Ans 1500
Istòria
modificar1500 : descubèrta de Brasil per lei Portugués.
1501 : en Pèrsia, conquista de Tabriz per Ismail Ièr. Aquò entraïnèt la proclamacion de l'Empèri Safavida.
1502 : en Reiaume de Castelha, perseguida de la politica de repression dei minoritats non catolicas amb l'expulsion de totei lei musulmans (franc d'aquelei de la region de Granada).
1502 : premier contacte entre Espanhòus e Maias. Aquò aguèt ges de consequéncia immediata car leis Espanhòus èran pas encara interessats per lei regions continentalas d'America.
1502 : en Mesoamerica, fin dau rèine d'Ahuitzotl que se neguèt en causa d'una venguda deis aigas. L'inondacion causèt de degalhs importants dins Tenochtitlan. Son nebòt Moctezuma II li succediguèt.
1504 : disparicion dau reiaume d'Alodia après sa conquista per lei Funj que fondèron lo Sultanat de Sennar a partir de l'eiretatge culturau e politic dau reiaume nubian.
1508 : mòrt au combat dau negus Naod qu'èra a luchar còntra una incursion musulmana dins lei regions orientalas d'Etiopia. Foguèt remplaçat per son fiu Dawit II. La grand dau sobeiran novèu assegurèt una regéncia.
1508 : presa de Bagdad per l'armada pèrsa dau cha Ismail Ièr. Aquò entraïnèt la disparicion de la federacion tribala dei Turcomans dau Moton Blanc.
Cultura
modificar1506 : començament de la construccion de la Basilica de Sant Pèire de Roma. Santuari principau dau complèx dau Vatican, es un edifici major de la Glèisa Catolica que son arquitectura es inspirada per lei principis eissits de la Renaissença e dau periòde barròc. Lei trabalhs principaus durèron fins a 1626.
Sciéncias e tecnicas
modificar1507 : premiera carta portant lo tèrme « America ». Foguèt realizat per lo cartograf alemand Martin Waldseemüller (1470-1520).
1508 : publicacion d'una descripcion d'un teodolit per Martin Waldseemüller.
Decès
modificar- Ahuitzotl, tlatoani astèc.
- Martin Behaim, navegaire alemand.
- Cristòl Colomb, marin e explorator genovés.
- Naod, negus d'Etiopia.
- Sesshū Tōyō, pintre japonés.