Eugenisme
L'Eugenisme es una filosofia sociala basada sus las coneissenças de la genetica qu'a coma objècte l'estudi teoric e practic dels mejans per aprigondir, far créisser e melhorar fisicament los individús umans.
La paraula ven del grèc e significa plan nascut o bona reproduccion.
Lo paire de l'eugenisme modèrne es Francis Galton (cosin de Charles Darwin), que dins sos trabalhs de 1874 e 1887 remplacèt la seleccion naturala per una seleccion artificiala que favorizará la reproduccion dels individús apertenents als elèits e empacharà aquela dels inaptes.
Abans el,Thomas Malthus argumentava que los paures son pas los egals dels mai priviliegiats, doncas qu'an pas las vertuts moralas de la prudéncia, de capacitat de prevision, de disciplina e de racionalitat que caracterizan la classa mejana; e alara arribèt a la concluson que la causa de la praubesa èra lor nauta fertilitat.
Se tròban tanben de precedents en l'òbra La Republica de Platon.
Los objectius de l'eugenisme varièron: dempuèi la creacion de personas mai sanas e mai intelligentas, a l'estalvi de las recorsas economicas de la societat, fins a l'aleujament de la sofrença umana.
Los mejans prepausats a de fins eugenicas son passats de l'anciana seleccion artificiala a las modèrnas tecnicianas de diagnostic prenatal, l'exploracion fetala, l'orientacion genetica, lo contraròtle de natalitat, la fecondacion in vitro e l'engenhariá genetica.
Los oposants a l'eugenisme argumentan qu'es una practica immorala e basada sus una pseudosciéncia.
Istoricament, l'eugenisme foguèt utilizat coma justificacion de las discriminacions coercitivas e las violacions dels dreches umans promogudas per l'Estat, coma l'esterilitzacion forçada de personas amb defauts genetics, l'assassinat institucional e, dins qualques cases, lo genocidi de raças consideradas inferioras.
Las practicas eugenicas realizadas pendent lo nazisme estigmatizèron l'eugenisme classic, relizat dins fòrça estats de biais oficial.
Leis eugenicas modificar
Lo corrent eugenista s'exprimiguèt de biais diferents segon las regions.
En França e Grand Bretanha, l'eugenisme foguèt subretot un igienisme social amb de mesuras de natura environamentalas e socialas contra la propagacion de taras que se pensava alara ereditàrias: tuberculòsi, sifilis, la proteccion de las femnas presas e dels nenons, l'alcoòlisme.
Als Estats Units d'America una socitat eugenista presidida per l’economista Irving Fisher e finançada per John D. Rockefeller qu'una revendicacion èra la limitacion de l’immigracion venent del sud e de l’èst de l’Euròpa.
Mas pendent la primièra mitat del sègle XX, divèrses païses promulguèron de leis constrenhentas inspiradas de las idèas eugenicas.
La primièra lei europèa sus l'esterilizacion forçada dels malauts mentals foguèt votada dins lo canton de Vaud, a Soïssa, en 1928.[1] Alemanha promulguèt en 1933 una lei qu'obligava d'esterilizar las personas que patissián d'una de las malautiás consideradas coma ereditàrias, e en 1939 se decidiguèt de realizar l'eutanasia forçada dels malauts mentals.[1] Norvègia e Suècia aprovèron de leis d'esterilizacion obligatòria en 1934 e un an après, Dinamarca e Finlàndia seguiguèron l'exemple.[1] Aquelas leis permetavan d'esterilizar unas classas de malauts o deficients mentals o, quitament, los parents qu'èran considerats coma incapables d'elevar plan lors enfants.[1] Suècia contunhèt amb aquelas practicas de esterilizació fins a1976 e las victimas foguèron unas 63.000.[1]
Referències modificar
Ligams extèrnes modificar
- (es) Del libre Pasión paur l'ADN: genes, genomas y sociedad de James D. Watson[1]