Las sablas bituminosas son un tipe de jaciment de petròli non convencional. Las sablas bituminosas son de sablas escarpas o de greses parcialament consolidat contenent una mescla naturala de sabla, d'argila e d'aiga, embeguda d'una forma de petròli densa e extremament viscosa, tecnicament apelada bitume.

De jaciments de bitume natural son senhalats dins nombroses países, mas especialament en quantitats extremament importantas en Canadà. D'autras sèrvas bèlas se trapan en Cazacstan, en Russia e en Veneçuela. Los jaciments mondials de petròli son estimats a mai de de 2 000 miliards de barrals (320 miliards de mètres cubes); las estimacions incluson los jaciments que son pas estat descobèrts. Las sèrvas provadas de bitume contenon aperaquí 100 miliards de barrals e las sèrvas totalas de bitume natural son estimadas a 249,67 Gbbl (39,694 × 109 m3) dins lo monde, dont 176,8 Gbbl (28,11 × 109 m3), siá 70,8%, en Albèrta, Canadà.

Descripcion modificar

Aquelas formacions de feble prigondor (de còps gaireben a l'aflorament) contenon de 80 a 85 % de matérias mineralas (silici e argila), de 10 a 12 % de bitume natural e 5 % d'aiga. Aquel bitume es pas a propriament parlar de petròli, pr'amor qu'es al mens cent còps mai viscós e netament pus dens.

Lo petròli convencional es contituït de comausats leugièrs, tals que lo gas, l’esséncia, e lo querosèn ; conten tanben de compausats pesucs, tals que las òlis de graissatge, los fiols pesucs e lo bitume. Aqueles compausats an de 3 à 300 atòms de carbònis e de punts d’ebullicion anant de -40 à 525 ℃. Lo bitume es el constituït de la fraccion pesuga de petròli sembla un pauc al fiol residual eissit de la destillacion del brut convencional : conten gaireben pas cap d'alcans corts mas fòrça idrocarburs complèxes, policiclics per exemple. es generalament ric en sofre, en resinas, en asfaltèns e en metals pesucs. Òm considèra los petròlis que la densitat API es inferiora a 15° API coma essent de bitumes.

L'origina del bitume es incèrta. Es fòrça tròp viscós per aver migrat dins son estat actual. Se pensa doncas qu'èra, a l'origina, un petròli convencional que, après aver migrat dins de sèrvas tròp pauc prigondas per l'isolar del monde exterior, foguèt degradat, perdent aital sos compausats pus leugièrs per biodegradacion microbiana, per evaporacion, e per « lavatge » a l'aiga. Aquela explicacion fa pasmens pas l'unanimitat.

Reparticion modificar

 
Sablas bituminosas d'Albèrta

Las sèrvas son concentradas dins doas zonas geologicas. Es en Canadà, al nòrd de la província d’Albèrta que los principals jaciments de sablas bituminosas se trapan. À l’oèst, dins la region de Rivière-la-Paix (Peace River), al sud, Cold Lake e al nòrd, près de la ribièra Atabasca, mai precisament a Fort McMurray. Près de 20 entrepresas son situadas en Albèrta, que las doas pus importantas son Syncrude e Suncor.

Per comparar a egalitat aquel bitume amb de sèrvas de petròli convencional, cal deduire l'energia necessària a son extraccion e sa transformacion. Las sèrvas de petròli d’Atabasca representan mai de 1 700 miliards de barrals[1]. Las sèrvas provadas, es a dire que pòdon èsser expleitadas per la tecnologia e las condicions economicaes actualas, representan 174 miliards de barrals, mis 315 milliards serián a tèrme recuperablas[1],[2]. La sabla conten en mejana 11,5 % de bitume. Cal doncas expleitar una quantitat gigantesca de sablas bituminosas, per fin d’obténer una quantitat enauçada de bitume. D'efèit, la recuperacion de doas tonas de sablas bituminosas permet d’obténer un sol barral de bitume.

En 2012, la produccion de bitume brut a partir de las sablas bituminosas èra de 1,9 milion de barrals per jorn[3], siá 305000 m3/j, per un total annadièr de 704 milions de barrals, siá 112 milions de m3 per l'annada[3].

En Veneçuela, la « cintura » d'Orinoco, probablament la mai granda acumulacion atenenta d'idrocarburs al monde, conten a pauc près lo meteis volum. Tant dense mas pus liquid coma lo bitume dels jaciments canadencs, es sovent classat coma brut extra-pesuc e non coma sablas bituminosas.

Las sèrvas existissent endacòm mai dins lo monde son fòrça pus pichonas. Existís un vast jaciment en Siberia orientala, dins la region d'Olenek, mas gaireben cap informacion es pas disponibla a son subjècte. Se situa sus la còsta artica, lo clima extrême e l'isolament explican que son expleitacion siá pas envisatjada per ara. Russia ten d'autres despaus de sablas bituminosas dins la region Vòlga-Oral (Tatarstan e las regions vesinas), mens vastes que los d'Olenek mas mens dificil d'accès.

  1. 1,0 et 1,1 Office national de l’énergie (2006), Les sables bitumineux du Canada, Perspectives et défis jusqu’en 2015 : Mise à jour, Office national de l’énergie, Calgary
  2. Alberta (2007), “Oil Reserves and Production”
  3. 3,0 et 3,1 (en) Source : Alberta Oil Sands Industry. Quarterly Update. Summer 2013