Lexic lemosin

Lo lemosin ten en general lo vocabulari de l'occitan amb los eventuals cambiaments fonetics del nòrd-occitan, mas a tanben de fòrmas lexicalas especificas (arcaïsmes e mots diferents de la rèsta de l'occitan) que plan sovent son comunas amb los dialèctes auvernhat e vivaroaupenc. Aqueste lexic conten de tèrmes tanben emplegats endacòm mai, pasmens los avèm pas excluses per amor de donar una mòstra del vocabulari lemosin.

D'espleitar: https://espritdepays.com/bonus/glossaire-les-mots-du-perigord, e lo diccionari Occitan/Francés d'Ives Lavalada, ed. IEO Lemosin 2010, Lemòtges.

NDR: tota esmenda, correccion o melhorament es benvengut, especialament quand ignorèm la definicion o l'existéncia d'un mot ("??") o que sèm pas segurs qu'existisca ("?"). Certans mots pòdon aver una consonanta iniciala epetentica: g-uech [get], l-èsser, z-onte, v-onta...

franc. : francesisme a evitar

Lo sufix aumentatiu -às, -assa ven -ard, -arda.

abaura: fr. (d') à présent
abausir, 'bausir [bu 'vi] : abausir, esbalausir
abeurat, abeurada: fr. détrempé(e)
abeuratge m., beuratge f.?? : beuratge
abilhar ('bilhar) v. assasonar (tanben vòl dire Vestir)
abinar: acoblar (sens general e sens sexual)
abochar, abochonar (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
abora (d') : d'ora, tòst
abòrd (d') : a l'instant, tot primièr, lèu; d'abòrd que: tantlèu que; puèi que (tanben emplegat)
abracar v. fatigar grandament
abrial (sud del Perigòrd), abriu (nòrd [abri(w)/abre], abriau: abril
acaçar (acassar? varianta de (a)catar?) : cobrir
acatar, 'catar: amagar, escondre; cobrir
acelar, açalar, acialar: abrigar de la pluèja
acelat, açalat, acialat (a l') : abric (a l'); d'amagat, d'escondon, d'agachon, d'assetons)
achabason: terminacion
achaptar: comprar, crompar (non seriá un francesisme: Acapte e acaptar ‘adquirir, obtenir’ com acatar ‘reverenciar, respectar, obesir’ provenon en darrièra instància d’un meteis vèrb latin captare)
acimar: emplenar a ras
acimat, -ada: que sa cima es elevada
aclapir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
aclatar (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
acocolar (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
acoconar (/s'): emmitoufler
acossar : encoratjar
acotar: fr. appuyer, accoter, soutenir, étayer; atteindre
acotir, cotir: batre, maltractar, prene pels cabèls
acotit, -ida, cotit, -ida: mesclat, -ada
acranar (s') : se far crane, polit
acraponhir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
acropir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
aer: èr, aire (tanben emplegats)
afinar: enganar
aflatar: careçar
aflincar v. aficar, pimpar
afamgalir: afamar
afolar: avortar, far avortar; destruire
afolir: afolesir, far venir fòl
aforchar: enforcar; fr. être à califourchon
afortigar, afortir: afirmar, assegurar
agresir fr. aigrir
agroar (s') (Prov. tanben) : acatar (s') (tanben emplegat)
agromar, agromelar, agromelir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
agrumir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
agrupir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
aguir : asirar
aguissable: aissable, fr. détestable, insupportable
aguissença: asirança, òdi
aicí a (/tant) (d') : fins a
aicianta (d') : fins a
aigafòrt: aigafòrta (tanben emplegat)
airau: airial, fr. basse-cour
airier: abajonièr (vaccinum myrtillus)
aisat adj. aisit
aisinable : propri a rendre servici, a metre a l'aise
aisinar : aprestar, preparar, alestir
aitanben: (a)tanben; fr. aussi bien, c'est pourquoi
aitanpauc: tanpauc ; fr. aussi bien, c'est pourquoi
aitanplan: tanplan; fr. aussi bien, c'est pourquoi
aitau: atal
aitot V. Eitot
ajauc: fr. ajonc
ajumbrir (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
alacada: fòrta plojada?
alaidonc, 'laidonc: donc, doncas
alau: alai, ailà
alha (Cruesa): alh
alopir: assalhir; maltractar; invectivar
aluchar : alumar (tanben emplegat)
amassar, 'massar: regropar ; atrapar, prendre (un còp)
amodelonar: fr. antasser
amorrar : abaissar la testa, faire mòrdre la pols
amortesir fr. adoucir
ancèis /ancès que : abans que
anchau m. : anchòia f.
anda: tanta, sògra, mairastra; abusivament: granda, mameta
anueit/anuèit, anuech/anuèch: auei, uei (tanben emplegats)
apà! (de Òc-pas?) : non vòli pas!
apautar: fr. renverser
apetís fr. ciboulette
aplèch [aplej] : fr. soc (de charrue)
apoiar: fr. appuyer
aponhar: garder, aver mestièr de quicòm; fr. répugner à faire quelque chose, tarder
aprueismar ('prueismar, [prajmà], [(o)preimà], [apresmà], [aprowmà]): apropchar
aquilhs (plural de 'aquel', ancian cas subjècte)
ara. D'ara ençai: d'ara enans, d'ara en avant
arair: araire
arçà! : interj. per incitar a faire quicòm (de òr + ça)
arcar: passar per dessús de
arçau : arç (planta). Fiau d'arçau: fil de fèrre barbelat
archelar: escalar. fr. escalader
areclana: arcolan ??
argiu m. : argila
aromaire: murtrièr?
aromir: tuar
arondesir fr. arrondir
apietosir: fr. apitoyer
arpiar: arpejar
arreir: arrèire
arser: ièr al ser
asperja f. espargue
assedrat: assedat
artichau, artrujau m. cachofle
assumir (s') : s'assopir
assuausar: apasimar, adocir, calmar
assús, a sus: sus, sobre
atrevador: ??
au : o (pronom neutre)
auçada: nautada
aucha, òucha: pradèl o camp claus situat prèp de la maison, sovent près de la cort dels pòrcs, ont se los laissava
auguer, auger?? : aver
aul: el. V. Eu
aulana: avelana. fr. noisette
aumalha f. bestial gròs
aura adv. ara
aures: quicòm mai, autra causa
ausanier (comunas del sud del país de Garait, region de Sent Vauric): bois [bwej] entrò una linha que jonh Ansesme, Jòlhac e Ladapeira, e [bwi] dejós d'aquesta delimitacion)
ausar: gausar
ausela: ironda; femela d'auseu
auseu: aucèl
auvelha, ovelha n. oelha, aolha
auvernhata: fr. litorne (grive)
avacar: reüssir, capitar
avalir (s') : esfondrar (s')
avant que de + v. inf. : abans de
aver: prend lo sens d'atrapar, raubar, n'acabar amb quicòm o quauquarren, tuar
avesat (d') : de costuma, d'abitud
avisar: regardar
ba(m)bòia, babula, babuia: nesci; estatua; petòta
babinhon mf. menton
babòi : original (persona estranha)
bacada n. past, pasta, pastèla (pels animals). fr. patée pour les cochons
bacar: donar la bacada
bada-graula:??
badar v. cridar
badada: grand crit
bajar: pensar
balada : frairiá, vòta
balaia: escoba (tradicionala de bàlec o autra planta)
balajar (Corresa) : escobar
balanç: vam, eslanç
balharc: òrdi
balharja: òrdi de primavera
balinjas n. f. plur.: fr. couches ou langes
banchieron: banc pichon
banlesar (se) : barrutlar, fr. errer
banturla, banturle?? m. persona non seriosa (non pejoratiu)
banturlar (se) : fr. errer; musar, perdre son temps a far quicòm?
barbòta: mena de sèrp non verenosa
baraquen: fr. voyou
barbelòta: jonquilha
bargassar: charrar
bargasson: que japa sens rason, que crida, que fa de bruch
barja (Cruesa): partida de la granja situada au-dessús de l’estable on s'estojava lo fen e la palha
barracat, - ada adj: barriolat, -ada
barradís n. tèrra clausa près de la maison.
barradissa: claus
barrancon: barrèu d’escala o de cadièra, per ext. baston
barrial, barriu: barril
barrutlar: fr. errer
bascha: fr. bâche la toile
b-assetz: assatz; cèrts, certans (qualques)
bàssia: aiguièra. fr. évier
b-assuelh: asuèlh, fr. seuil (de la porte)
batalhar, batalar?: charrar
baterias: batasons (tanben emplegat)
bateusa: fr. moissonneuses-batteuse
bauda: asnessa, borrica, Saura
'bausir [bu 'vi], abausir: abausir, esbalausir
baussuelh : asuèlh, fr. seuil (de la porte)
beca f. vèspa
beça, beçal, beçau, beçol, betol, betolaud, beç
becar: fr. picorer
becicar: far la sesta
belier: febrièr
belhier: febrièr
belinament : fr. foisonnement, grouillement
belujar (/se) : (se) bolegar
benaise: satisfait, content
beneisir: benesir (emplegat tanben)
bentot: tanben
berche: fr. édenté
bergossa: vièlha oelha coriaç sense valor mercanta
besenga/besinga: pauta
besilh, besilha: causa de pas cap d'importància, pas res
besilhar, bosilhar, far de las besilhas: bosigar, trencar, deteriorar, desgalhar, far de mala òbra
bessicar (bercicar? breçicar?, de Brèç?) : somnolar
bestiaria: bestiesa
besunha, besonha: causa; obratge, afars (personals), bagatge... (tot çò qu'aparten a qualqu'un)
b'etot, ben 'tot: benlèu
beu (de " de) : a còp de, a fòrça de
beu (de ~ que) : a mesura que, a proporcion que
beuna?, beune? : ??
beuradenc : bevible, potable, que se pòt beure
bevetar: beure lentament
biau biau ! : japada mai aguda dels jounes chens
bicanard: païsan pej.
bicas f. pl. labras
bicar: baisar, potonar
bicon: poton
bieta: bleta
bi(n)gois (de ") : fr. de guingois
bigòrra m. bigarraud/bigarròt, bigarroei/bigarroelh: blat d'Espanha, milhòc
bigòs/bigoelh (bigwé) m. fr. hoyau
bisard??, bisarde?, bisarda: bisarre, bijarre
bilha: tronc d'un aubre
binhet: bonheta
biòla: bèç??, betol??
