La Nòbla leiçon (escrich La nobla leyczon dins la version originala) es un poèma religiós vaudés en occitan, dau començament dau sègle XV[1], compausat de 491 alexandrins. Es l'element pus conegut d'un corpus de tèxtes vaudés anonims dei Valadas Occitanas, escrichs dins lo parlar vivaroaupenc locau e datats de la fin de l'Edat Mejana.

Lo tèrme de leiçon a aicí son sens liturgic (e etimologic) de « lectura »: se supausa que la Nòbla leiçon, legida a votz auta, serviguèt dins leis assembladas per l'edificacion dei fidèus. Es un compendi, sensa ges de pretencion literària, de l'Istòria Santa (Ancian e Novèu Testament), de la doctrina e de la morala vaudesas.

Extrach modificar

Vèrs numerotats de 363 a 386 dins l'edicion de Nelli e Lavaud[2].

Mas enaprès li apòstol foron alcun doctor,
La via de Crist mostravan, lo nòstre Salvador,
Ma encar en son trobà alcun al temp present,
Li cal son manifèst a mot poc de la gent.
La via de Jesus Crist mot fòrt volrian mostrar,
Ma tant son persegú qu'a pena o pòion[3] far.
Tant son li fals cristian encecà per error,
E majorment que li autre aquilh que son pastor,
Qu'ilh persègon e aucíon aquilh que son melhor,
E laissan viure en patz li fals enganador.
Ma en çò se pò[4] conóisser qu'ilh non son bon pastor,
Car non aman las feas[5] si non per la toison.
Ma l'escritura ditz e nos o poèm[6] veir,
Que si n'i a alcun bon que ame e tema Crist,
Que non vòlha maudire, ni jurar, ni mentir,
Ni avoutrar[7], ni aucir, ni penre de l'autrui,
Ni non vòlha venjar-se de li seu enemics,
Ilh disson[8] qu'es vaudés e degne de punir,
E li tròban caison[9] com mençonjas e engan,
Cossí ilh poirian toler çò qu'el a del seu afan.
Ma fòrt se confòrte aquel
Que sufre pel Senhor, car lo regne del cèl
Li serè[10] aparelhà a l'issir d'aquest mond;
Adonca aurè grand glòria s'el a agú desonor.

Edicions modificar

La Nòbla leiçon foguèt publicada per lo premier còp en 1658, e traducha en anglés, per Samuel Morland dins lei pèças justificativas de son obratge: The History of the Evangelical Churches of the Valleys of Piemont. Après lei Pascas Vaudesas, Samuel Morland èra estat mandat en 1655 a Turin per Oliver Cromwell coma ambaissador extraordinari vèrs la cort de Savòia; deviá intervenir en favor dei Glèisas evangelicas piemontesas. La guèrra s'acabèt aquel an, e Morland demorèt quauquei temps a Genèva. Ne tornariá ambé la matèria de son libre.

Entre leis edicions modèrnas, se pòt citar:

  • Nelli (René) & Lavaud (René), Les troubadours, vol. II, Desclée de Brouwer, Paris (1966)
  • Papini (Carlo), "La nobile lezione" (la nobla leiçon). Poemetto medievale valdese, Claudiana, Torino (2003)

Liames extèrnes modificar

Nòtas modificar

  1. Cf. Lafont (Robert) & Anatole (Christian), Nouvelle histoire de la littérature occitane, PUF, Paris (1970), p. 248.
  2. Tèxte normalizat discretament, per exemple accentuacion grafica modèrna, senhor en plaça de segnor, Jesus Crist en plaça de Jhesus Xrist.
  3. Forma vivaroaupenca correspondent a pòdon.
  4. Forma vivaroaupenca correspondent a pòt.
  5. Forma vivaroaupenca correspondent a fedas.
  6. Forma vivaroaupenca correspondent a podèm.
  7. Èsser adultèr.
  8. Escrich diçon dins lo tèxte originau.
  9. Varianta de ocaison: « ocasion, acusacion ».
  10. Conjugason dau futur en vivaroaupenc: serèi, serès, serè, serem, seretz, serèn.