Drech natural
Lo drech natural (Ius naturale en latin) es una tradicion juridica que dintra dins lo quadre de la Filosofia del Drech e, segon lo jurista italian Norberto Bobbio, se caracteriza per un dualisme juridic (amb l'existéncia d'un drech natural e un drech positiu, e la supremacia del primièr sul segon) e son fondament se tròba (segon lo contèxte istoric) dins un ensems abstrach "natural" e "superior" a la volontat de las personas – que siá la φúσις (fisis) grèga, Dieu o la rason umana e s'opausant a la νóμος (nomos), costuma.
Lo tèrme Ius Naturale, ven del latin Ius (Drech, luòc de Drech) e Naturale (del natural). Foguèt creat per Ciceron que lo definiguèt atal «una lei vertadièra que consistís en la rason drecha, confòrme a la natura»
Los juristas de la filosofia del drech arriban dificilament a trobar una definicion precisa pel drech natural a causa de dos importants faches:
Aquela tradicion juridica s'espandis del sègle V ab. C. fins al sègle XIX, pendent que se succediguèt fòrça tèsis e doctrinas, de còps que i a totalament diferentas entre elas.
Lo manca d'objectivitat dels autors del drech natural permet pas de trobar un pus pichon denominator comun per definir clarament una tradicion juridica unitària.
Dins la teoria del drech natural, tota persona aquerís sos dreches naturals en nàisser, aqueles serián per atal essencials e se fondarián dins la dignitat de la persona, dreches que una societat juridicament organizada deurà totjorn respectar lo foncionament de l'Estat social e democratic de Drech.
Los dreches naturals son universals e inalienables, encara que pas totjorn absoluts, perque de vegada se pòdon trucar amb d'autres drechs de meteissa natura. Dins l'evolucion istorica d'aqueles dreches, en primièr se parla de dreches naturals (Vejatz Escòla de Salamanca), cap als dreches umans a partir de la Declaracion dels Dreches de l'Òme e del Ciutadan de 1789 e fins finala de dreches fondamentals des del procèssus constitucionalista, es a dire quand aqueles dreches s'incorporèron dins las constitucions dels Estats, subretot dins la segonda mitat del sègle XX. La Declaracion Universala dels Dreches Umans de 1948 es eclectica e utiliza indiferentament los tèrmes de dreches naturals e dreches umans.
Vejatz tanben
modificarReferéncias
modificar- (es)Un fundamento natural
- (es)La no-absurdidad del derecho natural, por Wendy McElroy
- (es)La eficiencia del derecho natural, por Wendy McElroy
- (es)Los derechos naturales de las personas, por Juan Fernando Carpio
- (es)Certeza de ley y derecho natural, por Joaquín Santiago Rubio
- (es)Mestre Chust, J.V. La legitimación filósofica de los Derechos Humanos. Revista A Parte Rei.