biòla (d'un forn) : fr. charbons ardents
bladar fr. emblaver; fig. joncher??
bladasons : fr. semailles (du blé)
bladin: blat negre (tanben emplegat)
blagassar: charrar
blanc fr. chevesne, meunier (peis)
blanch, -a: blanc, -a
blancha pura: aiga de vida
blanchinhard, a: fr. banchâtre
blandar: ?? (lo fuec)
blesta f.: fr. écheveau
bocanar: fa de bruch
bochas f. pl. labras
boda: fanga
bodra, broda (de 'brauda'?) : fr. crotte, boue battue; ordure
bodrós: fug-l'òbra
boes!: bah!
boifar: v. Boissar
boija, boïja [bwejjo] [buijJo] (Cruesa e endacòm mai): V. buïja
bòina?, boina [bwejno] : bòrna
boinar: bornar
boïolar: faire de bofiòlas, fr. se boursoufler
boirador [bwejra'dur] fr. instrument pour enlever la deuxième peau des châtaignes dans l'opération qui consiste à blanchir les châtaignes, instrument que l'on appelle aussi en Creuse "las tanalhas"
boirar [bwej'ra]: mesclar, braçar, pelar las castanhas amb un boirador (aisina per las emblanquir)
boiricin: panièr
boiriu: redalh, fr. regain
bois m. pl.: encastre (d'una fenèstra)
boissar : escobar
boisson blanc : espinalba. fr. aubépine
bòja, bòtja (?) : saca
bojal(h?) : fr. trou. bogalh?
bojalar: traucar
bolar: s'enfonzar los pès dins l'aiga e n'aver la cauçadura mòla
bolega: fanga liquida
bolin: panet redond
bolit, bolhit, bulit, bulhit: olada (plat)
boljar, bolejar: bolegar (tanben emplegat)
bombar: fr. bondir, rebondir
bòn(n?)a: fr. marécage
bondir: fr. gronder (bruch)
bonhar: far trempar, macerar (varianta de Banhar qu'a aquesit un sens particular)
bonicon: ??
bordairatge, bordieratge: bòria, ermitage, fr. closerie, petite métairie
bordassar (metatèsi d'Adob(r)assar) [burdasà/durdasà] : repetaçar, fr. rapetasser V. 'do(b...)rassar
bordier: bordièr; p. ext. logatièr
boreta: bar(r)iòta, carriòl(a)
borifa: fr. rombe (instrument de musica)
borrilh : polvera, bordilha. fr. balayures, poubelle
bornha: panièr grand, naut e pregond, de palha tressada per tal de conservar la frucha
borramesclar: mesclar totalament?
borrar: tustar (tanben emplegat)
borrassons: fr. langes, couches
borricha (grafia?): bòssa, bossa (engenh de pesca)
borricon: fr. bourriquet
borrinar : barrutlar, fr. errer
borriqueta: saussa o sopa d'orselha
bòsc beneit: bois
bosar (se) : se laissar tombar coma una bosa
boschalh : tap (de trafec rotièr)
bòta: bota (fr. outre)
botarèl: campanhòu
bòtja (?), bòja : saca
botjar: vojar fr. verser. Plòure coma qui la bòtja: Plòure a semaladas
boreta: fr. brouette
botareu: fr. bolet
braçar: remenar
braçat (de ) : à bras-le-corps
bradar: gelar
bradassa: charraira, fr. barbouilleuse
bradassar (brandassar) v. secodre; parlar a tort e a travèrs
bradasson, bredasson: persona maladreita o brusca
bradau adj. (tombar ) : fr. lourdement
braga: fr. culotte
bran: bordilha
brancantar : barrutlar, fr. errer
branchiera : ??
brand o bram?: "sonar a brand": fr. sonner à toute volée
brandinar: barrutlar, fr. errer
brau: fr. lisière de terre qui sépare un champ d'un autre
braulhós: brumós
bravament adj. : doçament; regde; rudament
brave, brava : bèl, bèla
brèça [barça] : brèç
brechar: cobrir
brechalh (Cruesa): tapadoira
bredilha: charraira
brejadís: discussions, charradissa
brejauda: sopa caracteristica del Lemosin facha de cauls e de lard (de 'brejar')
brejon: codena del lard
brenada: manjalha de bren amb aiga per péisser los pòrcs
breta, bretona: vaca de lach
bretonar: faire de grumèls
briar (de 'breviar') : acortar
bric de (pas ) : pas ges de; pas cap de, cap bri de
brijon, brigon: miga, morcèl
brima: molsa; bruine, crachin (que dona l'oidiom o lo mildiu als vergièrs)
brimar: fr. bruiner; èsser atacadas las trufas pel mildiu
bringa: femna mal bastida, una evaporada, una filha nauta e desguindada que fa pas que saltilhar e gambadar
bringar: dançar, saltar, folastrar
bròcha: branca secondària d'un aubre
brochilhon: branquilhoneta
brochon: fr. brindille
brocon (far au "): ?? (es un jòc)
broda: fanga
brodir (brondir), brudir: far de brug, bronzir, bondinar, resclantir
brodischa: branquilhon;fr. broussaille
brostachabrit: fr. chèvrefeuille
brosinar: brosinhar, brusinhar. fr. bruiner d'une pluie fine et persistante
bruau (variant de bruelh?): talús
bruchadís: bruch continu??, brejadís ??
brucir: mòrdre
bruja: bruguièra
brujaud: fr. ajonc
brumerlós: brumós
brun (faire ") : faire negre/fosc. montar brun: s'escuresir lo cèl
brundir (lat. Grundire) : bronzir, bronzinar
bruset? bruselh?: io-io fabricat pels mainatges
budalha: budèls de pòrc
bufec: fr. vide (de fruit à coque: cacau, avelana...)
buïja, buija, boïja, boija, buja, boja: pradèl (bas e umid), pasquièr, situat sovent prèp de la maison, inculte ont gaireben sempre l'èrba a creissit naturalament. Ancianament designava la bosiga. fr. terre en friche, pâtis, jachère
buja, bruja: gèrla, jarra (cruche à huile en terre cuite vernissée, non à long col, mais à anses)
bujandariá: fr. buanderie
bunhet m. : aurelheta (pastisson)
bura: de color fosc
burgaud, bergauda (Cruesa), burgon n. : fosseron
burrau (Cruesa): fr. babeurre
butir: butar
cabonhat adj. : fr. encaissé fig.??
cacau, cacalh (de 'cascalh' ?), calau, cacòu: notz
cacunha: automobil vièlh
caga-menut: avar
çaiquedelai, çai que delai: ça que la, çaquelà
caireforcha: caireforc
cairiá (cairia, càiria) : canton (coin de l'âtre). C(h)erchar per las cairiás : c(h)erchar, furonar pertot sens succés; caire, ròdol/ròde, parçan, comarca
calau: notz. fr. noix V. Cacau
caleta: fr. cosse
calhada, calhadon, calhat (Cruesa): formatge blanc
calhar: fr. tasser (la terre)
calòta: sièta crosa
camjar: cambiar
campar (/se): quilhar, dreçar
canaçon : fr. caleçon
canal [conar]
cancanar, cancanilhar: charrar
cancaridier: fr. frêne
canòla (Dordonha) V. Coada
cap (pas ) Bas. Lem. : ges
capforcha: caire
capit: poirit (fusta)
caquetar: charrar
carcalin: pan gròs en corona
carcilhar (se) fr. s’émietter?
cardalhan: ??
carolha (Cruesa): pèl de espic de blat d'India
carreu: fr. chariot
cascavel: cadun dels torns qu'òm fa en restant suls pès e las mans sans que lo còrs tòque lo sòl
cascavelar: avançar fasent cascavels
cassa, casson: fr. Motte de terre
cassar: copar
'catar (/se) : s'amagar; acatar (/s') (tanben emplegat) V. Acatar
catissar(s'): acatar (s') (tanben emplegat)
catura : tòrt, despit o damnatge causat a qualqu'un
cauçar: fr. butter (la terre)
cauças: socas (d’arbre)
caumassa: calmàs (calor estofanta)
cauquilhard: pelegrin
cavalhier: gendarme
cencena: nœud de l'écheveau; remue-ménage??
cendrilha: fr. mésange
censat: gaireben
cerèisa/cirèisa [sirèijo], cerièisa [serièijo] : cerièra
cerv: cèrvi
‘chabason: terminacion
chabeç: fr. fâne
chablata, chabla: clujada (fr. toit de chaume)
chabreta: siulet o cornet d'escorça de castanhièr fabricat pels goiats
chabreu, chabròla, charbòu?, chabròt? : barreja de bolhon e de vin. "far chabreu" ajostar de vin al bolhon
chabreulh/chabridon: cabridon
chabròl, chabròu, chabròt? : cabiròl? , fr. chevreuil?; cabridon?
chabruelh: cabiròl, fr. chevreuil
chadan: tèrra (de 'chada an')
chadieira: cadièra
chafre : surnom, escais(-nom)
chafrolhar: fr. froisser
chaine, chasne, casse, jarric, rover, rove
chaitiu, -iva: coquin; marrit
chalelh [chonej] [tchalej] : calelh (tanben emplegat)
chambija: rastèl
chambon: jambon
chamnhar, chamjar v. cambiar
chaminaire: vagabond, sens-ostau
chaminar: caminer; vagabondar
chanabon: cambe??, carbe??
chanòla: ansa
chantilhar v. fr. chantonner
chanturlar: fr. ânonner
chapalon (Cruesa): V. pelharaud
chapiau: fr. pignon (d'un ostal)
chapmarteu: caboçòla, capgròs, tèsta d’ase
charavelí(s): carivari, charvarin, fr. charivari, vacarme, tapage qu'on fait aux nouveaux mariés
charbonièra, cendrilha, senzilha, gamada, coa de panlon: chincharra, sarralhier blau, tèsta blava (blua), pimparrin, lardeireta (tots en Provença maritima), lardier Prov.; fr. mésange charbonnière
charjant: pesant, pesuc
charmable, eissarmable ? : fr. charmant
charmenar: tormentar, tracassar
charrairon: caminòl charratièr
charrau f.: intrada d'un camp sens barrallha; barralha "à claire voie"
charriera, carriera: camin o espaci libre près dels ostals ont passan o estacionan las carretas entre las bòrdas; per ext. Bassa cort
chas adv. en çò de; chas ieu/me…: los membres de ma familha, l'ostalada
chasne: casse
chassida: fr. chassie
chat-martre: martra
chat-pitoir, chat-pitoi(s), chat-pitòer?, chat-pitair, chat-pitais? [pituej/pitòj] : catpudre, (gat-)pudís
chat-pudent: catpudre, (gat-)pudís
chatinglar v. fr. chatouiller
chauça: cauceta
chauchabutida: ??
