Esvastica

L'esvastica es una crotz dels braces trencats en angle drech, que siá cap a la drecha o cap a l'esquèrra. Tanben se dich crotz gammada, perque cada braç sembla a la lètra grèga gamma e tetraskel que vòl dire quatre cambas en grèc. Lo mot ven del sanscrit, concretament del mot suasti que vòl dire 'benestar' e la traduccion literala del mot 'esvastica' seriá "menaire cap al benestar".

L'esvastica indoa

Los budistas gaireben sempre utilisan la forma levogira. Al començament del sègle XX lo nacionalsocialisme (Partit Nacional Socialista dels Trebalhadors Alemans) adoptèt l'esvastica coma emblèma, e, amb la Segonda Guèrra Mondiala, en Occident es associada majoritàriament a un simbòl exclusivament faissista, alara que se desconeissava los usatges d'abans lo nazisme.

Preséncia dins la religion e a la mitologia

Ceramica celtibèra del sègle II o I AbC trobada a Numancia, decorada amb una esvastica

Indoïsme

L'esvastica se tròba per totes los temples indos. Dins l'indoïsme l'esvastica es pòt dessenhar cap a drècha o cap a l'esquèrra. Las doas formas representan las doas formas del Brama (lo concèpte impersonal de Dieu). Dins lo sens de las agulhas del relòtge representa l'evolucion de l'univèrs, e en direccion contraria representa la seva involucion.

Bodisme

Imatge d'una esvastica dins un temple corean

Dins bodisme l'esvastica a la posicion oritzontala. Es un caractèr de l'escritura chinesa (卍). Per la seuna associacion amb lo nazisme, dempuèi la mitat del sègle XX son totas levogiras. Aquel simbòl se pòt trobar normalament sus las aisinas alimentària chinesas (que vòl dire que lo menjar es vegetarian e pòt èsser consumit pels bodistas), o suls vestits dels enfants pichons (per los aparar dels esperits marrits)

Curiositats

Logò d'una edicion de 1911 de Kipling

L'escrivan britanic Rudyard Kipling, fòrça influenciat per la cultura de l'Índia, pausava una esvastica sus la cobèrta de totes los seus libres fins a qu'apareguèt lo nazisme.

Los Boy Scouts tanben o avián coma simbòl, donat pel quita Robert Baden-Powell, segurament influenciat per la cultura indiana. Èra present sus la medalha del merite, fins que, en 1935, foguèt decidit d'o cambiar.

Bandièra de la fòrça aeriana finesa, entre 1918 e 1944

L'esvastica foguèt un simbòl militar coma per las armadas letona e finesa al començament del sègle XX amb de presentacions diferentas. Avián pas res a veire amb lo nazisme.

Un vilatge d'Ontàrio, al Canadà se nomena Swastika. Lo vilatge foguèt creat jos aquel nom en 1906 amb la descobèrta de minas d'aur. Pendent la Segonda Guèrra Mondiala lo govèrn canadenc volguèt cambiar lo nom, mai lo pòble s'i oposèt.

La multinacional suèca ASEA aviá coma logotipe una esvastica fins a 1933, que foguèt cambiat a causa de l'identificacion al nazisme.

Dins l'Alemanha nacionalsocialista

Bandièra nazia

Coma ja foguèt dich, pels occidentals, l'esvastica s'associa al nazisme en particular e al faissisme en general. Los teoricians nazis adoptèron lo simbòl de l'esvastica afirmant que l'ascendéncia de la raça ariana veniá d'Índia e que de las seunas tradicions vedicas ne sortiguèron l'esvastica.

Los nazis utilizavan mai sovent l'esvastica nègra dins d'un cèrcle blanc sus un fons roge. L'usatge de l'esvastica coma simbòl politic es enebit a Alemanha.

Vejatz tanben

• La crotz sagetada del partit faissista ongarés.
• La crotz cèlta utilizada pels neofaissistas modèrnes.
• Lo lauburu, emblèma tradicional basc, tanben cetibèr.