Figuièr de Barbariá
Figuièr de Barbariá
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Sosclassa | Caryophyllidae |
| Òrdre | Caryophyllales |
| Familha | Cactaceae |
| Genre | Opuntia |
Opuntia ficus-indica
(L.) Mill., 1768
| Reng de precisar | Angiospèrmes |
|---|---|
| Reng de precisar | Dicotiledònas veraias |
| Reng de precisar | Noclèu de las Dicotiledònas veraias |
| Òrdre | Caryophyllales |
| Familha | Cactaceae |
DD : Donadas insufisentas
Estatut CITES
Annèxe II , Rev. del 23/06/2010
Lo Figuièr de Barbariá (Opuntia ficus-indica) es una espècia de planta de la familha de las Cactacèas, originària del Mexic, que se naturalizèt dins d'autres continents, coma dins lo bacin mediterranèu e en Africa del Sud e Africa del Nòrd. Dona un fruch comestible nomenat figa de Barbariá.
Aquesta espècia aparten a la sosfamilha de las Opuntioideae, tribú de las Opuntieae.
Descripcion
modificarEs una planta arborescenta que pòt aténher de 3 a 5 mètres de naut. Son organizacion en cladòdes, correntament nomenat « raquetas », es particulara. Los cladods son de tijas modificadas de forma plana, de 30 a 40 cm de long sus 15 a 25 cm de larg e de 1,5 a 3 cm d'espessor. Units los uns als autres, tendon a formar de brancas. Aquestes de la basa se lignifican per formar après la quatrena annada de creissença un tronc vertadièr.
Aquestes cladòdes asseguran la foncion clorofilliana a la plaça de las fuèlha, e son cobèrtas d'una cuticula cerosa (la cutina), que limita la transpiracion e los apara contra los predators.
Las fuèlhas an una forma conica e fan pas qu'unes millimètres de long. Apareisson suls cladòdes joves e son efemèras.
A la basa la des fuèlhas i a las areòlas (unes 150 per cladòde) que son de borrons axillars modificats, tipics de las Cactacèas. Lor meristèma, segon las escasenças, dona d'espinas e de gloquidas, o alara fa de raïces adventivas, de cladòdes novèls o de flors. De notar que quitament l'ovari e donc lo fruch es cobèrt d'areòlas susceptiblas de tornar far espelir de flors o de raïces.
Las quitas espinas, blanquinosas, esclerificadas, solidament plantadas, son longas de 1 a 2 cm. Existís de varietats inèrmes, sens espinas.
Las gloquidas, finas espinas d'unes millimètres, de color brunenca, se desligan aisidament, mas dotats de minusculas escatas en forma d'anquets se plantan solidament dins la pèl e son plan malaisida de levar. Se trenca aisidament quand se las vòl levar. Son sempre presents e tanben dins las varietats inèrmas.
L'aparelh racinari es superficial, se concentrant dins los 30 primièrs centimètres del sol, mas es fòrça espandit.
Las flors son d'ovaris infèr, unilocular. Lo pistil es susmontat d'un estigmata multiple. Las estaminas son fòrça nombrosas. Los sepals pauc aparents e los petals plan visibles de color jaune irange.
Las floeurs se destrian mai sovent sus de cladòdes vièlhs d'un an, mai sovent sus las areòlas situadas al suc del cladòde o sus la fàcia mai expausada al solelh. En principi, una sola flor apareis dins cada areòla. Las flors jovas pòrtan de fuèlhas efemèras caracteristicas de l'espècia. Un cladòde fertil pòt portar fins a una trentena de flors, mas aqueste nombre varia fòrça segon la posicion del cladòde sus la planta, son exposicion, e tanben segon de factors fisiologics (nutricion).
Lo fruch, o figa de Barbariá, es una baia carnosa, uniloculara, amb fòrça granas (polispermica) que lo pes pòt variar de 150 a 400 g. Deriba de l'ovari infèr aderissent al receptacle floral. Unes autors le considèran coma una falsa arilha. Sa color es variabla selon las varietats: jauna, roja, blanca... La forma es tanben plan variabla, que siá segon las varietats o tanben l'epòca de formacion: los primièrs son redonds, los mai tardièrs an una forma mai alongada de pedoncul. Lo nombre de granas es fòrça grand; de 300 per un fruch de 160 g.