chauchar: fr. appuyer
chaucida: caucida, mena de cardon salvatge
chaufaliech [-et] : fr. bassinoire
chaul d'asne (Cruesa): mena de cardon salvatge
chaulhadura: solhadura, brutícia
chaulhar: solhar, enlordir, embrutar; trempar
chaumassa : calor umidosa de l'estiu
chaumenir fr. moisir
chaumenit, -ida: fr. moisi, -e
chaunhar: fr. grignoter, croquer
chaupir : atrapar, agantar
chaupre m., charpre m. calpre (arbre)
chavana: tempesta
chavaujar: cavalgar
chavau dau diable: fr. bousier, lucane ou cerf-volant, faucheux; mante religieuse
cheita: fr. chute??
cheminada: cheminèia, chaminèia, cheminièra
chen: can, chin, gos
cherbe f., chibre m. (Cruesa) : carbe, cambe
chialar (Cruesa): cridar en ploramicant
chonhar (Cruesa): V. Fonhar
chòrta (Cruesa): veitura, automobil
chucant: fr. boudeur
chucar: chocar
cierge: ciri
cima (a la '' de) : au bot/cap de
cinglan (singlan?): colòbre vèrd e auriòl
cir(i)èja: ceriesa. V. Cerèisa
cirie(i)r m. ceresièr
cirèisa, cirieisa: cerièra V. Cerèisa
citron: sòrta de cogorda de color rossèla
clabòt (ueu ) : uòu covat e non espelit, que siá estat fecondat o pas, o que l’embrion soiá mòrt
clachar (se) : s'amagar, s'escondre
cladassa: fr. litorne (grive)
clampar, clampanciar: charrar
clampinar: ?
clapeta: fr. pipelette
clapeta (far "): charrar
clapetar: fr. claquer (de las dents)
clardat: clartat
clauvar: clavar
cledier: fr. séchoir
cledon: fr. portillon
clessa: fr. clisse
clocauda : fr couvée, troupe de poussins, engeance, famille
clucas : fr. lunettes
clucaron m. grapaud que pòrta los uòus de la fema "a pelharaud"
cluseu: fr. fente?
coa de patla [panlo]: ajaça, agaça
coada, coda (Cruesa): sòrta de lòssa de fusta o metalh amb un long tudèl traucat que se pausava sus la selha per beire o versar l'aiga. ("godet à queue qui sert à puiser de l'eau dans un seau"), cassotte
coar: fr. couver
coatar (se) : metre sa coberta
còbla f. : fr. couplet
coble (un ~ de) fig. : parelh (un ~ de)
coca: patata
còça: soca. V. Còssa
coçar: cercar, espepissar
cocorda f. cogorla
codar: pàisser las vacas dins lo coderc
coenh : canton
cogoiç, cogòu/cagüelh-cagoelh [kagwey] m. cogòt
cogolha, cagolha f. cagaròl
coguol m. fr. cocu; coguola: fr. primevère
coia, coja: fr. courge, citrouille; gorda faita amb una coloquinta
colar: descendre? o prendre una carrièra
còl(d)re, còure (còrre) : coudrier (notat 'coorre' en un lexic)
colenar (se) : fr. se glisser
colidor: corredor, fr. couloir
colier: colar. fr. collier
coma adv. amb
començada : començament, començança
conchon: fr. bassin?
concir (lat. concidere) : fr. abattre, accabler (la calor)
condencionar (se) fr. se coaguler
coneitre: conéisser
conelha (conuelha) : conolha
conestre: conéisser
congièra: congèsta
conhar: enfonzar, folrar; fig fr. glisser dans
conòrt: auguri, presagi, opinion, esgard
conortar (se) : regaudir, consolar, donar de coratge
conselh (se balhar) : se donar de còr, de determinacion
contrariós: fr. contrariant
convidós: convidaire
còpa : copa (de bòsc)
còp-sec d’abòrd : fr. tout de suite, sur le champ
copilhar: copar en morcelets
copinhar: tustar?
coquerla: cocut feme
corbe, corba adj. : corb, corba
corcha: sièja (fr. vandoise)
coret: corada, coradilha
còrnabudeu(s?) : fr. culbute
corniòla : còl, traquea artèria, esofag
còrsonela, còrsenela fr. scorsonère
cortissons: pantalons corts
cosinacuol: renouée (lit. "démangecul" planta)
còssa: soca
cossier, cossei (Naut Lemosin): preocupacion (gascon 'cossidèr')
cotilhons pl. : gonèla
cramilhera fr. crémaillère
crànher : crénher, crénger (tanben emplegats)
craunhar: fr. grignoter, croquer
crema f. crenta
crochar, 'crochar: acrocar
crochet: fr. pissenlit
cronhar: fr. grignoter, croquer
cròs: trauc; fr. tane (de renard etc). Cròs dau cul: anus
crostar: enlordir
crubir, crubrir?? (p.p crubert) : cobrir
crum: fr. brume
crumor (en ") : fr. obscurci par la brume
crussir : manjar?, devorar?
cubertilh: tap d'ola
cubrir: cobrir
cueire v. còure
cuenh: canton, fr. coin (d'un luòc)
cujar + v. inf. : arribar a, reüssir a
cul sus testa: fr. sens dessus dessous
cuol [kju], cuòl ([tior] a Tula) : cul (tanben emplegat)
cussòla: gròs pan de segla
dadet? (Cruesa): nom afectiu donat als mainatges (de 'daret' aret?)
daiciant (d'aicí a/en?) : d'aquí a
daivoar: desautorgar, abrenonçar, renegar, condemnar.
dalh: fr. faux
darreir (nontronés e endacòm mai) : darrier
dau: del (tanben emplegat)
dauça: fr. gousse
dausuns: qualques, certans. 'dausuns còps' : certanas vetz
decha: ferida
degolinar: caire gota a gota
degolinari (far ") : fr. enlever furtivement (en jòcs d'enfants)
degrad, degrat: grad, gra
déegut: deute (tanben emplegat)
deibrir, dreibir: dubrir
deimai: fatigat, geinat, excedit
delesei? delaiçai? De lai ençai? [delesej] : d'ara en avant
deleser: fug-l'òbra, hippy
denada: viure(s); argent; tropèl?
demia, demiá f, demieg m: mièg, mièja
dempès: V. pès (d'en ")
denaut: en naut
desbilhar, des’bilhar (se) : desabilhar
de(s)bolar: s'enfugir
desavenhe: desagradable, desplasent
desboijar: esbosigar
desboirar: desmesclar V. Boirar
desbojar, desbotjar, desvojar? : desbanar, travolhar; recontar, decorar, cardinejar
desbolegar: desbrolhar??
desborrinar : esborrifar?
desbraulhar: grafia per Desbrolhar??
desbrundelar: desrotlar (un fial)
deschassidar: levar la chassida (crostas dels nòunats al bòrd de las paupièras e cilhas); dobrir los uèlhs al monde; batejar.
descranilhar: descrocar, desgafar
descrubir: descobrir
desdire: fr. fausser (au sens materiel)
desei (deseir?), deser : desir; fr. désir
desennastar: levar l'asta
desfarda: fr. débris, rebuts
desgaunhar: fr. faire des grimaces; rechigner; fr. vomir ?
desgaunhat, -ada: renfrogné, ronchon
desgoletar: fr. se dérober, disparaître
desgorçar: netejar una broa
desgreu: mal grat
de(s)guelha: fr. boucan, bombance, ribote
desjaivar, desgeivar? : far sortir del lièch
deslenat: fatigat
deslurat, -ada: fr. déniaisé(e), résolu(e)
desnant: d'aicí/d'ara en avant
desnogalhar: dobrir un *nogalh o notz
despetesir: fr. décrasser
despuei [dejpej] [despë], dempuei, : depuis
desraijar: desrasigar, desraiçar
desrei: malaür, desastre, troble, desrota
dessierv: dessert
dessós, dessot?, dessots?, dessotz?: dessota, dejós
destombar: càser (de sa nautor); fig. desconcertar
destrenh: fr. ménage (faire le ")
desvarachar: desbosigar, artigar, desglevar, de(s?)gorsar, fornelar
desversar: fr. renverser
desviardar: fr. décamper
desvirar : ??
desvirolar: escorjar
desvoar: renegar (qualqu'un)
det. grand det: det gròs?. mermilhon : det pichon. guinhaire: indèx
deu: del (arrondiment de [[Sent Irieis])
déver: deure (tanben emplegat)
diaures!, diatres! : diantre!
diesena: desena
diesenat: desenat
dietz: dètz
dieumenc [diòmen], dieumenche [diòmenche], dieumergue [diomerge], dieumenge [dioumejne] : dimenge (dimenge o diumenc semblan las formas majoritàrias)
dijuòus: dijòus
dimenir : demenir, diminuar (tanben emplegat)
dindaud: dindon, dinde (Corresa)
dindrinar: tindar
dispareitre, disparestre : disparéisser
dissa(n)des n. (de */'die 'sambati/) : dissabte (de */'die 'sabat-i/ tanben emplegat [disadde])
'do(b...)rassar, 'dobrassar? (>adobassar) v. : petaçar. fr. raccomoder (un tissu)
doas-tres: qualques
doçarèl: fat, doçastre
doler v. : dòler
domaisela: fr. cerf-volant
domdar v. : domesticar
domde : docil
dondar v. Domdar
dòstar: dostar
dòure, doler v. : dòler
dreibida, deiberta, duberta, druberta: pp. dobèrta
d'òrs en avant: d'ara en davant
drollichon: drollet
drubir, drobiir, dreibir, dubrir, druebir, deibrir, ubrir : dobrir
drucar: ??
