Armada deus Andes
L'Armada deus Andes que ho creada per las Províncias Unidas de l'Arriu de la Plata (qui vadoren Argentina) entà lutar contre la Contrarevolucion e l'ocupacion espanhòla de Chile.
Lo Director Suprèma, lo bearnés Joan Martin Pueyrredon, que'n designé lo generau José de San Martín com capdau.
L'explèit màger d'aquesta armada qu'ei d'aver traucada la Cordilhèra deus Andes (puish que l'invasion deu Haut Peró no s'i avèva pas escadut) e liberat Chile.
L'Armada deus Andes que ho devesida en duas colomnas : ua gavidada peu quite San Martín e qui passè peu Paso de los Patos (lo camin mei estret) e l'aute gavidada peu generau Juan Gregorio de Las Heras qui passè peu Paso de Uspallata.
Dab un camin mauaisit e sovent hèra estret e temperaturas extrèmas enter caumàs e tor, de las 10 600 pas sonque 4600 suberviscón. A maugrat de las dificultats la Traucada deus Andes que ho ua escaduda de las granas e que desboquè suber la liberacion definitiva de Chile qui permetó au son torn, d'assegurar la libertat argentina e de perseguir dab la liberacion de Peró.
