Jack l'Esventraire
Jack l'Esventraire (Jack the Ripper en anglés) es lo subrenom d'un tuaire en seria sospichat d'aver assassinat au mens cinc femnas dins lo districte londinenc de Whitechapel, en 1888. Totei lei victimas èran de prostituïdas que foguèron sagatadas avans de subir de mutilacions abdominalas. La precision d'aqueleis operacions laissèt pensar que lo tuaire poguèsse aver de competéncias medicalas o cirurgicalas. La polícia e lei jornaus recebèron de centenaus de letras liadas a aquelei murtres. Certanei, signadas Jack the Ripper, donèron son nom a l'afaire que foguèt jamai elucidat.
Per la seguida, d'autrei murtres foguèron liats a l'afaire. Pasmens, lo liame es pas totjorn clar car i a de diferéncias amb lei cinc assassinats « canonics » de 1888. La natura dei murtres, l'abséncia d'identificacion de lor autor e l'interès novèu portat per la premsa nacionala e internacionala a l'enquista li donèron un restontiment sensa precedents.
Se lo tuaire foguèt pas arrestat, l'afaire permetèt de melhorar lei condicions de vida dins lei quartiers de l'èst de Londres. D'efiech, lei descripcions donadas per lei jornalistas entraïnèron la mesa en plaça de politicas destinadas a eliminar leis abitats pus paures.