dueinan, d'uei un an, endueinan, en d'uei un an: l'an que ven
dumpuèi: dempuèi
durbir: dobrir
durmença: dormança, fr. somnolence
egulhada: fr. aiguillon à boeufs
eidredon: edredon
eigar, aigar, eissegar, asengar v. metre en òrdre, agençar, adobar; ajustar, separar; adesar
eimatin: aqueste matin
einoiar: sofrir; fr. ennuyer (embêter)
einueg: problèma, pena
einuech adv. uèi
einuei, ennuei (esnuei) : sofrença. V. einueg
eiperar, esperar [eipéra] fr. attendre
eirisseu f. jolverd
eisanhe: avar
eisilar: fr. glisser
eisir: aisir??; eissir??
eissabanit : ??
eissabencar: eissabrancar, eissabancar?, desbrancar, (e)scabeçar
eissaragar (grafia de verificar): esparpalhar lo fen. V. Eissigar
eissarquiar: esfondrar, desplaçar la tèrra
eissaurar: V. Eissurir
eissaurelhar : assordir
eissebrar: estrifar, entalhar
eissegar : segar, meissonar; fig. destruire
eisserbant: deserbant
eisserbar: sarclar, arrancar las marridas èrbas
eisserbatge: deserbatge
eissicolhar (s') : cridar
eissigar (varianta d'eissegar/eissagar: partejar en parts egalas entre personas) (/s') : esparpalhar
eissiular: siblar, siular
eissolent: insolent
eissublar, eissuflar, eissicliar (sicliar) : siblar, siular (lat. exsibilare)
eissubir : fr. se volatiliser??
eissufle, estufle, eschurlet, eschuflòl, eschurlòl: siblet, siulet (lemosin classic)
eissurir v. fr. premsar, serrar, tòrcer, faire secar, fr. essorer, épreindre; agotar, fr. tarir; fig. agitar, quichar lo chuc
eitot: tanben
embaisse: biais, afar
embarbolicar: embrolhar?; embarbostir?
embrussida: fr. pincée
emper adv. pasmens, totun, pr'aquò (cf. catalan 'emperò')
emplei: emplec
empleiar, empluiar franc. : emplegar
emplenat, empluiat franc. : emplegat
emplir: emplenar
empluiar, empleiar franc. : emplegar
empluiat, emplenat franc. : emplegat
en per avant: aperabans
enançar: avançar, progressar
enautar (/s') : enauçar
enchaiença, enchaison: escasença, pretèxte
enclunhe: enclutge. fr. enclume
encranilhar: encrancar
endalh: andain. Fenar los endalhs: faner les andains
endechar: endecar, abismar??
endechat, -ada: andicapat ; privat d'un o plusors dets de la man
endonc: puèi que; alara, alavètz (en aquel moment)
endueinan [ɛndej'nɔm]: l'an venent
endunle: V. Entrule??
endurar: sofrir
enfetós: pudent
enfonilh: fr. entonnoir
engalunchar (s'): s'installar o èsser pres dins las brancas d'un aubre
engaulhar (/s') : se crotter de boue
enginjaire: fr. inventeur
engolar: engolir; fr. gober
engraunhar: engraufinhar, grafinhar
engrunar: fr. écosser, égrainer
engueitar: gaitar, espiar
engingar: engimbrar
engravissa: escaravissa, fr. écrevisse
eniurar: fr. enivrer
enmatin (l' ~) : matin (lo ~)
enniblat: ennivolat
enniurar: fr. enivrer
enquera, engueras/engueras (d') adv. encara
enquilhar: cargar (un vestit)
ensauvar (s'): se sauvar
enser (l'): lo ser
ensorcelar, ensorcierar, ensorcilhar: enfachinar, enfadar (tanben emplegats)
ensubrevut, -uda: que pòrta lo marrit uèlh o sus lo qual l'an getat, embreissat, emmascat, enfada, enfachinat, enfachilhat
entainar: tardar; languir
entau: aital (del latin 'in tale (modo')'); (ai)tant
entanhar: enfangar, enfangassar?, embodigar??/embodijar??. fr. embourber
ente : ont
entòrcha : fr. torche
entraupar (s') : fr. s'entraver, trébucher
entreprener: entreprendre, entreprene, entrepréner
entrebreschar: ??
entrule m. òme pauc actiu, mal desgordit
entrusca (tant) que: fins (a tant) que
envertolhar: recurbir, entornar, enrotlar, envolopar
enviá: enveja
envirolar: entornejar
esbalausir [ejbalu 'vi], esblausir [ejblu' zi] : esbalausir
esbatoelh, esbatoeri(s...): fr. ébat; amusement; joguet
esbelar: se far bèl, lo temps
esblanchurir: blanquejar
esblausir [ejblu' zi], esbalausir [ejbalu 'vi] : esbalausir
esbolhar, desbolhar: traire lo budelam, dobrir las tripas; demolir, destruire, abatre
esborlhar: fr. aveugler
esborissar: esborrifar
esbraceiar: esbracejar
esbramelada: fr. bêlement
esbramelar (s') : fr. s'égosiller
esbrijonar, esbrisonar: fr. émietter?
esbrodichar, esbrodichonar (minoratiu?) : podar un aubre, fr. épointer
escaletar: fr. casser, enlever la coquille, écailler
escanar: fr. éreinter
escassonar: émotter
escassonat, -ada: dividit, trencat
eschala dau Bon Diu, o dau diable: arquet de sant Martin
eschamjar, eschamnar: escambiar
eschamge, eschamnhe: escambi
escarabissa: fr. écrevisse
eschardilha: fr. écharde
escharnir (s') : grimacejar Dau citre o ben dau vin que es jasbre vos fará vos escharnir
eschauradís : escaufament
eschaurar: escaufar
eschauton: fr. écheveau
eschavel: fr. rouet
eschilla [eschinla] : esquilla
eschivar v. estalviar, economizar; evitar
escebrament [eysebrà]: estrifament
escebrar [eysebrà, esibrà], escicar, escirpar: destrifar, partir, escarpir
escicar (essecar??) : talhar?
esclargir: esclarir, fr. rincer
esclarsiera, esclarciera?, esclarsida: fr. clairière?; esplendor?; esclat de lum. loc. A l'esclarsiera/esclarsida: fr. à la pointe du jour
escorcir: escorçar
escorsiera: corsièra
escrasar: esclafar
escraunar (s') : cridar (coma una graula)
escrupir: escupir
escunlar, escutlar, escudlar: versar, vojar, mesurar; plaçar, despensar; fr. embarrasser, rendre penaud, interdit.
escura: bòria, bòrda, granja
escuròu: esquiròl
esfarbir, esferbir: desbarbolhar
esfeunir: mettre en colère, exciter, irriter
esfodir, esfòudir, esfaudir?? : espantar?
esfoudir : affoler
esgirdar: asperger éclabousser
esgleisa: glèisa (tanben emplegat)
esgorçar: agotar?
esgrinjòla: V. grinjòla
esjarrar: esgarrar. fr. écuisser, fendre en déchirant
esjarrilhar, ajalhar, esjalinar (per terra): (s'): acatar (s') (tanben emplegat)
eslampar, eslampiar [eslampià/eslapià], (es)ropiar, eslifrar, colenar v. lisar, fr. glisser; déraper??
eslampiada: fr. laisser-aller, emportement hors de soi, licence; lampada, fr. lampée (prendre une ~ d'une boisson)
eslauç, eslhauç: fr. éclair
eslhausada: coup d'éclair
eslhausar, eslhauçar: fr. faire des éclairs
eslausiada: coup d'éclair
eslonjar: alongar
esmai, desmai: fr. émoi, souci, inquiétude
esmaginar (cf. cat. anc.) [eimaginà]: imaginar
esmaiar/esmajar: inquietar, estonar; decorar, florir, fr. émailler fig.; S’esmajar de quauqu’un o de quauqua ren: migrar, demandar o cherchar de las novelas, s'en preocupar, s'en inquietar
esmalir (s'): enrabiar (s')
esmància: menaça
esmanciada: menaça. A esmanciadas : fr. en rampant?
esmanciament: acte d'esmanciar
esmanciar: far de menaças amb un signe de la man
esmaraunar o esmarraunar?? (s' ") : fr. grogner
esmirar: visar (aver coma objectiu, cibla)
esmiraudiat: miraculat??
esnançar [ejnansà]?? (amb EI- non etimologica) : avançar, progressar
esnharlar: agrandir un vestiment a otrança en tirant dessús
esnuiança: fr. ennui
espanhar v. (u)lhauçar
espandre: espandir
espanir (s') (Cruesa) V. espatarrar (s')
espansilhar: escampilhar
esparrar (s') V. espatarrar (s')
esparson: fr. écouvillon
esperar [esperà] fr. espérer
espetissar: apetitir
espinasson: albespina??, aubespin??
espingar: gambadar
esplamir: fr. étaler?
espodansar: espodassar, podar un aubre
espofidar: fr. pouffer??
espotir [ejputí], espòutir (lat. Pullis: pòu, polvèra) : fr. écraser, réduire en poudre
espistrolhar: fr. éclabousser
esraminar : fr. gronder
esranchat, -ada: garrèl,- a
esranhadís : fr. toile d’araignée
esrantelar: levar las rantelas
esrapar: desrapar
esritjós (grafia per iretjós??) : ??
essaurelhar: V. Eissaurelhar
estamnar : entamenar?
estancha: estanhòl, pescariá
estelura: estelam?
esterbar (de Trevar??): barrutlar, fr. errer
estiflar: siular
estinhar: v. Estribar
estinhassar : fr. ébouriffer
estolha: estobla, restoble, rastolh
estorbar: dispersar
estorbeu: esparvier (tanben emplegat)
estorcer (/s') : fr. se tordre, se tortillerèstra: lucana petita del granièr
estre: èsser. Estre per +v. inf. : èsser al punt de
estrech : èsser un : èsser fòrça magre
estrelhar: fr. étriller, battre, donner une raclée
estribar : trabalhar, usar, fatigar; fr. unir le ﬁl en le dévidant par le moyen d'une pièce de cuir ou de drap nommée 'estribador' ou 'estinhador'; fr. mener bon train
estufladís: siulament larg
estuflar: siular
estujar: escondre, amagar; estojar ?
esversar: fr. renverser
esvetlar [esvenlà], esvedlar (s') V. espatarrar (s')
esviardar: fr. éreinter
esvirolada: ??
esvirolar: escorjar; fig. despolhar
etiada: fr. jachère nue
eu (Naut lemosin): el (Bas lemosin) V. Aul
exprès (a ' ) : fr. à dessein
fadard [fodar], fadarda/fadassa: fadat, fat, nesci
faiòu n. fau
faler: caler
fame: fam
famgala: fr. fringale
familha: tanben vòl dire 'mainatge, enfant'. "(Ilhs) an doas familhas"
fanha: fanja, fanga (tanben emplegats)
fanir: ??
farcidura: farçum, farça
farfantela: ??
