Pèire Bèc
Pèire Bèc (en francés: Pierre Bec; París, 11 de decembre de 1921 - Peitieus, 30 de junh de 2014) foguèt un lingüista, escrivan, poèta e erudit occitan. Professor a l'Universitat de Peitieus fins a sa retirada en 1989, foguèt un dels mai eminents especialistas de la literatura e de la lenga d'òc.
Son prètzfach de lingüista comencèt en 1968 amb la publicacion de sa tèsi Les Interférences linguistiques entre gascon et languedocien dans les parlers du Comminges et du Couserans. Editèt puèi un libre de divulgacion important per la filologia e dialectologia occitana: Manuel pratique d'occitan moderne en 1973. Foguèt lo primièr lingüista que realizèt un trabalh scientific per estandardizar l'occitan sus de basas racionalas, al començament dels ans 1970 (vejatz occitan larg). Participèt tanben en 1982 a la Comission de Normalizacion Lingüistica de l'Aranés, amb Jacme Taupiac e Miquèu Grosclaude que bastiguèt la nòrma lingüistica actuala, oficializada en 1983. Demest sas autras òbras mai importantas, cal citar Manuel pratique de philologie romane e sa Langue occitane (colleccion Que sais-je ?).
Aguèt un ròtle important tanben coma militant occitanista qu'aprèp d'aver participat a la fondacion de l'Institut d'Estudis Occitans n'ocupèt la foncion de president de 1962 a 1980. Per sa trajectòria e produccion ricas se vegèt recompensat lo 25 d'octobre de 2010 quand la Generalitat de Catalonha li decerniguèt lo primièr Prèmi Robèrt Lafont tot bèl just creat.
Biografia
modificarPèire Bèc nasquèt a París en 1921 d'un paire gascon exiliat dins la capitala francesa e d'una maire creòla. La familha tornèt al país quand l'enfant aviá 10 ans e s'installèt a Casèras. Aital descobriguèt e comencèt a s'interessar a la lenga occitana. Faguèt pas d'estudis segondaris e se trobèt alara obligat a far de trabalhs divèrses. Faguèt alara d'interprèt pels refugiats durant l'epòca de la Guèrra Civila Espanhòla abans d'acceptar de venir velhaire de nuèch dins un burèu de las Pòstas del temps que se preparava per passar lo bachelierat.
Pasmens aquel projècte de se diplomar se vegèt trencat subran quand arribèt la Segonda Guèrra Mondiala. Foguèt alara mandat en Alemanha per i far lo Servici de Trabalh Obligatòri. Son temps ailà li permetèt d'aprendre l'alemand. Aprèp sa liberacion, passèt lo bac e mai tard una licéncia d'alemand e d'italian. Sos diplòmas li permetèron d'ensenhar las lengas a París ont s'inscriguèt coma estudiant a la Sorbona per s'i especializar en lingüistica romanica. I aguèt alara coma professors lo rosselhonés Pere Fouché a l'Institut de Fonetica de l'Universitat, e lo provençal Joan Botiera a l'Institut d'Estudis Provençals. Presentèt sas doas tèsis en decembre de 1959 e venguèt posteriorament mèstre de conferéncias. Faguèt de professor d'alemand fins a 1963 abans d'entrar a l'Universitat de Peitieus coma professor de lengas e literaturas de l'Edat Mejana.
En 2012 foguèt causit coma president d'onor de l'Acadèmia Occitana-Consistori del Gai Saber e acceptèt en 2014 de participar a la constitucion de l'Institut d'Estudis Araneses-Acadèmia Aranesa de la Lenga Occitana.
Pasmens durant lo mes de junh d'aquel an sa santat se vegèt afectada per un AVC del temps qu'èra a Casèras. Aprèp una ospitalizacion a Sant Gaudenç, foguèt mudat a Peitieus ont moriguèt lo 30 de junh de 2014.
Òbras
modificarPoesia
modificar- Au briu de l'estona (IEO, 1956)
- La quista de l'Aute (IEO, 1971)
- Sonets barròcs entà Isèut (IEO, 1979)
- Cant reiau (IEO, 1985)
Pròsa
modificar- Contes de l'unic (Per Noste, 1977)
- Lo hiu tibat. Racontes d'Alemanha (Per Noste, 1978)
- Sebastian (Federop, 1981)
- Contes esquiçats (Per Noste, 1984)
- Racontes d’ua mòrt tranquilla (Reclams, 1993)
- Entà créser au món (Reclams, 2004)
- La joute poétique (Les Belles Lettres, 1999): De la tenson médiévale aux débats chantés traditionnels
- Chants d'amour des femmes troubadours (Stock, 1995)
- Vièles ou violes ? (Klincksieck, 1992)
- Écrits sur les troubadours et la lyrique médiévale (Éditions Paradigme, 1992)
- Burlesque et obscénité chez les troubadours (Stock, 1984): Le contre-texte au Moyen Âge.
- Anthologie des troubadours (10/18, 1979, 2e édit. 1985): écrit avec la collaboration de Gérard Gonfroy et Gérard Le Vot.
- Anthologie de la prose occitane du Moyen Âge (XIIe-XVe siècle) (Aubanel, 1977 vol. 1 - Éd. Vent Terral, 1987 vol. 2)
- Manuel pratique d'occitan moderne (Picard, 1973; 2e édition 1983)
- Manuel pratique de philologie romane. Italien, espagnol, portugais, occitan, catalan, gascon, tome 1 (Picard, 1970, - réédit. 2000)
- Manuel pratique de philologie romane, tome 2 : français, roumain, sarde, rhéto-frioulan, francoprovençal, dalmate. Phonologie (Picard, 1971, - réédit. 2000)
- Les Interférences linguistiques entre gascon et languedocien dans les parlers du Comminges et du Couserans (PUF, 1968): Essai d'aréologie systématique.
- La Langue occitane (PUF, Que sais-je ? n° 1059, 128 pages ; 1963, 5e édition 1986, 6e édition corrigée janvier 1995); ISBN 2-13-039639-9
- Les Saluts d'amour du troubadour Arnaud de Mareuil (Privat, 1961)
Vejatz tanben
modificar| Precedit per Robèrt Lafont |
 President de l'IEO 1962 - 1980 |
Seguit per Patric Choffrut |