Mont Valièr
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas


Direccion relativa a la posicion
Continent
Situacion
Designacion provisòria
Constellacion
Tipe d'objècte
Còs astronomic parent
Còs astronomic filh
Luòc de descobèrta
Grop d'objèctes menors
Sequéncia de Hubble
Sul còrs astronomic
Companhon de
Tipe espectral
Tipe espectral
Fus orari
Situat sus una isla
Embocadura
Tipe de lac
Lacs sus lo riu
Grop de lacs
Situat sul lac
Afluents del lac
Emissari del lac
Bacin idrografic
Massís de montanhas
Tipe de montanha
Coordenadas
Arquitècte
Remplaçat per
Tipe de bastiment
Material
Mèstre d'òbra
Sistèma d'autorotas
Societat de mantenança
Pòl d'escambis
Linha ferroviària
Operator
Aligança ferroviària
Gara
Pista
Travèrsa
País
Compausanta de
Tipe de division administrativa
Exclava de
Enclava
Capitala
Cap d'estat
Regim politic
Cap de l'executiu
Representant del partit
Cap del govèrn
Assemblada
Moneda
Lenga oficiala
Imne
Frontalièr de
Embessonatge
Subdivisions
Membre de
Sant patron
Domeni internet
Còde ISO 3166-1 alfa-2
Còde ISO 3166-1 alfa-3
Còde ISO 3166-1
Còde ISO 3166-2
Còde AITA
Còde OACI
Còde FAA
Còde INSEE
Còde de comuna
Còde del catalòg
Còde CBS
Còde GNIS
Còde GNIS Antarctica
Còde NUTS
Còde dantai
Còde de comuna alemanda
Còde de districte alemand
Còde administratiu
Còde administratiu
Còde ISTAT
Còde de gara
Còde OKATO
Còde cadastral
Còde postal
Còde telefonic internacional
Prefix telefonic nacional
Còde d'imatriculacion
Vista dempuèi lo pòrt d'Aula en setembre
Vista dempuèi lo pòrt d'Aula en setembre
Geografia
Altitud 2 838 m[1]
Massís Massís del Mont Valièr
Pirenèus
Coordenadas 42° 47′ 52″ N, 1° 05′ 08″ E [2]
Administracion
País Bandièra de França França
Region Occitània
Departament Arièja
Geologia
Edat
Ròcas
  Geolocalizacion sus la mapa : [[]]
Mont Valièr

Lo mont Valier es un som de 2 838 m situat dins los Pirenèus en Coserans dominant tota la Val d'Angols prèp de la frontèra amb Espanha.

Toponimia modificar

Lo nom ven de Valerius (Sant Valièr, vèrs 452), mitic primièr evèsque de Coserans[3] que n'auriá fait la pujada. Bernart de Marmiesse, autre evesque du Coserans, i faguèt bastir una crotz de marbre dins los ans 1670[4].

Geografia modificar

Topografia modificar

 
Vista del mont Valièr, dempuèi lo refugi dels Estanhós e de l'estanh Long (dempuèi lo pòrt de Barlonguèra)

Lo mont Valièr aparten a la cadena axiala pirenenca. Visible de luènh, se pòt plan veire dempuèi las planas de Garona e dempuèi Tolosa. Lo trescòl es situat dins l'airal del Pargue Natural Regional dels Pirenèus Ariegeses[5].

Sul seu flanc nòrd-èst demòra un pichon glacièr, lo glacièr d'Arcosan: es lo glacièr mai oriental e mai bas dels Pirenèus. En 2009, la superfícia èra de prèp de 1,5 ectaras e son altitud compresa entre 2 350 e 2 500 mètres.

Idrografia modificar

Nomboses rius i an sas fonts:

  • sul pendís occitan:
    • lo riu d'Artigas, afluent de Salat (que el meteis a sa font a qualques quilomètres del mont Valièr),
    • Riberòt, afluent de Les, el meteis afluent de Salat ;
  • sul pendís catalan,

Geologia modificar

Clima modificar

Istòria modificar

Pendant la Segonda Guèrra Mondiala, una rota d’evasion anant de Sent Gironç cap a Esterri d'Àneu en Catalonha traversava lo massís del mont Valièr. Aquel « Camin de la Libertat » - nom donat en 1994 al sentier de grande randonnée que seguís la dralha - permetèt l'evasion de 782 personas entre 1940 e 1944 e demorèt dubèrt, malgrat la vigiléncia creissenta dels alemands a partir de 1943 e las denonciacions dels collaborators franceses, e fonctionèt fins a la fin de la guèrra.

Creacion de la via ferrata dels Estanhós.

Zona protegida modificar

Per arèstat ministerial del 5 de julhet de 2005, un vaste territòri situat sus la comuna de Sèish, comprenent la sèrva domaniala del mont Valièr - creada en 1937 (una de las mai ancienas dels Pirenèus) - coma gaireben tot lo territòri domanial del massís de Fonta, foguèt classicada « zona de proteccion especiala » dins lo site Natura 2000.

Vias d'accès modificar

Notas e referéncias modificar

  1. Font: mapas IGN a l'escala 1:25000 sus Géoportail
  2. Site identificat amb l'ajuda de geoportal e wikiMapia.
  3. (fr)A. Bourneton, « Une ascension inédite sous le premier Empire », Pyrénées, n° 183-184, 1995, pages 295-312 ; n° 185, 1996, pages 16-28 ; n° 186, 1996, pages 123-133
  4. 'barber', (fr)Saint-Girons - Ses rues, leur histoire à travers les âges, Giles Barber, ed:PyréGraph, isbn 2908723646
  5. (fr)Pargue Natural Regional dels Pirenèus Ariegeses

Vejatz tanben modificar

Articles connèxes modificar