Farjòu: Ferreòl
faròt: ??
farrar: farratjar?? ; ferrar
farròlha f. : ??
fastjar [fashà/foshà] (latin fastidiare) : empebrinar; fr. fâcher
fat, fada: caluc, uga
fava n. mongeta
feblesir: feblir
femorier: fr. fumier
fendassa: crebassa
feniera: fr. fénil
fermic, fermitz, furmic: formic, formiga
fermijar: formiguejar (de monde, etc)
fers, fera: sauvatge; fièr, -a
feure: fèbre. Feure bringau
feurier: febrièr
feuse: falgueira (tanben emplegat)
fiau: fil, fial
fiaulat: bandat, pintat
filh de vessa ! : macarèl
fiolon: botelheta
flaia: fr. pousse d'un végétal
flaina: fagina
flau onomat. : fr. vlan
flaujon : fr. flageolet.
flaunhard : fr. flemmard?
flaüticar [flejticà] : sonar mal la flabuta
fleitau: plafond
flissonar: ondejar? ; fr. frissonner??
fodinar: fr. fouiller
foirar : aver la foira
foitar(/se) : fotre
foitre (/se) : fotre
folharja: fuelham
folharjós: folhós
fonhassar o fonhar (?) (Cruesa): ploricar
fomarier: fumièr
fomorjar : ??
fotrasson: janfotre
frachin: cendre o escòrias pichonas, oxid negre de fèr
fradassa: frachiva (landa, terrenh inculte)
frair n. fraire
frau: tèrras abandonadas, èrmas
freg f. : freg m.
fregir: refregir
frenir: gastar, usar
fresche : fresc (tanben emplegat)
freschum: fr. fraîchin
frestinar: furgar, fosilhar, cercar, tafurar, nistejar
fretissa: V. Lissa; pan negre fretat d'alh
fricaud, -a, fricós, -a: fr. ragoutant, friand, appétissant
frijolar: fremir
frijolament (frisolament? ?), frejolament? (fresolament??): fr. frissonnement
fringa-marçau (far la ") : ribòta, festa
flissar: ondejar? ; fr. frissonner??
frissar: ondejar? ; fr. frissonner??
friular : fiular en frire ??
frotjar o frojar? frochar? (se ven de 'fruchar') v. créisser (arbres, plantas), butar, grandir, se fortificar, aprofiechar; fruchar, frutejar
fruncir (las ussas)
fuelher : caler, faler
fumari (Cruesa): fumièr
funtar: defuntar, morir
furgalhar: fr. fouiner, fouiller
gabolhan: fr. églantier
gafada: mossegada, estrifada, esquinç(ada); regomàs, monha; bajocada; malbiais
gafon: fr. gond
galatja, jalatja [ga'lazo] : fr. ajonc d’Europe
galeton: pastisson
galhauda f. rana (de 'gaulha')
galòpa:??
gamar: raubar finament
gamiraud: fr. garnement
gana: ga, gas, gau. fr. gué (tanben emplegats)
ganh: gasanh
ganha: truèja
ganhon, gaunhon, nhon, go(i?)nhon n. pòrc
gansolhar v. fr. éclabousser
gargolh, garguilh: fr. rale, gargouillement borborygme, grouillement, passage ou production des gaz dans les intestins; enrouement, barguignage; médisance, murmure, babil.
garlècha: fr. gardon
garlopa: fr. varlope
garri: rat pichòt (terme afectiu)
garrissada: bòsc de garrics
gaste, -a: fatigat, -ada, las, -ssa (de gaste: de fatiga)
gata: pòcha
gatge m. salari; mòble; instrument; recipient, ustensilha (sovent vaissèla o panièr); causa. Gatge pissier: gresala de pissar. En occitan medieval gatge = fr. attirail
gatieira: davantal, faudal
gaton: pochon (pòcha pichona)
gauça: gòrça ??
gaug : fr. pissenlit
gaulha f. fanga
gaulhada : f. fanga
gaulhar, gaulhier, gaulhasson: gassòt
gaunha: gauta
gaunhas f. pl. : fr. gâle; écrouelles, cicatrices des écrouelles
gemar: gemir
gença: balaja, engranièra, escoba (tanben emplegat)
gençar: balajar
genha: caprici
gente, -a adj. graciós, -sa
genuelh: genolh
getacion: (fach de getar un) marrit sòrt
g-i, gui: i
giau (<geu) : gibre
giba: volam, fr. serpe à long manche
giblar: plòure a semaladas de faiçon quasi orizontala
gibon: volam per esclairir (fr. élaguer) los aubres
a gible? a gibles? (plòure "): a plenas selhas (plòure ")
gigonha: irresolucion, dificultat futila que arrèsta la decision d'un afaire
gigonhar, cigonhar, jaguinhar? : trabalhar inutilament, traire mal a faire un obratge mecanic per fauta de bon otilh; cracar, far de bruch, coma lo de quicòm mal jontat; agir lentament, lambinar, lamternar, trabalhar quaucòm amb mejans insufisents per i reüssir; (Cruesa): fr. gigoter
gileta: vesta
gingar: fr. giguer, saltar, gambadar, fr. folâtrer
giraudela: giròla (mena de camparòl)
girrinar: bruch del sautarelh
giton: fr. rejeton ? (d'arbre)
gitre: fr. gîte
giure: gibre
glaç: glaçon
glara: clara d'uòu (tanben emplegat)
gleisa [eλeizo]/[e(l)ieiso]
gloriosetat: vanitat
gòfe (gònfle) : fr. bouffi
goiasson: enfanton
goiat, -a: gojat, -ata
goion: fr. goujon
golar: engolir, englotir
goneu: abit, vestit d'infant
gòrça : brossalha; broa de clausura, fr. fourré
gorgeira: fr. gosier
gorgetar: vomir; avoir des haut-le-coeur; fr. gaver (un animal)
gòrja f. boca
gòrja roja: fr. rosé des prés
gorjar: fr. gaver (un animal)
gorjarèu, gorgarèu: fr. gosier, conduit de l'arrière-bouche à l'oesophage.
gorret: fr. goret
gorrin, gòrra: pòrc/truèia; pòrc marin
gorrinar, gorreinar: fr. chatouiller; gratar, fretar
gosonar: fr. remuer (un bâton) dans un trou
‘grafuelh (agrafuelh) : fr. houx
(non) gran [gro] adv. : ne ... : pas brica ... N'es gran/Non gran: fr. certes pas
granda: mameta
grandmair, grandpair, grandamair: grandmaire
granissar: far de granissa. fr. grêler
granolha: rana, granhòta
grapar: fr. gripper (attraper, saisir)
gratussar: fr. gratter en surface (la poule)
grautons: gratabons, graissons
gresa: ??
greu: grelh, grilh (tanben emplegats)
grial: fr. vaisseau en bois rond en forme de jatte
griala: fr. terrine
gri(n)jòla: v. Grisòla
griselard : grisós, grisastre
grisòla [gri(n)jòlo] : fr. lézard des murailles
grison: granit (pèira)
gro: groa ??
groada, gruada: nidada (de poletons...)
grolaud: ??
gromar: fr. croupir; cuire (trop) longtemps; s’attarder
groüm: fr. groin; pòrc
grun : grain; fr. chenil, niche
grumilha, grumulha: lagrema
grusilhon: grun pichòt
guelha: pelha
guena: monina
guèrlhe, guèrlha, guèrle, guèrlia adj. : fr. louche
guerlon : fr. gobelet en ferblanc et à une anse qui sert de mesure pour le lait
gui, g-i: i
guicho?: fr. chat-perché
guichon: fenestron
guidauba: fr. viorne
guilanèus m. pl. : fr. quête des oeufs (En Naut Carcin, per l'Avent los jovents e los mainatges anavan quistar de farina e d'uòus. Segon Xavièr Vidal, aqueles cants se dison guilhònas, e, dins d'unes vilatges que i a, se cantavan pel Cap d'an. Per Cap d'an se crida Al gui, l'an nuòu (gui es un francisme per vesc).
guilhaneu (per ) : estrenas? (de començament d'an). V guilanèus
guinde (Peiregòrd, Bas Lemosin) : piòt, dinda, dindon
guindre: fr. dévidoir
guisauba: vidauba ??
'guissable, aguissable : asirable, fr. haïssable
gusseu: fr. bobine, pelote
guita: fr. cane (femelle du canard)
i. V. Ilhs
idolar: udolar, cridar fòrt, fr. hurler
i-eu: V. Eu
ifofonar : cridar per sostenir la nòvia
ilhs: els
imatjar, esmajar?? [ejmajà] (cat. anc. esmaginar) : imaginar
inhon: onhon, ceba
intucat : intocat, endecat??
io: ièu
iò: o (article neutre)
ja! ja! (jatz? de Jaire?) : per far arrestar los buòus
jaçar, jagassar (liagassar), jacassar, jacinar, (s’)esjacinar (tanben: cridar coma una ajaça), bargassar: charrar
jaciaud: jaç, fr. tanière
jadilha: fr. jatte, vaisseau rond et sans anses, fait d'une pièce de bois
jadilhada: grand quantitat
jai: gag, gai (auseu)
jaiç: jaç. fr. gîte
jal (bas-lemosin) : gal
jalussada: còp de gel (meteorologia)
jalussier: qui apporte nombreuses gelées blanches
jangaunhas n. maissèlas
janglar : cridar, lo pòrc o can quand qualqu'un li trepeja la coa; fr. grignoler
janzi : Quante ma granda-mair vesiá quauqu’un cassar de las nosilhas emb las dents, disiá que quò « li donava lo janzi ». Quò li fasiá l’efiech d’una seja que vos sisla dins las aurelhas, que vòstras dents semblen prestas de vos tombar de las gengivas.
janton: paisan
januelh: V. Genuelh
jardòla (en ) : ??
