Frederica Montseny
Frederica Montseny i Mañé, o tanben en espanhòl Federica Montseny y Mañé (Madrid, 12 de febrièr de 1905 – Tolosa, 14 de genièr de 1994) foguèt una politiciana e escrivana catalana. Aquesta menaira anarquista ocupèt la foncion de ministra durant la Segonda Republica Espanhòla, çò que faguèt d'ela la primièra femna ministra de l'estat espanhòl.
| Frederica Montseny | |
 Frederica Montseny a Barcelona en 1977 | |
| Nom de naissença | (es) Federica Montseny Mañé  |
|---|---|
| Naissença | 12 de febrièr de 1905, Madrid, Espanha |
| Decès | 14 de genièr de 1994, Tolosa |
| Occupacion | politiciana e escrivana |
En 1930 coneguèt l'anarcosindicalista Germinal Esgleas Jaume, que foguèt son companhon fins qu'aqueste moriguèt en 1981, a Tolosa. Amassa aguèron tres enfants: Vida (1933), Germinal (1938) e Blanca (1942). En 1939 amb l'adveniment del franquisme se deguèt exiliar amb tota la familha. S'installèron totes cinc dins la vila mondina en 1944.
Biografia modificar
Enfància e joventut modificar
Frederica Montseny nasquèt a Madrid dins un ostal de la carrièra Cristóbal Bordiú dins çò qu'es actualament lo districte de Chamberí en 1905, filha de dos mèstres libertaris anarquistas, Joan Montseny (que se fasiá sonar Federico Urales) e Teresa Mañé i Miravet (qu'aviá per pseudonim Soledad Gustavo). Abans que nasquèsse, sos parents, per encausa de sas conviccions politicas que los valguèt de patir la repression que succediguèt a la revòlta dicha Setmana Tragica e al Procès de MontjuÏc, s'èran exiliat primièr en Anglatèrra, e aprèp d'aver viscut qualque temps a Londres, s'installèron dins la capitala espanhòla amb de noms falses.
L'atmosfèra de l'airal, remembrada vividament per Montseny posteriorament, èra sinistra. Son educacion foguèt facha per sa maire e mai tard Frederica la completèt d'una manièra autodidacta en legir de literatura o de teatre, en causir las òbras classicas e tanben de libres mai contemporanèus. Lo paire portèt el la formacion politica e sindicala, que Frederica assistiguèt amb son genitor a las amassadas, conferéncias e manifestacions que s'organizavan en aquel temps. Las relacions e amics de la familha, sortits d'una movença radicala d'esquèrra contribusiguèron tanben grandament a fargar la fòrta personalitat e lo caractèr revolucionari de l'enfant long de sa vida.
En 1914 la familha Montseny se'n tornèt a Barcelona e aprèp d'aver viscut un temps dins los barris d'Horta, Sant Andreu de Palomar, Santa Eulàlia (L'Hospitalet) e lo Guinardó, acabèron per s'installar definitivament dins un mas a l'exterior de Cerdanyola.
Durant son enfància, Frederica cresquèt dins una activitat editoriala frenetica de sos parents, çò que deviá marcar sa vida d'adulta mai tard e l'orientar cap a l'escritura. Sos parents avián fondat un ostal d'edicions, La Casa de Ediciones, e dins sos periòdes d'activitat mai considerabla arribèron a publicar tota una tièra de revistas coma La Revista Blanca, una publicacion bisetmanièra de las mai notablas a l'endedins de la pensada libertària espanhòla durant los primièrs trenta ans del sègle XX, La Novela Ideal, La Novela Libre, lo mesadièr El Mundo al día e lo setmanièr El Luchador.
