enfància en çò de sos grands al masatge de Malaval, prèp de Sant Liònç. Tre aquesta epòca, lo jove Fabre s'interessava ja als insèctes. A l'atge de set ans tornèt a Sant Liònç per èsser escolarizat, mas las dificultats de son paire, paisan vengut cafetièr van butar la familha a desbagatjar de longa e interrompre son escolaritat. En 1833, son paire mena tota la familha a Rodés per i tenir un cafè. Quatre ans pus tard, s'installèron a Tolosa. Joan Enric dintra al seminari que daissarà en 5ena per se ganhar la vida. Se retròba lèu a vendre de citrons a la fièira de Bèucaire puèi se fa logar coma manòbra per la construccion del camin de fèrre Nimes-Bèucaire. En 1840, dins la tòca d'obténer una borsa, partiguèt per Avinhon, que i serà recebut primièr de sa promocion a l'Ecòla normala d'institutors. A l'atge de dètz e nòu ans, venguèt institutor à l’escòla primària annèxa del collègi de Carpentràs que i demorarà set ans. A aquesta epòca reprend los estudis latins en tornar legir Virgili e en traduire Omèr. En 1842 publica son primièr recuèlh de poèmas titolat Invocations e puja pel primièr còp a Ventor. Lo 30 d'octobre de 1844, esposèt Marie-Césarine Villard, institutritz originària de Carpentràs, amb qui aurà set enfants que mantun son mòrts abans d'aténher l'atge adult. En 1849, es nomenat professor de fisica en Corsega a Aiacciu. La natura e los paisatges de l'illa li agradèron tant, que decidiguèt de n'estudiar la flòra e la fauna. Amb Esprit Requien, que demorava a Bonifacio, amassa las plantas raras e, va constituir un erbièr impausant. Son projècte commun qu'èra de realizar una flòra de Corsega serà avalit per la mòrt subita e prematura del naturalista avinhonenc. Corsega, es tanben per Fabre l'encontre amb lo zoologista montpelhierenc Alfred Moquin Tandon vengut estudiar la rica fauna d'aranhas, insèctes, crustacèus e reptils. De retorn en Occitània en 1853, acceptèt un pòste dins una escòla d'Avinhon, e desbagatja dins un ostalet, plan modèst, carrièra dels Tinturièrs, dins lo quartièr de Sant Domenge. Joan Enric Fabre se consacra alara a l'estudi de la garança ( Rubia tinctoria ) per ne melhorar los rendements en garancina, o alizarina, colorant natural. Las drapariás d'Elbeuf utilizavan la posca de garança per obtenir lo roge de las cauças de l'armada francesa. Joan-Enric Fabre depausèt tres brevets en 1860.

Ligams extèrnes modificar