jarra f. : garra (d'animal), cuèissa; fr. quartiers (de viande); lobes de noix
jasbre, jasbra : ? Dau citre o ben dau vin que es jasbre vos fará vos escharnir
jase?, jars? (Cruesa): auc (auca mascle)
jaspir: prendre, atrapar quicòm de sas mans
jaspissons: autoadesiu, adesiu
jaspissons? jarpissons? (Cruesa): fr. grande bardanne
jau (naut-lemosin) : gal
jau d'Índia: dindon
jaufada: grapada, grafada, fr. jointée (de mains)
jauvent, -a adj. faste; benfasent, -a
jauvir: gausir
Joan-femna: fr. garçon manqué
joine: jove
jònc: jonc
jorn falit (a ) : a solelh colc
jòune, -a, joune, -a adj. jove, -a
juca: granièr pel fen
junja f. vedèla (vedèla i designa lo vedèl feme que ven grand)
jurc’a, jusca, jurcinc’a, jurcanta: adv. duscas
justar o ajustar: mólzer
jutar: far de jus??
lac m. mara, cròs d’aiga durmenta
ladre, -a: marrit, -ida
lai: i
lai-bas, la-bas: aval
lai-sus, la-sus: ailamont
larjoït : ??
laschar: fr. lacher
la-sus: ailamont
lata: fr. perche
latz (Cruesa): fr. giron
lau (en ") : en bas
lausissa: teit de lausas
lechadier: fr. friand
lechatariá n. lecariá
legièr (de ) : ??
len, lena adj. : ??
lendoman: endeman
lerpar: lecar
lerpeiós: vescós, limparós
levada: regòla d'un prat
lèva-nas: fr. effronté
liga [lia] : fr. fanon
liar: ligar ([lià] es la prononciacion generala en occitan)
liauna: fr. lierre
licossiana/liquossiana : pocion, licor??
liedra: fr. lièrre
liera: fr. lièrre
limaç: limac, caragaula
limanda: fr. planche, rayon, étagère
limerò: fr. manigance, intrigue
liquossiana/licossiana : pocion, liquor??
lira: fr. mulot
lissa, lissada, 'lhissa (alhissa) f. alh salvatge
loba: gròssa pèira o ròc isolat dins un prat, que non se pòt traire
loenh: luènh
loina [lwejno] : fr. engourdissement; descoratjament per tota mena de trabalh
loira: puta
lojandier, lotjandier: fr. locataire
lor inv. ex. 'las lors'
lovanja: lausança
luec: luòc (tanben utilizat)
lugarn [ligò] : l'estela del matin
luminier: fr. luminaire
lunon: estela
luquet: fr. loquet
luquetar : fr. scintiller
lura f. : animal o can gròs, bon a pas ren; òme polit que sembla bon mas non l'es, fug-l'òbra, peresós, coard; fig. pl. decas, enganhs, contes
lusert, luserta/lisèta (Cruesa): lausèrt
macha adj. : ??
mag, maid, mast: mastra, maestra, mats, mèid, mèi, mei. fr. pétrin V. Maid
magilhon (mangilhon?, mensilhon? del latin 'mensa' taula?): còfre de la sala de manjar que servís per s'assetar
mai: emai
maid, mag, mast: mastra, maestra, mats, mèid, mèi, mei. fr. pétrin
maiada: fr. bouquet (de fleurs); fr. aubades du premier mai sous les fenêtres des jeunes filles à marier
maiar: florir; agrementar
mainatgier: estauviaire
mainatjar: economizar, estauviar
mainin: mameta
mairgranda: grandmaire
mairina: ostal de la comuna; fr. mairie
mair-reir: mairgranda
maisei: ??
maison: ostal. Dins maison: a casa. èsser pas darrier maison: èsser luènh
maitot: tanben
malangorir: trefosir?
malàudia: malautiá
maleira: (fach de getar un) marrit sòrt
maleviar: ??
malinar (se) v. fr. se culotter
malinas f. pl. pantalons
malvenguda, mauvenguda: accident
manciar: batre a punhadas, se batre; menaçar
manca adv. : levat, exceptat
mance, màncie m., mança f. : esquèrra. A man mança: a man esquèrra
mandin: matin (tanben utilizat)
mandinier, -iera: mendicant
mangle, manglhe (mànlie): margue
manhar: tocar
maniganç n. bandit, hippy
marendar: far lo marende
marende n.: collacion de quatre oras; disnar (repais de l2h al nòrd e a l'est, e de 16h a l'oest)
marendon: petit repais
màrfie (aver lo ") : avoir l'onglée ?
marga: fr. chatte (minou); sobrenom de l'ajaça
margaud: fr. matou
margolin: gaton
marmusar: murmurar
marmona: ??
marn f. (metatèsi de Ram??) : branca gròsssa, principala, d'un aubre
marolhaire: nom donat als estamaires e refachaires ambulants
marronar: V. romegar
mas, mas qu'un [maskan] : solament, levat; mai, pas jamai (ex: Ne’n fagueren ‘na saussa la pus rara / Qu’aguessam mas minjat / En tota nòstra vita)
mas si es [ma:shiej] : mas òc! , mas n'es [ma:nej] : mas non!
mascarat m. : fr. mascara
massadís : regropament
'massar: V. Amassar
massaròta: fr. bosse?
mast, mag, maid: mastra, maestra, mats, mèid, mèi, mei. fr. pétrin V. Maid
matrassar: tuer??
mau. Grand mau: fr. haut mal, épilepsie. Ne'n poder pas ben mau: li èsser completament egal
mauchancier: malastrós, malastruc
maujauvent adj. nefaste
mauplasent: fr. déplaisant
maussa f. majofa, fraga
me (ex: per me) pron. ieu
medre: meissonar
meduesa liuesa, medalierza : fr. moissonneuse-lieuse
megue, mèrgue, lach megi: fr. petit lait
meissaber, menssaber?, maussaber? : fr. méconnaître
meissonja, meissunja, messunja: messòrga, messònja
meitot: tanben
memet: mamet, mameta
meneit, -a, menet, -a: fals(a) devòt(a), devòt(a) supersticiós e minuciós
menesplier: nesplier (tanben emplegat)
menina (Cruesa): grand-maire
mercier: gròs grapaud ventrut. sin. sabatier
merfondre (se)
merlata: merle femèla
merlaton: merle mainatge
mermilhon: det pichon; sexe masculin
meschaent [meytsen/meychen] [mey(t)san]: marrit, dolent
meseis: mesme, meteis, meteus
mesme: meteis, meteus
mestiu: remedi
mestiva: meisson
mestivar v. meissonar
mestivurza-baturza : fr. moissonneuse-batteuse
mestura: fr. méteil (mescla de farina de blat e d'una pichona part d'òrdi o segal)
mia-tastons (a ") : a palpas
mianadís : ??
miaulan: milan, mialan, mielon, fr. milan
miaunar: miaular
micha: pan de forment
mielhs adv. melhor
mijon : migon ("las moschas se permenen sus la taula d'un mijon a l'autre")
migrar: s'enrabiar; s'inquietar. (ne) " (pas) : (pas) aver enveja de
mina: fr. chatte (minou)
minaud: minòt, mainatge ("Creurias qu'eu (= lo chastenh) fai de la lumiera talament eu a de minauds")
minhard: manhac, gentil; polit
minjadoira: fr. garde-manger
minin f.: menina
minon: cat??
miràudia: miracle
miroelh, -a : brilhant, -a
mistra: asnessa, borrica, sauma
mochaespija: idea favorida
mochanàs: mocador
modelon: fr. monceau
moens (nontronés) : mens
moira f. : ??
molada: molhièra, terrenh umid
montador: ascensor
morisca: masca, careta
moscla : fr. moule
móstie, móstia adj. : mosti, móstia
mòure, mòudre : molinar
museu, morral, morrilhon : fr. muselière
musir: fr. moisir
nainai: brèç
naistre: nàisser
nastre ['na:tre] opiniastre, testut
nauça : ??
nauva: fr. ruisseau?
naveu: nap
negra: nèira, piusa
neiar (lat negare) : negar fr. nier
neinar: V. ninar fr.
neir, neira: negre, negra
nejar (lat necare) : negar fr. noyer
nespla: fr. nèfle
neteiar, netiar, neitiar: netejar
névia, nèvia ? : nèu
nhòrla, viòrla: istòria comica, galejada un pauc cruda, de còps en vèrs o pròsa
nibla f., nible m./f. : nivol gròs cargat de pluèja (nivol f. s'i ditz tanben)
niela: ??
ninadoira [ninadoeira] : breç
ninar : breçar, fr. se balancer; dandiner
nivol f.
nivós: nivolós
noblalhon : petit nòble
nojalh: nogalh; ametla
nosilha f. avelana
nuble m. : nivol
nuèch, nuèit ? [nè(t)] [né] [nè] [nüè] [nüé] [në]
ò, iò, zo: o (article neutre)
ò! ò! : anèm! (per far avançar los buòus)
obludar: oblidar
oblueda: oblit?
obrant (jorn ") : jorn trabalhat
òc-ben [a bej], òc-plan [o plo]/[a-pla] : òc, reforçat
o-ben-tòst [obeto] (òc-ben-tot?)
olhar : emplenar
ona/onòr? (estar en ) : non pas bolegar
onglon: ongla del pè del pòrc
onte: ont
òps (per ) : per necessitat? (oc. lem. anc. aver òps de: fr. avoir besoin de; aver òps a : fr. faire besoin, être utile à. Las òbras qui aurien òps al molí : fr. les bois d’œuvre qui feraient besoin au moulin)

cat. anc. A ops o Per ops d'algú, d'alguna cosa: per a ús i profit de tal persona o cosa)

orba lutz (a l') : orizont (a l'), a nuèit tombada?