Lo temps de l'escritura modificar
Gràcias a son mitan d'origina, Montseny s'avodèt jove a l'escritura. Escriguèt son primièr roman quand aviá sonque 16 ans, Horas Trágicas, un drama basat suls damnatges que lo pistolerisme causava sul proletariat catalan.[1] L'òbra foguèt publicada per Fernando Pintado dins la collecció La Novela Roja e foguèt comentada per Àngel Samblancat dins lo jornal El Diluvio jol títol Una mujer libertaria.[2]
A partir d'aquel moment quitèt pas mai d'escriure. Collaborèt frequentament a La Revista Blanca e a las colleccions de racontes La Novel·la Ideal e Voluntad. Del temps de la dictatura de Miguel Primo de Rivera escriguèt tres romans qu'èran centrats sus l'emancipacion feminina, La Victoria, El hijo de Clara e La Indomable. Ja en aquel temps defensava l'egalitat entre sexes dins una societat sens Estat ni capital. Se desmarcava de las feministas de son epòca que solament volián aténher una reconeissença politica de la femna dins la societat capitalista. Redigiguèt mai de trenta títols de ficcion, que la màger part d'eles foguèron publicats dins La Novela Ideal entre 1925 e 1931.[3]
Un dels darrièrs romans que Montseny escriguèt foguèt lo libre Heroínas, qu'apareguèt dins la coŀleccion La Novela Libre sens data, e qu'èra possiblament estada facha a la debuta de 1936.[4] Inspirada per la Revolucion d'Astúrias de 1934, jos la trama fictiva Montseny expausa sas opinions a prepaus de la figura de la femna emancipada, l ròtle clau de las femnas dins los procèsses revolucionaris,[lower-alpha 1] l'eficacitat de l'Escòla Modèrna, las diferéncies d'idèas, de vejaires e d'ambicions demest los socialistas e anarquistas, lo passatge a la lucha armada coma responsa a la repression, e l'organizacion de milícias clandestinas sostengudas amb lo supòrt del pòble, entre d'autres tèmas a la mòda durant aquel temps.[5]
Las annadas de militància modificar
Foguèt en 1923, a l'edat de 18 ans, que Frederica Montseny publiquèt son primièr article dins Solidaridad Obrera. En 1931 venguèt membre de la CNT, ont venguèt lèu un dels personatges representatius de la tendéncia mai radicala. Los sectors mai reformistas li disián Miss FAI, amb un cèrt ton pejoratiu. Mai tard, lo 21 de julh de 1936, Montseny passèt a la FAI, aprèp lo còp d'estat e la debuta de la revolucion sociala espanhòla.[6] A Barcelona, Montseny visquèt dirèctament l'esclatament del conflicte e decidiguèt de s'avodar d'a fons a la revolucion anarquista en Catalonha. Dintrèt dins lo Comitat Revolucionari del barri de Sant Martí. Ailà durant la jornada organizava un censament de professionals tecnics, e a l'encòp col·laborava en provesir de pan e de manjar. La màger part dels tecnicians especializats venián de la classa mejana, e mai d'un fugiguèt o s'amaguèt tre la debuta de las collectivizacions. La còla coordenada per Montseny se trachava de los contactar, de los far prendre fisança, de los protegir e de los far arribar als endreches ont son experiéncia èra la mai necessària. Durant los vèspres participava a d'assembladas, improvisava de discorses e escriviá d'articles.[6]
Frederica Montseny participèt d'a fons dins lo principal debat ideologic que se faguèt a la CNT aprèp lo començament del conflicte, valent a dire se caliá contunhar la revolucion sociala contra lo capital e l'Estat o se se deviá participar a las institucions governamentalas per far un front comun contra lo fascisme e assegurar la representacion dels interèsses dels anarquistas. Quand Largo Caballero succediguèt a José Giral a la presidéncia de la Republica Espanhòla, ensagèt de formar un govèrn amb las principalas fòrças politicas antifascistas, en i integrar pel primièr còp los comunistas e en estendre l'invitacion a la CNT. Montseny, Pedro Herrera e Horacio Martínez Prieto prepausèron a Caballero la creacion d'un Conselh Nacional de Defensa, tal coma èra estat decidit durant l'assemblada de federacions de la CNT. Lo president socialista o refutèt, pasmens prepausèt qu'aguèssen de cargas ministerialas e de garantias d'un tractament equitatiu al dels anarquistas. Aprèp un debat intens, la CNT foguèt d'acòrdi sus la dintrada de Montseny, Joan Garcia Oliver, Joan Peiró e Juan López coma ministres dins lo govèrn de la Republica.
