Sun Tsu
Sun Tsu es lo nom d'un generau chinés de la premiera partida dau Periòde dei Reiaumes Combatents qu'es l'autor de L'Art de la Guèrra, un important tractat militar datat dau sègle V avC.
L'existéncia de Sun Tsu es incertana car lei documents que lo mencionan foguèron redigits quauquei sègles après sa mòrt supausada. Lo pus disèrt es Sima Qian (145-86 avC) que foguèt lo premier istorian chinés. Segon eu, Sun Tsu èra un oficier superior dau rèi Helü de Wu (514-496 avC) cargat de planificar una ataca còntra lo reiaume de Chu. En despiech de fòrças numericament inferioras a son adversari, auriá ganhat una victòria brilhanta a Boju en 506 avC[1]. Leis autreis autors citant lo nom de Sun Tsu, Xun Zi (313-238 avC) e Han Fei Zi (279-232 avC), dònan ges de detalh sus sa vida.
Aquela abséncia d'elements sus Sun Tsu laissa donc de dobtes importants sus son existéncia car, en defòra dau racònte de Sima Qian, la preséncia de Sun Tsu es pas atestada a la batalha de Boju[2]. De mai, durant lo Periòde dei Reiaumes Combatents, leis escrivans utilizavan rarament son nom vertadier per signar seis òbras. Ansin, dempuei lo sègle XII, plusors ipotèsis designan divèrsei militars dau sègle V avC coma autor de l'Art de la Guèrra. Entre lei pus frequents, se pòdon citar Wu Zixu, lo veinceire vertadier de Boju, ò Sun Bin, un generau de l'armada de Helü. Enfin, se supausa de còps que lo nom « Sun Tsu » foguèt imaginat a posteriòri per atribuïr una paternitat famosa a l'obratge. Ansin, aqueu darrier podriá èsser una òbra regularament melhorada fins a sa compilacion definitiva en 1078. En particular, foguèt probablament modificat per lo ministre Cao Cao (155-220 apC), autor dau premier commentari conegut sus l'obratge.