òrge: òrdi
ortolalha: fr. légumes
ortruja: ortiga
òs: nogalh d'un fruch
òssas f. pl. : fr. ossements
ostièra m./f. : fr. casanier
ostieira m. : pauc-val, libertin
ovelha, oelha (Cruesa): oelha
paela: padèla
pagun, paguna, p'un, pen: cap (pas un(a))
paier (Sent Iries la Montanha) : morceau de pain, de crêpe, etc., que l'on donne au chien pour le « payer » de sa peine quand il a ramené un animal écarté; herbe, fourrage, etc., que l'on donne à la vache pour qu'elle

se laisse traire (del latin Panarius)

pairolhièr: estamaire o refachaire (ambulant)
palenc: palissada; fr. palis (facha d'estacas de castanhièr)
palhissa : clujada (fr. toit de chaume)
palisson, palhasson: panièr redond per metre lo pan a levar abans la coccion
palhassona: casal, fr. chaumière
panolha: fr. panouille, épi de maïs
panturlar (se ) : trular, se promener sans but précis.
papulon m. pibol
paradèla: grande oseille
parchar: ??
parcir: esparnhar : fr. épargner. Se parcir de: s'estar de, s'empachar de. Lo Parciriam est le surnom qu'on donne à l'enfant non désiré, dont on se serait bien passé.
parelh: fr. paire; couple
parròfia, paròfia : parròquia
parpalh [porpar], [parpai/perpai] : peitrina; corsatge; sen (partida del còs del bas del còl fins al ventre), fr. pourpoint
parquenada: pastenaga, carròta (tanben emplegat)
parròpia/parròfia: parròquia. fr. paroisse
parsilh, persilh, peiressilh m. : jolvèrd
part-qu'a-part: fr. de part en part
pasmens: totun
passador: fr. défilé, endroit où passe une route entre une falaise et un cours d’eau (du latin médiéval passus (pas, passage, chemin, défilé)
passat deman: deman passat
passerau: fr. moineau
patolhier: gassòt (region d'Ussel)
pau: baston
paucha: sirventa
paun: paon, pavon
paupanhar, paupinhar : paupar?
pautut (Cruesa): grapal
pavan: pavon, paon
pedoira [pedwejro] : veissiga
peirejadís o peirissadís: tàpia, fr. pisé
peis, pest? ([pejst]>[pejs]??) : la pesta
pejar: pegar
pejar?? , 'pejar ?? : apuejar, apiejar
pès (d'en "), dempès : drech
pelh m. pesolh
pelhaire: fr. déguenillé; pelharòt, pelharotaire
pelharaud/pelharòu (metatèsi: peralhòu) m. pelharòt, pelharotaire (tanben s'i emplega pelhaire o pelharet?); creatura fantastica (portar a peralhòu/au pelharaud: portar (un enfant) sus l'eschina, los braces entorn del còl e las gambas altorn de la talha del portaire)
pelhaud : persona paubre, vestida de guenilhas, maladiva
pelissa : femna publica
pelisson: fr. paillasse ??
peluca: ussa?; parpèla?
pelucar: pampaluguejar
peluja: ??
pena, penau m. : Ginesta
penau: fr. lande de genêts et donc par extension une terre pauvre où pousse naturellement cette plante
pendaulha: fr. balançoire
pendaulhar: fr. pendiller
pendolhar: pendre, penjar
penlan: fr. voyou
peput f. : puput
perinqueta: baudufa
permenar (se) v. passejar (non es pas un francisme)
peròt, -òta (Marcha lemosina, Charanta occitana, nòrd de la Nauta Vinhana): piòt, dindon
perpai (perpalh) : V. Parpalh
per tot aquò: malgrat aquò
peschier: lavador (se ditz tanben)
peseu m. pese; mongeta
pestelar (se) : (se) batre
pestelariá : causa pauc importanta, babiòla
pesteu: batedor, de bugadeira
pestrir: pastar, fr. pétrir
peta-raba: bleta-raba; fr. pétoire
petairòla: escopeta, fusilh
petaron n. ciclomotor
petinar [pitinà] : apetitir
petiòt: petit, pichòt
petonar: s'enervar, repotegar
peu f.: pel; femna publica
pia: còrna, bana
pialar: pelar
piardon: fr. serfouette
piau: pèl
piaular: siular
picatau, picatal, pichatal, pichatau: picòt (auseu)
pièg [pjej], piei: pièg
piela, peila, padela, padena n. padena, padela
pietat (a") : de genolhs?
pieuna : ??
pifrar: chimar
pigonhar (/se): picar còntra qualqu'un, se quichar
pilhonar : fr. cligner des yeux
pimpaunhar: fr. peloter, tâter
pinambor: fr. topinambor
pinar, pinard??, pinalh?? : òme ric
pinara: vin
pinarar: chimar de tròp
pinat, - ada: plen, emplit, tot cobèrt
pincar: plantar
pincat (estar "): estar drech a esperar
pindolhar o pingolhar: pendre
pingraula: espingada
pringralhar: ??
pinhie(i)r: pin (arbre)
pipeiaire: aucelaire
pirca: pista
pissa-rata [pisa rato/piso ròto] : rata penada
piuse m. : piusa f.
plafond, plafons ?
plaidiar: plaidejar
plais: broa
planchon n. taula, seccion, departament (d'un comerç)
planben: encara, tanben
plànher/planger
planier: orizontal, plan, lis
plantar (/se) : arrestar (/s')
platussar: charrar
plegut: p.p. de pleure/plòure
ploia: pluèja
ploiós: plujós
plòure coma qui la bòtja: plòure a plenas selhas
plueviós, -osa adj. pluejós, -osa
plòia/plueia: pluèja
pluiau: Occident, colcant, vent de pluèja
plujada: fr. averse
plumadís (de frucha) : pèl, pelalha
plunhar: plenhar, emplenar. fr. remplir; fr. serrer (l'un contre l'autre)
plusiors franc. : plusors
pofar (se) : fr. se piquer, se dépiter
polhar: reprimandar
polon f. asnessa, borrica, sauma
pom/poma de tèrra: patata (tanben emplegat)
poma ar tèrra: patata (tanben emplegat)
pomairòu: luòc plantat de pomièrs
poma-pòrc: patata (tanben emplegat)
pomeitèrra: patata (tanben emplegat)
pompira f. patata
ponar (se): acatar (s') (tanben emplegat)
poner, póner: pondre
ponhada: fr. poignée
popin: popada??
pòrc de mar n. pòrc marin
pòrcs singliers: pòrc singlar
portament: biais d'anar??
pòrta-tetons: sostens
pos f. pl. : milhàs; milhassina, farinetas (fr. bouillie de mais)
poschar?, possar (>polsar) : tossir
pòst f. : fr. planche
potareu: camparòl (cèps en particular)
pòus f. pl. : fr. bouillie de maïs. gasc. cruishada
poussiera, pouvera: pols, polvera
pradelar (se) v. se passejar en perdent son temps
premier: primièr
prener ['prenei] ['prene:] : prene, préner
pres: prèp ("Pres lo mur")
pretz (per '' que) : a mesura que, a proporcion que
progiet: projècte
propchen: fr. prochain
prosseja, pressuja: persega
puat: otís, qual??
pudentor: pudor, pudessina
pudin: fr. bourdaine ou bois puant, qui dégage une odeur forte sous son écorce
puèg [pei], puég, peug, puig, pug: puèg
puescher, puesser : poder (tanben emplegat)
p'un, p'una, p'unpiau: cap (pas un(a))
punhar: fr. répugner à faire quelque chose, tarder
purir, puresir: poirir (tanben emplegat)
purnai(s?), putnais, pudnais: catpudre, (gat-)pudís
quante (Alt lemosin) : quand (Bas lemosin)
quauquarren/quauqua ren adv. quicòm. quauqua ren mai: quicòm mai
quauqu'un: qualque
queraque, queriaque (creiaque) (de 'creiriatz que'?) adv. sens dobte
quincalhar: fr. carcailler (la caille)
quincaròla: partida mai nauta d'un aubre. fr. faîte
quintar (/se) : fr. pencher
quò: aquò, çò; quò es [kej], [kwej]: (aquò) es; quò pleu/plòu: plòu
raba: fr. rave
rabiaud: mena de rabe?? ("Totas doas venina d'eisserbar las racinas e 'las portavan chascuna un panier de rabiauds, aurelhas de lebre, erba dau lach per los lapins)
rabator : fr. rabat
rabilha: fr. fâne
rabin: fr. champ de navets
raca: misèria
rachar (se) : anar, se rendre a
racina: pastenaga, carròta (tanben emplegat)
racroquilhar : fr. recroqueviller
rafe m. rave (fr. radis ou raifort)
raiar: brilhar
raiç: pastenaga, carròta (tanben emplegat). raiç blancha : panais
raissas (plòure a ) : a semaladas
raleta: fr. faîte de la maison
raletar (se): se trainer??
ramada f. fr. averse
ramalhaud: fr. têtard
rana: fr. crécelle; fr. courtilière (Nauta Vinhana e Cruesa)
randa (a ") [ronda] : a rand de, prèp de
ranhós: ernhós?
rantela, rantiala: fr. toile d’araignée
rantela dau ventre: diafragme
rapieta: fr. lézard gris
ras (èsser bon ) : tot prèp
rasís adv. : tot prèp de
raucenós: ??
raucha: ratja??
rauche: rauc
rauchós: enraucat
rauja: ràbia
raunament: renament??, fr. grognement??, bougonnement??
ravalha (Cruesa): fr. rave
rebombar: fr.rebondir
rebondre : rescondre, amagar; fr. rebondir; apondre?
recorson : ??
recroquilhar (se ") : fr. se recroqueviller
refaufinhar (se ') : se galar, se regalar; fr. se régaler
reganhar: fr. rechigner, montrer les dents, grommeler
regolar: vomir, regantar
regolhonar: fr. faire des rejets
rei daus auseus, reibelet, reibenet, rebeineu, reibelet (HM), reibetau (23), traucaplais (24), l'uelh de buòu (87S), lo pitit buòu : fr. troglodyte
reir-còr (a ") : a racacòr
reir-grandpair, reina-grandamair : reire-grandpaire
rejonar, rejonhar?? : ??
relh: fr. fourgon d'un four
relhar v. grimpar
remudar : remenar
renconhar (se "): fr. se cogner
rencurar, rancurar: regretar, èsser enfelonit d'una pèrda; se plànher, esp. de la dolor. "rencura lo ventre" : li fa mal lo ventre
rentrar: tornar, tornar entrar
repastar: repàisser
reprosimar [reprozimà], reprueismar ? : fr. rapprocher
recoquilhonar : fr. recroqueviller?
resmas: pas que
respóner, responer: respondre
resvelhar, revelhar?: desvelhar
retrum: bedoceta, fr. poubelle
ribiera: riba; per ext. fr. marécage
ricancoina: ??
ridòrta: corona de pan
rifanfara, refanfara ? : refranh
rigalhon: fr. ruisseau
rigolar: vomir
ringueta: baudufa (Sarlat, Peiregòrd lengadocian)
ripar: fr. glisser
risolar: sorire?
