Leis de Manu
La Manusmṛti (sanskrit : मनुस्मृति), tanben nomenada Mānava-Dharmaśāstra (sanskrit : मानवधर्मशास्त्र), o Leis de Manu, es un dharmaśāstra, un tractat de lei qu’es datat a l’entorn del sègle II de nòstra èra (las questions de datacion, al subjècte de l'indoïsme, son luènh de far l'unanimitat). S'agís d'un tèxte en vèrs mai important e ancian de la tradicion indoa del dharma. Foguèt traduch en anglés en 1794 pel filològ orientalista Sir William Jones, qu’èra jutge a la cort Suprèma britanica de Calcutta.
Lo tèxte se presenta jos la forma d'un discors prononciat pel savi Manu a un grop de vesent, o rishis, que lo prega de lor dire « l'Òrdre de totes las Colors [ierarquia sociocosmica] » (1.2). Atal parla dels devers dels bramans e de las autras castas.
Datacion
modificarLos filològs del sègle XVIII datèron lo tèxte entre 1250 e 1000 AbC, çò qu’es uèi considerat après los desvolopaments ulteriors de la lingüistica coma una opinion intenabla en rason del langatge del tèxte que deu èsser datat mai tard que los tèxtes vedics tardièrs coma los Upanishads que son d’espereles datats vèrs 500 AbC. La recerca atal desplacèt la cronologia del tèxte entre -200 e 200. L'indianista Patrick Olivelle apond que las pròvas numismaticas e la mencion de pèça d'aur coma multa, suggerisson que lo tèxtes poiriá èsser datada del sègle II o III de nòstra èra.
Gaireben totes los cercaires considèran lo tèxte coma un ensemble composit produch per fòrça autors assemblat sus un long periòde de temps. Los diferents tèxtes indians ancians e medievals pretendon que las revisions e las edicions foguèron tiradas del tèxte original amb 100.000 versets e 1.080 capítols. Pasmens, la version tèxte d’usatge modèrne, segon Olivelle, es benlèu lo trabalh d'un sol autor o d'un autor principal amb d’assistants.
Contengut
modificarLas Leis de Manu son un tract del dharma, es a dire de l'òrdre cosmic, natural, social, englobant las leis e las règlas de conducha. Manu es pas un persontge definit. Es lo revelator del dharma que l'autor de l'obratge se fa lo pòrta paraula[1].
Aquestas leis son un tractat didactic redigit per de bramans. Luènh d'èsser un rebat de la societat de l'epòca, representan que l'opinion de cèrts mitan bramanics sul biais qu’una societat ideala deu èsser ordonada[2]. Es l'ideologia de las leis de Manu que plaça al primièr plan la « puretat » del sang, çò qu’aura per consequéncia per cada comunautat sociala la practica de l'endogamia. Aquesta impausa a las diferentas comunautats dels emplecs mai o mens onorables apropriats a lor reng. Rejetan al bas de l'escala sociala aquestes que tuan d’animals (caçaires, pescadors, massilièrs...) e aquestes que son en contacte amb la mòrt[2] ; atal, las Leis de Manu declaran que lo chândâla (lo « manjaire de can », lo caçaire) es lo resultat de l'union sexuala entre un òme shudra e una femna nascuda de parents bramans. Es donc d'origina impura segon l'indoïsme, qui se definís en sanskrit coma l’Arya Dharma, la « religion nòble » ; l'indoïsme considèra qu'es impossible de se desliurar sol de son condicionament: cal, siá la Gràcia de la Divinitat, siá que la comunautat – que dependèm – se purificar tanben[3]. Mas l'impuretat del chândâla es subretot ligada a son comportament, un comportament refusant las valors bramanics (coma l'Ahimsâ, etc.), e absoludament pas al respècte de son aparéncia fisica:
| “ | 57 Un òme d'origina impura, apartenent a pas cap de casta (varna), mas que lo caractèr es pas conegut, qu’es pas Aria (« Nòble »), mas a l'aparéncia d'un Aria (« Nòble »), se pòt descobrir çò qu'es per sos actes. 58. Lo comportament indigne d'un Aria (« Nòble »): la grosseiretat, la duretat, la crudeltat, la negligéncia dels devers prescrits traïsson dins aqueste mond un òme d'origina impura. | ” |
| — Leis de Manu, libre 10[4]. | ||
Las Leis de Manu considèran qu'en set generacions una linhada de « fòra casta » pòt tornar trobar una casta, mai nauta (aquesta dels bramans), mercé a las practicas purificatriças collectivas:
| “ | 63. L'Ahimsâ (refús de violentar, noire a las creaturas), la veracitat, lo non-panatòri, la puretat e lo contraròtle dels sens, Manu declarèt èsser lo resumit del Dharma (« lei ») per las quatre castas (varna, « colors »). 64. Se una femna, eissuida d'un òme Braman e d'una femna Shudra, pòrta l'enfant d'un membre d'una mai naua casta, los inferiors atengan la mai nauta casta al sen de la setena generacion. 65. Atal, un Shudra atenh lo rang d'un Braman, e (de bais similar) un Braman causit al nivèl d'un Shudra; mas sapiatz que n’es lo mèsme amb la progenitura d'un Kshatriya o d'un Vaishya. (...) 67. La decision es la seguenta: « Aqueste que foguèt engendrat per un Aria (« Nòble ») amb una femna non-nòble, pòt venir Aria per sas vertuts; aqueste que foguèt portat per una maire aria (« nòble »), mas qu’a per paire un non-nòble, es e demora l'opausat d'un Aria ». | ” |
| — Leis de Manu, libre 10[4]. | ||
Los devers generals de las quatre castas sacradas, considerats coma constituissent la societat « nòbla », arya, i son dictats (que l'òrdre primièr es l'Ahimsâ, l'onestat e le contraròtle dels sens), e tanben los devers particulars de caduna al respècte dels autres (Las Leis de Manu precisan que n’i a quatre: Braman/Sabent, Kshatriya/Guerrièr, Vaishya/Païsan-artesan e Shudra/Servicial pagat).
Las noirituras omestiblas son tanben donadas dins aqueste libre. Las purificacions de far per d’actes impurs, los castigs pels crimes i sont tanben prescrits[5].
Aquestas règlas religiosas vendran un tèxte fondamental de la societat bramanic, seran largament difusadas dins una granda partida de l'Índia e, passant dins l'usatge, determinaran la fragmentacion de la societat indiana en castas[2].
Bibliografia
modificar- Mânava dharma çâstra - Lois de Manou. Traduites du sanskrit par G. Strehly, 1893
- Manava-dharma-sastra. Lois de Manou, comprenant les institutions religieuses et civiles des Indiens ; tr. du sanscrit et accompagnées de notes explicatives. Traduites par Loiseleur-Deslongchamps, Auguste Louis Armand, 1833
- Jean Haudry, « Les origines de la conception indienne des âges du monde », in Tempus et tempestas, P.-S. Filliozat et Michel Zink éd., Actes du colloque international organisé par l’AIBL, la Société asiatique et l’INALCO les 30 et 31 janvier 2014, Avant-propos de P.-S. Filliozat, 428 p., 2016
- (en) Patrick Olivelle, The Law Code of Manu, New York, OUP, 2004, ISBN: 0192802712.
- (en) Patrick Olivelle, Manu's Code of Law: A Critical Edition and Translation of the Mānava-Dharmaśāstra, Oxford: Oxford University Press, 2005 ISBN: 0-195-17146-2.
- (en) Koenraad Elst, « Manu as a Weapon against Egalitarianism. Nietzsche and Hindu Political Philosophy », in: Siemens, Herman W. / Roodt, Vasti (Hg.): Nietzsche, Power and Politics. Rethinking Nietzsche’s Legacy for Political Thought, Berlin / New York 2008, 543-582.