Reialme de Juda
Lo Reialme de Judà (var. Reiaume de Judà) (ebrieu: ממלכת יהודה Mamleḥet Yehuda) èra un estat jusieu establit al sud de Levant pendent l'Edat del Fèrre. Es sovent designat per lo tèrme "Reialme del sud" per lo distinguir del Reialme d'Israèl situat al nòrd.
Judà apareguèt coma estat probablament pas abans lo sègle V abC, mas lo subjècte es fòrça controversiat.[1][2] Al sègle VII abC, la capitala del reialme Jerusalèm cresquèt e venguèt a dominar sos vesins, saique mercé a una cooperacion amb los assirians, que volián far de Judà un estat vassal proassirian per contrarotlar l'industria de l'òli d'oliva.[3] Judà prosperèt jol vassalatge assirian, (malgrat una rebellion desastrosa contra lo rei assirian Sennaquerib), mas dins la darrièra part del sègle VII abC Assiria subte s'afondrèt, e se ne seguèt una competicion entre los egipcians e lo Segond Empèri Babilonian pel contraròtle de Levant que menèt a la destruccion del reialme dins una seria de campanhas entre 597 e 582, a la deportacion de l'elèit de la comunautat, e l'incorporacion de la tèrra d'Israèl coma província de l'empèri.[3]