Bernieyrou
En Aubrac de personas o de familhas pòrtan encara d'escaisses en lenga nòstra mas aquestes son pas totes trufarèls. Un còp èra, lo monde remplaçavan pro sovent lo nom de familha dels residents d'un ostal, siá pel nom de l'endrech, siá pel nom dels ancians proprietaris dispareguts de còps qu'i a dempuèi mai de cinquanta ans. De costuma s'una filha se maridava, preniá lo subrenom del nòvi. Atal quand lo rèiregrand ambe la femna tenián la pichona aubèrga al ras de Pradas, los vilatgeses disián «Anem beure un còp chas Bernieyrou!» e mai se l'aubergaire se sonava pas pus Bernieyrou dempuèi un brave brieu. Aquel subrenom se perdèt en 1897 quand lo coble prenguèt una bòria del costat de La Bastida d'Aubrac. L'aujòl èra partit tròp luènh per lo rebalar amb el e degun li'n balhèt pas un novèl. Mon paure pepin me contèt aquela istorieta fa mai de trenta cinc ans e uèi, saique, soi lo sol de la familha a conéisser lo nòstre vièlh subrenom. Qué que ne siá, pel biais de mon telefonet ai reviscolat un Bernieyrou sus la tela.
La lenga nòstra, la lenga vòstra, las lengas lors...
modificar« Aquel d'aquí parla pas nòstre patoès! » çò diguèt la menina. Degun respondèt pas mas ieu me diguèri, cèrtas, mas lo parlar de Maurici Andrieu se deu comprene dempuèi la rue de Lappe a París fins a Fois, e de Pigüé a La Gàrdia tant es clar, perfièchament articulat, sens vocalisacion inutila e amb un vocabulari plan causit. Tant val dire, una lenga pura que non jamai saurai parlar. Cap al silenci, la menina ajustèt: « Remarcatz qu'i a pas res de rar aquí dedins que cada país a son patoès! Nantres, de còps qu'i a, ambe lus del Cairòl nos comprenèm pas! » Aqueste còp qualqu'un li respondèt: « Òc-ben! » e ne foguèri estabordit. Pensatz-vos, lo Cairòl delà Boralda, a tres quilomètres d'una ala de nòstre ostal e vint per la rota perque los travèrses de la comba son tan regdes! Los cairoleses, ieu los aviái pas sovent vistes ni mai ausits pr'aquò me semblava que parlavan lo nòstre "patoès"...
Ieu cresi ben que la menina tornèt pas jamai agachar "Viure al Païs".
Gaireben quaranta annadas pus tard, sosqui als paures parents, nascuts a sièis ans e un quilòmetre l'un de l'altre mas que se comprenián pro, alara que se pòt dire que parlavan pas completament lo meteis "patoés" tanpauc. Un dels pepins de la mamà èra sortit d'un masatge al ran de Pradas d'Aubrac e un rèiregrand del papà èra de La Guiòla; cadun lor aviá benlèu transmés un pauc de son vocabulari. M'agrada atanben d'imaginar una origina caussanèla del nom de jova de la mamà e carcinòla del nom del papà.
Çai jos qualques mots del papà / de la mamà (entre parentèsis, letras mudas):
- Una abilha / Un aps
- Adissiatz! / Bonjorn! Al rev(e)ire!
- S'amassar / S'acampar
- Bailar / Balhar
- Biscar / Marronar
- Un bri(g)alh / Un tròç, un pauc
- Un ca(p)bord / Un caluc
- Calcar / Chaupir
- De calças / De bragas
- Es caput, capuda / Es testut, testuda
- Una cuècha / Un aligòt
- Daissar / Laissar
- Un drap / Un linçòl
- Esclarzir / Esclarcir
- Un eslip / Una culòta
- Un espeçuc / Una pinçada
- Un fotral d'òme (fòrt e sembla-nèci), un(a) fotral(a) de femna / Un pelaud d'òme, una pelauda de femna
- Es gauchièr (esquerrièr) / Es pata de cuol
- Legir / Lesir
- Mi(e)una, ti(e)una, si(e)una / Miá, tiá, siá
- Oi! / Ai!
- Un palfèr / Una rilha
- Un pastís / Un chaudèl
- Una pendariá / Un garda-rauba (lo nòstre al plancat èra naut, estrech e amb una sola pòrta, l'apelàvem lo confessional).
- Un plancat / Un galetàs
- Prene / Prendre
- Una ratapanada / Un ratapanàs
- Tibar / Tendre
- Trai-lo! / Escampa-lo!
- Trantalhar / Talinar
- Un trauca-pòcha / Un cotelon
- Una truèja / Una sabrònha
- Un trufe, un patanon / Un tréfon, un tréfon pichon...