Espandiement
modificar
L'espècia es originària del Mexic, ont es nomenada nopal e figura dins l'escut de la badièra mexicana. Èra desconeguda dins l'Euròpa d'abans los viatges de Cristòl Colomb. Foguèt descrich de biais precís pel primièr còp en 1535 per l'Espanhòl Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés dins son Istòri de las Índias occidentalas. Sa morfologia insolita toquèt los primièrs conquistadors. En mai dels fruchs, es l'abaliment de la cochenilha qu'atrach subretot lor atencion, mas l'abaliment d'aquela a la Canàrias capitèt sonque al sègle XIX. Se tròba en Euròpa d'en primièr dins los jardins botanics coma curiositat. Naturalament, lo figuièr de Barbariá se reproduch par multiplicacion vegetativa (versus reproduccion sexuada).
Se difusèt lèu dins lo bacin de la Mediterranèa e s'i es naturalizada fins a venir un element caracteristic dels païsatge costièrs occitans sa diffusion es deguda tant a l'òma (qu'embarcava de cladòdes coma aliment antiscorbutic) qu'als aucèls que ne manjant los fruchs assegurant l'espandiment de las granas. Tanben s'espandiguèt dins l'emisfèr sud, coma en Africa del Sud, a Madagascar, a La Réunion e Maurici, en Índia e al Sri Lanka, e tanben Austràlia e en Nòva Caledònia.
Dins gaireben totes aquestes païses, foguèt una plaga vertadièra, l'espècia venent aisidament invasiva. Sola la luta biologica, per l'introduccion d'insectes parasits coma lo parpalhon Cactoblastis cactorum e la cochenilha Dactylopius opuntiae, poguèt la mestrejar en 1920-1925. Es encara invasiva dins unes païses africans. En Namibia per exemple, ont s'utilizèt un compausat d'arsenic (le metanearseniat monosodic, deserbant e fongicid sus las culturas de coton e los terens de gòlf), que semblava mai eficaç que lo glifosat)[1]. Es plaçada dins la lista d'espècias invasivas classificadas d'entre mai noisiblas al sègle XXI en Euròpa[2].
Uèi ara la planta es cultivada dins fòrça païses, coma lo Marròc, lo Mexic, l'Argeria, la Tunisia, Los EUA, lo Chile, l'Africa del Sud, la Grècia, l'Israèl, la Turquia, l'Itàlia (Sicília, Sardenha, Polha), lo Portugal....
Cultura
modificarLo figuièr de Barbariá es cultivat subretot per la produccion de fruchs. Se cultiva tanben per la produccion de nopalitos (cladòdes joves consomats coma legums al Mexic) o marginalament per l'abaliment de la cochenilha Dactylopius coccus, per la produccion d'un colorant roge, dins las Canàrias.
Es tanben cultivat en Tunisia, subretot dins la region de Kasserine, coma a Thala, e fòrça consomada pendent l'estiu. Es conegut per son efièch "blocant" sus la digestion (constipacion sevèra).
Li cal un clima caud e una exposicion plan solelhada. Preferís un sòl filtrant e plan secat, de pH neutre
La multiplicacion se pòt far o per semenada, o en porreta, amb de cladòdes vielhs d'un a dos ans.
La talha, se realiza ala prima o fin d'estiu, servís a empachar lo contacte entre los cladòdes, e levar aquestes que son malformats o domatjas.
Per melhorar lo rendiment, es melhor de portar una fertilizacion fosfopotassica, de preferéncia organica.
En cultura assagada, se pòt realizar un rendiment de 250 a 300 quintals de fruchs a l'ectara.
La gama de las varietats en cultura se limita a tres cultivars que se destrian per la coloracion del fruch: jauna (Sulfarina), blanca (Muscaredda) e roja (Sanguigna). Lo cultivar Sulfarina es mai espandit en Itàlia per sa mai granda capacitat productiva als metòdes de cultura intensiva. La tendéncia en general es d'integrar la cultura dels tres cultivars, de biais a provesir al mercat un produch caracterizat per sa diversitat cromatica.