Montseny passèt a se trachar del Ministèri de Sanitat e Assisténcia Sociala entre lo 4 de mai de 1936 e lo 17 de mai de 1937, e aital venguèt la primièra femna nomenada ministra dins l'estat espanhòl. Sa tasca dins lo govèrn se vegèt limitada per la durada fòrça corta de son mandat. Malgrat aquò, en qualques meses capitèt de preveire d'endreches per aculhir los enfants, de manjadors per las femnas prens, una lista de professions exercidas per de personas andicapadas e lo primièr projècte de lei de l'avortament en Espanha. Pasmens, practicament cap de sos objectius arribèt a èsser executat. Son projècte de lei sus l'avortament recebèt l'oposicion d'autres ministres del govèrn e foguèt abandonat quand Frederica sortiguèt del govèrn per encausa dels Faches de mai de 1937. Aprèp aquò se deguèt esperar 50 ans per tal que lo drech d'avortar foguèsse reconegut dins l'estat espanhòl.
Frederica Montseny ganhèt una granda popularitat e fòrça respècte gràcias a sas intervencions publicas e sa capacitat oratòria. Se vegèt cargada de far omenatge a Durruti lo 21 de novembre de 1936, l'endeman de sa mòrt, dempuèi lo microfòn del Ministèri de la Guèrra a Madrid, amb un discors que venguèt cobèrta del panflet commemoratiu que publiquèt mai tard la CNT.
En 1938, aprèp la casuda del govèrn de Largo Caballero, presidiguèt lo primièr comitat de ligason entre la CNT e l'UGT e venguèt la responsabla del Departament de Santat de la Comission de Batalhons dels Volontaris. Defensèt lo Partit Obrièr d'Unificacion Marxista (POUM) de las acusacions de traïson fachas pels dirigents del Partit Socialista Unificat de Catalonha (PSUC) e del Partit Comunista Espanhòl. Intercediguèt tanben dins las disputas armadas entre lo PSUC e los militants de la CNT per contrarotlar lo bastiment de Telefònica a Barcelona.
Òbras modificar
- Horas trágicas (1921)
- La Victoria. Novela en la que se narran los problemas de orden moral que se le presentan a una mujer de ideas modernas (1925)
- El hijo de Clara. Segunda parte de "La Victòria" (1927)
- La Indomable (1928)
- La mujer, problema del hombre (1932)
- "El anarquismo militante y la realidad española" (1937)
- "Militant anarchism and the reality in Spain" (1937), traduccion de l'òbra anteriora en anglés
- Anselmo Lorenzo (1938)
- International Antifascist Solidarity: An Appeal to the Women in America (1938)
- Cien días de la vida d'una mujer (1949)
- El problema de los sexos (1951)
- El éxodo. Pasión y muerte de los españoles en el exilio (1969)
- Crónicas de la C.N.T. (1974)
- El anarquismo (1974)
- Cent dies de la vida d'una dona (1939-1940) (1977)
- El éxodo anarquista (1977)
- Mis primeros cuarenta años (1987)
| Precedit per | Frederica Montseny | Seguit per | |||
| José Tomás y Piera |
|
Jesús Hernández Tomás |
Referéncias modificar
<references>
- ↑ Alcalde 1983: p. 24, "Era un drama calcado en el drama cotidiano del proletariado catalán: un obrero salía de su casa, dejando en ella su joven compañera y su hijito recién nacido. Detenido por la policía, después liberado, no volvería jamás a ella, porque a los pocos pasos de la Jefatura era asesinado por los esbirros a sueldo de la Patronal y a las órdenes del Poder Público."
- ↑ Alcalde 1983: p. 24, "Los tres —Pintado, Samblancat y mis ardientes 17 años—, necesitábamos cierto valor para esta hazaña, en los momentos en que fue realizada, cuando cada día caían obreros, abogados e intelectuales, bajo las balas del pistolerismo oficial; cuando las cárceles, el Castillo de la Mola, de Mahón, de Montjuic, estaban llenos de militantes confederales y de simples simpatizantes."
- ↑ Alcalde 1983: p. 28
- ↑ Modèl:Ref-llibre
- ↑ Modèl:Ref-llibre
- ↑ 6,0 et 6,1 Error de citacion : Balisa
<ref>incorrècta ; pas de tèxte per las referéncias nomenadas:0.
Error de citacion : La balisa <ref> existís per un grop nomenat « lower-alpha », mas cap de balisa <references group="lower-alpha"/> correspondenta pas trobada