rison m. : rire, riseta
rit: guit (fr. canard)
riu [ri], [riew] bas lem. : fr. ruisseau
riufe adj. : rufe, fr. rude au toucher?? ("'na chamisa pròpa de cherbe riufa")
robiera: molhièra, terrenh umid
ròch: ròc
ròcmòrt: fr. marne
rodelar : redolar
rodelon: rotlada
rodilha: bar(r)iòta, boreta, carriòl(a)
roge, roja: de pèl rog
ròla: glaça (element natural)
romar: romegar
romeu: romec (lo romeu de la mòrt)
romde, romdre, ròmdre f. : fr. ronce. V. rumec
rondelhon: fr. grognement, ronchonnement
rondinada: ronde n. ?
ronhament: fr. grognement??
ronhar, ronjar?, rosjar: rosigar
roquilha: fiòla
ros, -ssa, rosseu, rossela: blond, -a
rosin: candela
rosjar: rosigar
ròure? : rove, rore
rufar : fr. gercer
rufe adj. : dur fig.
rumec, romec, romen ?, romde, romdre, ròmdre, romze, rumze n. f. : fr. ronce
rundir (lat. Grundire) : sens diferent de Brundir
sabat : fr. vacarme
sabatier: gròs grapaud ventrut. sin. mercier
sablon: sabon
saborau: codena del lard
sabranada: fr. ragoût aux haricots
sabrondar (<subre+abondar) : desbordar (un liquid?, una ribièra)
sadolaud: alcolic
saïn [sei]: sagim, lard
saion: vestit. fr. habit
sancier: san, sanitós
sangí! : sacredieu! (eufemisme per 'sang de Dieu')
sangolhar (Cruesa): se divertir amb aiga dins un recipient o un gassòt
sapcher: saber
saquetar: batre
sarcel, sarceu: fr. sarcloir
sargata: lausèrt
sargòlha: ??
saubre: saber
saüc [suéy(k)], [swéy], [se-ü], [sèy], [sòy(k)], saücau [suecau/siejcà/shuejcà]: sambuc, saüc
saude: saule, sause
saular, saumar (metatèsis de Salvar) : ??
sautareu: sautarèl
sauticar: fr. sautiller
se: fr. soi (ex: chas se)
se: el/ela; eles/elas ('quò es se' : es el/ela)
sebelir: sepultar
sechiera: sequièra; endrech sec
secodre v. : secotre v.
secoduda : branlada
sedon: fr. lacet; trapa, trapèla
seguela: seguida
sela: cadièra, seti
selh : selha, ferrat
selhe, selh (Cruesa): segle (cereal)
semenalha: semença (tanben emplegat)
sement f. : gra, grana. de tots " : de totas menas
semnar v. semenar
senzilha: mesenga
ser [sey]: ser (coma préner [preney], valer [valey] etc). de ser: aqueste ser. en ser: lo ser
serenada: ??
sernada (serenada?): serada
serrar, sarrar: rengar; gelar fòrt
sèrva f. estanh petit; reserva d’aiga per l’irrigacion dels camps
seschiera: airal de seschas (fr. roseau des étangs)
si: (ai)tant, talament
sibar : absorbir fig.
sicliar: V. eissublar, eissiular
sicliar: assetar (tanben emplegat)
sinar: ??
sindraina: ??
singlarda: singlar femèla
sislar: giscar, guiscar
si us platz [siwpla]: se vos plai/platz
sobechar: ??
sobrar : èsser assadolat; rotar, singlotar d'aver manjat tròp
soc, soch (pl. sochs), suchas: sabot
sogolar : èsser assadolat; rotar, singlotar d'aver manjat tròp
sòla f.: sòl
sole adj: sol, solet
solha: fr. paillasse du lit
solombrilha: penòmbra?
somnhe n. sòmi
sopena: ??
sòr n. sòrre
sorcelatge: devinha, devinalha
sorniera: obscuritat
sorniaud: ??
suausa adj. : suauda (f.de suau)
sucha: esclòp, sòca (sòca es de cuer emb una sòla de fusta. sucha o sòcs, o daus esclòps (dins una partida de

la Corresa) quand es tot de fusta. L'i a tanben los bolauds (que son daus gròs sòcs, de las gròssas suchas). Los sòcs claus son de fusta emb una brida de cuer)

sumnhar: somjar
sumcir [sunsí] (lat. subcidere) : fr. saisir, transir (lo freg); somcir/somsir (englotir)
sundir: sospirar
susvestit: fr. survêtement
tabustar: picar?
taconar: picar
tainar (/se) : pressar, tardar
tainós: tinhós?
talhon d'Adam: fr. pomme d'Adam
talòs (de pan) : fr. quignon de pain
tanha: fr. bourbier
tant mai... tant mai... : dont mai... dont mai... (tanben emplegat)
tantarar: charrar
tant-parlar f. : pinta (mesura de 1 a 2 litres)
tarabasteu: fr. claquoir (instrument de musica)
taravelar: sollicitar longament, en insistent.
tartifla: patata
teissut de còu: folat, mocador
telhòu, telhaud m. telh
temps (ben de ) : longtemps
tendilhon: cavilha de fusta d'una charrue; sexe masculin
tèrme: fr. tertre, talus, éminence pouvant servir dans certains cas de terme, borne, limite.
terrauds pl. (Cruesa) nom donat als dos enfants d'un vilatge que son nascuts lo meteis jorn
test: clesc (d'un uòu)
testut: maça
teula: fr. tuile
tia-tia: fr. litorne (grive)
timplat m.: fr. giffle, claque
tirusa: automata per tirar d'argent
tombareu: fr. charrette ??
tonar: tronar (tamben emplegat)
tonedre: troneire
tòni m. nesci, pèc
torilhon: taure pichon??
torilhonar (/se) : la vaca montar una autra vaca??
tornada (una) n. un fum de
torrin: sop d'alh, ceba o tomata, ben pebrada (que se portava als novèls maridats l'endeman de lor nuèit de nòça)
torrinar : faire son torrin, faire pauca causa
torton: crèspa de blat negre
tortre f. tortora. fr. tourterelle
tòstat m. : tòsta F., fr. toast
totaura: totara
tot-parier, tot parier: egalament; fr. quand même
Tots-sents: Tots-sants
tram: sòl (d'un ostal)
tramalh: mena de filat
trança: fr. trance; angoissa
tranuja: fr. chiendent
trasconeitre: fr. reconnaître
tràser: traire
trasluc, traslutz: plena luna; jorn nefast, accident
trassauta: fr. éclabousser ?, tressauter?, regisclar?
trau: biga (fr. poutre)
trauca-sac: fr. brome stérile
trauchar: traucar ??
traulhar: s'espaterrar dins l'èrba ja nauta; fr. pietiner, fouler, écraser au pressoir
travelar V. Taravelar
traversós: fr. espiègle
treblant: susprenent?
treblar: trebolar
trefa, trefla (Cruesa e endacòm mai), truefla, tròfla, trofla, tofla: trufa; patata
tremuelh: tremol (arbre)
tren. en " de : fr. en train de
trenc, tr(i)an(c) m. fr. croc à fumier
trencha f., trenche m.?: fr. faux; houe, pioche courbe dont le fer est large et mince
trepar : fr. trépinier
trevar: barrutlar, fr. errer; fr. hanter
tribolar: trebolar
trifolet: fr. trèfle rampant
troçar/trossar (se) : se (tornar) botar los vestiments
tròia, treuia/trueuia, trueja : truèia (tanben emplegat)
troncar: trencar??
truelh: pè de cabra (aisina). fr. pied-de-biche
trufa, tofla, tròfla, trofla, truefla: patata
trular: fr. errer; fenhantejar?
trule, trula f. ? (Cruesa): persona bèstia; fug-l'òbra, fenhant
trundiment: retentiment
trundir: fr. résonner
tuar: atudar
tucar: tocar, trucar
tudelar: brotar (una planta
tundir: enflar al punt d'aver la pèl tirada (e al fig. de vanitat p. e.); tondir
tunlar: tossir
turlaud, trulaud: idiòta
tustadís: fait de tustar
tutar v. fr. débusquer
uchar, unlar, udlar, idolar: udolar, cridar fòrt
udlar, ular, unlar, idolar: udolar, cridar fòrt
ueitantivol: qu'a ueitanta ans
uerge (Cruesa): òrdi
uistra: ustra
ujan [yˈz̪ɔm]: ongan
ulhauç: fr. éclair
um (varianta de òm) o un(?) : òm, un òm
unlament: udolament
unlar: V. Udlar
urosadament: aürosament
ustilh : ostilh, aisina
vachas negras (Cruesa): nivols gròsses grises e pluevioses
vaisselar v. faire la vaissèla
valhent adj. : valent
'vancès: avant, abans
vaque! : vèni!, ven! (tanben emplegats), gasc. çai!
vargier: V. Vergier
varrau, verrau : verrat
varroelh: varrolh
vaslet [vàle] : varlet
verdera: fr. oseille
veren m. verin
verenós, -osa: verinós, -osa
vergier [vargié], verdier: òrt (tanben emplegat)
vernhau: vern
vesaquí : veiquí (tanben emplegat)
veschada: vesc(a), visc(ada)
vessa: f. pet, vent
vetz adv. : còp, vegada
veüda, vuda: vista
via: camin
vianelon: androna
viatge: còp (p. e. de beure)
viau, viauda, viaus, viausa: marrit, marrida
viena: fr. vielle
vinheta f. fr. oseille
vinhau: vinha gròssa?
vinhon m. ceba
vimzela: branca pichona
virason: vertige
vironar: virar entorn
vironseu: fr. virevolte
visar v. veire; regardar - Visa la via! (per fòragitar qualqu'un)- Visar lo bornat: Faire la culhida de la mèl
visda, vusda: vista
vispolar: ??
vita: vida
vitoira: vitualhas, fr. victuailles
vojadas o botjadas (plòure a ") (grafia insegura...)
vojar: vuejar
volada n. voleibòl
volha: oelha, aolha
vonvonar : zonzonar?
vorilh [vurí], voriu [vuriw/vwejriw, bwejriw/ bujriw] : fr. regain V. Borilh
v-òs : òs
vuda (>veüda>vesuda), vusda (>visda>vista) : vista
vuelher: voler
vulhença: volontat
v-uèi: uèi
zo, zò, zu: o (article neutre)

Vejatz tanben

lexic auvernhat