Pogrom de Tolon
Lo Pogrom de Tolon s'escasèt lo 13 d'abrieu de 1348[1]
Lei Causas antiquas de l'antiqua cieutat de Tolon còntan (dins un provençau de transicion entre lenga medievala e lenga modèrna e maritima) que :
L'an 1348 e lo jorn dau mes de febrier, lo jorn dau Vendre Sant, comemorat de la mòrt de nòstre Redemptor Jésus crist, coma tots lei devòts crestians en fòran dins la grand esgleisa assemblats, aquelei mechants e crudents judius en aquesta fes en aneran un deis ofensats, vònte en estent lo brut dins la gleia entendut per lo cridar dau crestian, lo monde sortent, tots ambé una granda furuor de la gleia, aneran en aquela venguda tots los judius massacrar, tant òmes, tant femnas e enfants.[2]
Segon Teissier, lo 1 d'agost lo senescau Raymon d'Août inicièt una enquista que jutgèt e lo crime en reconeissent au mens en paraula l'amplor de sa gravetat, la motivacion crapulosa dei copablas (ambé la data d'abrieu e non pas de febrier coma va mençonan lei Causas antiquas). Pasmens, coma la majora partida dei copables avià fugit la vila e qu'aquò donava damatge a l'agricultura locala, sieguèron autorizats (l'acte ditz que sa fugida expausvas lei abitants inocents a la fam) a tornar en pagant una amenda (1000 florins d'aur de Florença).
Segon Lambert, en vertat, aqueste afaire s'escasèt en un moment de crisi ; dins lo contèxte de la Granda Pesta, la vila fasià pagar ai judius una taxa qu'èra dempuei totjorn solament per elei mai qu'èra cada còp pus auta ; aquò es una donada objectiva, Lambert suspausa que bensai quauquei prestaires judius aurián poscut faire montar lo prètz dei crédits mai de tot biais fin finala, tròba estrange que de simplei pacans aguen poscut pagar l'emenda de 1000 florins (lo buget de la vila èra inferior ai 800) ; per eu, e en seguint l'enquista, de notablas de la vila aurián alestit aquèu massacre per escafar sei deutes (curiosament, l'enquista revèla qu'après lo chaple, lei assassins raubèn de bens materiaus e tanben de creanças !). Masse [3]apònd que lei assassins siègueron encoratjats per lei Dominicans, que lo massacre s'escasèt durant la nuech e tanben que lo ghetto de Tolon èra la carrièra de la Juteria. après aquèu chaple fuhèron elei tanben e puei sieguèron justament autorizat a s'installar dins lo resta de la vila. Lei cmaseliers comencèron a ocupar la carrièra venguda "del mazel", tant vau dire carrièra dau masèu [4]. Fin finala s'i vendiá solament lei "tombadas" dei bocariá (lei bei morçèus èran venduts dau costat de la carrièra "del mazel") e es ansin qu'encuei es la Carrièra dei tombadas.
Fònt
modificar- Causas antiquas de l'antiqua cieutat de tolon in :
- Rodelhatus, Balthazar. Cridas et preconizations annualas de la villa et cioutat de Thollon. Tolon : E. Aurel, 1863.
- Teissier, Octave. Histoire de Toulon au Moyen Age. París : Dumoulin, 1869.[1]
- Lambert, Gustave. Histoire de Toulon. Toulon : Imprimerie du Varn 1887.[2]
- Masse, Denièle. Toulon pas à pas. Barcelona : Horvath, 1993.
Nòtas
modificar- ↑ Teissier, 132, op. cit.
- ↑ "L'an 1348 et lou jour dal mes fébrier, jour dal Vendre-Sant, comemorat de la mouort do nouestre redemptour Jesus-Christ, come tous les devots chrestians en fouron dins la grand esgliso assemblats, aquellous mechans et crudens judious en aquesto fes en aneron un das nostres offensas, vonto en estens lou brut dins la gleio entendut per lou cridar del christian, lou moudo sourtent, tous embe uno grando furour de la gleio, aneron en aquello vengudo tous lou judious massacrar, tant homes que femmes et enfantes.
- ↑ Op. Cit, 101.
- ↑ Que de l'autre costat dei ostau, la carrièra s'apèla justament "dei bocariá", la carriera nadala d'Estève Pelabon.