Se cal plantar de biais isolat (coma planta d'ornament), veire inaccessible, subretot en preséncia d'enfants que las espinas son de veritadièrs arpons e las ferridas plan dolorosas.
Utilizacion
modificar
Lo figuièr de Barbariá es una planta fòrça utila per las regions aridas. Sas utilizacions son multiplas:
Alimentacion umana
modificar- Produccion de fruchs (figas de Barbariá). Existís de metòdes per levar lo fruch dels gloquids lo fregant amb una escoba, o una bròssa, a sec o dins l'aiga. Lo fruch se pòt pelar sens contacte amb los dets. Es conselhat de los entotlar dins de papièr jornal[3].
- Produchs derivats: d'òlis o macerats fòrça noirissents a base de flors o de fruchs per la pèl. En Sicília, lo Fico d'India o "Ficodi" es una licor realizada a basa dels fruchs.
- Òli de figa de barbariá: L'òli de figa de barbariá es realizada a basa de las granas del fruch e la produccion en Africa del nòrd (Tunisia, Marròc, Argerie...) se desvelopèt fòrça aquestas 10 darrièras annadas.[4],[5] Es utilizada en cosina e es rica en acid linoleic, acid gras de tipe Omega 6.
- Los fruchs son plan de vitamina C (0,04 % del chuc[6]). Las flors tanben ne contenon una granda quantitat.
- Produccion de legums (consomacion de las jovas raquetas, lps nopalitos, al Mexic): ric en vitamina C, coire, magnèsi, fèrre...
- Efièch conegut de reduccion dels tauses de glucòsi sanguin, de colesterol e de triglicerids sanguins[7].
- Colorants alimentaris naturals: en efièch 2 pigments foguèron identificats dins lo figuièr de Barbariá: un pigment jaune l'indicaxantina[8],[9] e un autre roge-violet la betanina (5-O-glucòsi betanidina)[10],[11]. Lo chuc obtengut a partir del fruch conten de 0,22 a 0,25 % d'indicaxantina e de betanina 0,027 % (fruch jaune iranjat) a 0,3 % (fruch violenc).
Alimentacion animala
modificar
Utilizacion agricòla
modificar- Formacion de barralhas defensivas.
- Servís de barralhas copa fuòc.
Biocarburant
modificar- Bioetanol, biogàs
Environament
modificar- Luta contra l'erosion
- Conquista dels sòls
- Purificacion de l'aiga: banhant lo mucilatge, la substéncia de la goma d'aqueste cactus que dona a la planta son poder de floculacion, dins una aiga contaminada per de sediments e de bacterias, l'aiga es purificada per l'aglomeracion dels sediments e una granda partida de las bacterias que cason al fonq. L'aiga es facha potable a 98 %[14].
Usatges terapeutics e cosmetics
modificar- La figa de Barbariá es un poderós antidiarreïc e un constipant.
- Es fòrça utilizada per la medecina populara al Mexic e al Magrèb.
- La planta auriá fòrça proprietats cicatrizantas et antiedat. Es utilizada en crèma de jorn, aprèssolelh, antirugas, antivergadas. En efièch, l'òli de figa de Barbariá es rica en vitaminas e minerals, e en actius coneguts per lors proprietats antioxidantas, agissent contra le vielhiment cutanèu. Los poders d'aquesta òli serián superiors a aqueles l’òli d’argan. Idratanta, noirissenta e adocissenta, l’òli de figa de Barbariá ten, entre autres, 65 % d’acids grases poliinsaturats (contre 33 % per l’argan), e tanben un taus de vitamina E (antioxidanta) superior a 100 mg / 100 g, contra 65 mg per l’argan [15].
- La polvera de raqueta de figuièr de Barbariá permetriá, dintrant en contacte amb los lipids contenguts dins l’estomac, d'alentir l'absorpcion d'aquestes darièrs per l'organisme [16].
Usatge ornemental
modificar- Planta de jardins d'ornament
Usatge industrial
modificar- Colorants naturals extrachs dels fruchs
- Produccion d'un colorant roge per l'abaliment d'una cochenilha
- Produccion de mucilatges (per exemple pels adesius)
Sinonim
modificar- Cactus ficus-indica L.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ Kavirindi I. U., Du Preez P. J. and Brown L. R. Distribution and potential invasion of Opuntia spp. on selected Namibian sites, Second Ruforum Biennial Meeting 20 - 24 September 2010, Entebbe, Uganda (Résumé)
- ↑
- ↑ Observations personnelles en Andalousie et au Maroc.
