Periòde de las Cinc Dinastias e dels Detz Reialmes

Lo periòde de las Cinc Dinastias e dels Dètz Reialmes (chinés: 五代十國, simplificat 五代十国, Wǔdài Shíguó) es una èra de trebol politic en China entre 907 e 979, seguent la casuda de la dinastia Tang e precedent la dinastia Song. Pendent aquel periòde, cins dinastias se succedisson rapidament dins lo nòrd de la China, pendent que mai de dotze Estats independents son fondats subretot dins lo sud. Tradicionalament, sonque dètz reialmes son retenguts. D'istorians, coma Bo Yang, comptan 11 reialmes incorporant los Estats de Yan e Qi, mas en excluissent los Han del Nòrd, considerats coma la continuacion dels Han posteriors. Aquela epòca acaba tanben a la fondacion de la dinastia Liao dins lo Nòrd de la China.

Mapa de las cinc dinastias e dels dètz reialmes

Las Cinc Dinastias son:

• Liang posteriors (1èr de junh de 907–923)
• Tang posteriors (923–936)
• Jin posteriors (936–947)
• Han posteriors (947–951 o 979, se los Han del Nòrd son consideratss coma fasent partida de la dinastia)
• Zhou posteriors (951–960)

Los Dètz Reialmes son:

• Wu (907–937)
• Wuyue (907–978)
• Min (909–945)
• Chu (907–951)
• Han del Sud (917–971)
• Shu anteriors (907–925)
• Shu posteriors (934–965)
• Jingnan (924–963)
• Tang del Sud (937–975)
• Han du Nord (951–979)

D'autres regimes son repertoriats: Yan, Qi, Zhao, Yiwu Jiedushi, Dingnan Jiedushi, Wuping Jiedushi, Qingyuan Jiedushi, Yin, Ganzhou, Shazhou, Liangzhou.

Contèxte

Festenals nocturnes de Han Xizai, per Gu Hongzhong, sègle X.

Pintura d'un artista chinés, Li Cheng (c. 919–967).

Arca de pèira, periòde de las cinx dinastias (907-960), China, Musèu de Suzhou.

A la fin de la dinastia Tang, lo govèrn imperial dona totjorn mai de poders als jiedushi, los governaires militars regionals. La rebellion de Huang Chao aflaquís un pauc mai lo poder imperial e al començament del sègle X lo jiedushi obten de facto l'independéncia de son territòri. Aquel inaugura lo periòde de las Cinq Dinastias e dels Dètz Reialmes.

Vaquí los principals jiedushi de l'epòca:

China del Nòrd

• Zhu Wen a Bianzhou (ara Kaifeng, província del Henan), fondator de la dinastia dels Liang posteriors
• Li Keyong e Li Cunxu a Taiyuan (ara Taiyuan, província de Shanxi), fondators de la dinastia dels Tang posteriors
• Liu Rengong e Liu Shouguang a Youzhou (ara Pequin), fondator de Yan
• Li Maozhen a Fengxiang (ara xian de Fengxiang, província del Shaanxi), fondator de Qi
• Luo Shaowei a Weibo (ara xian de Daming, província de Hebei)
• Wang Rong a Zhenzhou (ara xian de Zhengding, província de Hebei)
• Wang Chuzhi a Dingzhou (ara Dingzhou, província de Hebei)

China del Sud

• Yang Xingmi a Yangzhou (ara Yangzhou, província de Jiangsu), fondator de Wu
• Qian Liu a Hangzhou (ara Hangzhou, província de Zhejiang), fondator de Wuyue
• Ma Yin a Tanzhou (ara Changsha, província de Hunan), fondator de Chu
• Wang Shenzhi a Fuzhou (ara Fuzhou, província de Fujian), fondator de Min
• Liu Yin a Guangzhou (ara Guangzhou, província de Guangdong), fondators dels Han del Sud
• Wang Jian a Chengdu (ara Chengdu, província de Sichuan), fondator del Shu anteriors

Referencias

• (en) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en anglés intitolat « Five Dynasties and Ten Kingdoms period ».

Bibliografia

•  {{{títol}}}. ISBN 978-0-8108-6053-7. 
•  {{{títol}}}. 
• (en)  {{{títol}}}. ISBN 978-0-521-81248-1.