Egilona
Egilona O Egilo, tanben coneguda coma Ailo, Ayluna, Umm-Àssim pels cronicaires arabes[cal citació] (Toledo, c. 659 - ibídem, 718) foguèt l'esposa del darrièr rei visigot de Toledo, Roderic (710-711) e èra possiblament sòr o cosina de Casius Fortunius. [1][2]
Après la batalha del Guadalete e de la mòrt de Roderic, Egilona foguèt capturada a Mérida per Abd-a lo-Aziz ibn Mussa ibn Nussayr lo 30 de junh de 713 e demorèt tres ans en poder dels arabes (Abd-a lo-Aziz moririá la prima del 716). Lo 714 Mussa ibn Nussayr e Tàriq ibn Ziyad passèron cap al sud de la peninsula amb lo tresaur reial visigot, dempuèi ont embarquèron cap a Ifríqiya, ont lor caliá posteriorament viatjar cap a Damasc per donar de comptes de la siá mission. Lo govèrn del valiat d'a lo-Al Andalós demorèt en mans del filh de Mussa ibn Nussayr, Abd-a lo-Aziz ibn Mussa, coma emir. Aquel s'enamorèt de Egilona e ela acceptèt d'èsser la siá femna lo 715.
Se sonèt qu'influissiá en lo sieu marit a èsser mai clement amb los captius crestianes. Segon qualques istorians, aiçò agradèt pas al califa de Damasc, Sulayman, qu'envièt a Ixbíliya (Sevilla) un emissari que lo assassinèt, mas sembla mai probable que las causas del crim foguèsson autras (foguèt acusat de voler establir la siá pròpria monarquia), Lo succediguèt lo sieu cosin Ayyub a lo-Lakhmí que se crei qu'aviá agut qualque papièr en l'assassinat. O quitament d'autres motius politics perque lo sieu fraire Abd-Al·lah ibn Mussa ibn Nussayr foguèt executat per òrdre del califa Yazid II.[3][4][5][6][7]