- ↑ [AFP, L'huile de figue de barbarie, un trésor pour le Maroc, 2011 [1]
- ↑ [I.B., Kapitalis, 10 Sep 2017, Cosmétiques : L’huile de figue de barbarie fait son show à Tunisia [2]
- ↑ PDF BS Maataoui, A Hmyene et S Hilali (2006) Activités anti-radicalaires d’extraits de jus de fruit du figuier de barbarie (Opunta ficus indica). Lebanese Science Journal, Vol. 7, No. 1
- ↑
- ↑ (en) Piattelli M, Minale L. Pigments of centrospermae I. betacyanins from Phyllocactus hybridus hort. and Opuntia ficus-indica Mill. Phytochemistry 1964;3:307-11.
- ↑ (en) Piattelli M, Minale L, Prota G. Isolation structure and absolute configuration of indicaxanthin. Tetrahedron 1964;20:2325-9.
- ↑ (en) Forni E, Polesello A, Montefiori D, Maestrelli A. High-performance liquid chromatographic analysis of the pigments of blood-red prickly pear (Opuntia ficus indica). J Chromatogr 1992;593:177-83.
- ↑ (en) Stintzing FC, Schieber A, Carle R. Identification of betalains from yellow beet (Beta vulgaris L.) and cactus pear [Opuntia ficus-indica (L.) Mill.] by high-performance liquid chromatography-electrospray ionization mass spectrometry. J Agric Food Chem 2002;50:2302-7. Modèl:PMID
- ↑ . DOI: [3].
- ↑ . DOI: [4].
- ↑ Modèl:Chapitre
- ↑ Expertise mademoiselle bio [5]
- ↑ Figuier de barbarie [6]
Vejatz tanben
modificarArticles connèxes
modificarReferéncias taxonomicas
modificar- Referéncia Flora of North America : Opuntia ficus-indica (en)Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Opuntia ficus-indica (en)
- Referéncia Flora of China : Opuntia ficus-indica (en)Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Opuntia ficus-indica (en)
- Referéncia Catalogue of Life : Opuntia ficus-indica (L.) P. Mill. (en)Referéncia Catalogue of Life : Opuntia ficus-indica (L.) P. Mill. (en)
- Referéncia UICN : espècia Opuntia ficus-indica (L.) Mill., 1768 (en) (consulté le )Referéncia UICN : espècia Opuntia ficus-indica (L.) Mill., 1768 (en)
- Referéncia Tela Botanica (France métro) : Opuntia ficus-indica (fr)Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Opuntia ficus-indica (fr)
- Referéncia Tela Botanica (Antilles) : Opuntia ficus-indica (L.) Mill. (fr)Referéncia Tela Botanica (Antilhas) : Opuntia ficus-indica (L.) Mill. (fr)
- Referéncia BioLib : Opuntia ficus-indica (L.) Mill. (en)Referéncia BioLib : Opuntia ficus-indica (L.) Mill. (en)
- Referéncia ITIS : Opuntia ficus-indica (L.) P. Mill. (fr) ( (en))
- Referéncia NCBI : Opuntia ficus-indica (en)Referéncia NCBI : Opuntia ficus-indica (en)
- Referéncia GRIN : espèce Opuntia ficus-indica (L.) Mill. (en)Referéncia GRIN : espècia Opuntia ficus-indica (L.) Mill. (en)
Ligams extèrnes
modificar- Referéncia CITES : espèce Opuntia ficus-indica (L.) Mill., 1768 (+ répartition) (sur le site de Species+) (en) (consulté le )Modèl:CITES species+
- Referéncia CITES : taxon Opuntia ficus-indica (sur le site du ministère français de l'Écologie, du Développement durable, des Transports et du Logement) (fr)Referéncia CITES : taxon Opuntia ficus-indica (sul site del ministèri françés de l'Ecologia, del Desvelopament durable, dels Transpòrts e del Lòtjament) (fr)
- (en) Photos sur www.cactiguide.com