Juan Sebastián Elcano
Juan Sebastián Elcano (30 de novembre de 1476, Getaria - 4 d'aost de 1526, Ocean Pacific) es un navegaire e un explorator basc espanhòu de la premiera partida dau sègle XVI. Es famós per aver assegurat lo comandament de l'expedicion de Ferrand Magellan a l'entorn de la Tèrra après la mòrt de son cap comandant e aver acabat lo viatge.
Capitani d'un naviri marchand espanhòu, laissèt son vaissèu ai Genoés per pagar un deute. Aquò èra estrictament enebit e Elcano s'engatjèt dins l'expedicion Magellan coma oficier subaltèrne per obtenir lo perdon dau rèi Carles Quint (1516-1555). Participèt a la mutinariá dau 1èr d'abriu de 1520 mai foguèt pas executat per Magellan. Après la mòrt dau cap de l'expedicion lo 27 d'abriu de 1521, plusors oficiers foguèron elegits per dirigir lei naviris subrevivents. Pasmens, totei lei successors de Magellan foguèron destituïts fins a l'eleccion d'Elcano lo 16 de setembre. Amb solament 18 marins e 3 indigèns, Elcano arribèt en Espanha un an pus tard, lo 8 de setembre de 1522[1].
Après aqueu succès, Elcano recebèt d'onors importants de part de Carles Quint, en particular una pension de 500 ducats e un blason portant l'inscripcion Primus circumdedisti mihi (« Siás lo premier de realizar lo torn dau mond per ieu » en occitan). En 1526, foguèt nomat capitani d'un dei naviris de l'expedicion menada per García Jofre de Loaísa. Pasmens, après lo passatge dau Destrech de Magellan, una tempèsta separèt la flòta e lo naviri d'Elcano foguèt tocat per l'escorbut durant sa traversada de l'Ocean Pacific. Elcano foguèt tuat per la malautiá lo 4 d'aost de 1526 quauquei jorns après Loaísa.