Espeluga de Santimamiñe
L'espeluga de Santimamiñe que's tròba a Kortezubi, en Biscaia, au Bascoat, dens lo bacin de l'arriu d'Oka, près de l'estuari d'Urdaibai. Que s'obreish a 150 m d'altitud suu penent deu mont Ereñozar (448 m), dens lo quartièr de Basondo, près de l'ermitatge de Sant Mamés (Santimamiñe en basco), qui'u balhè lo son nom.
Que compren ua sequéncia complèta despuish lo Paleolitic Mejan dinc a l'Edat deu Hèr. Qu'embarra pintruras rupèstras de l'epòca magdaleniana (enter 16 000 e 11 000 ans abans lo present), pendent lo Paleolitic Superior. Despuish julhet de 2008 lo sit que hè part deu Patrimòni Mondiau de l'Umanitat de l'UNESCO en associacion dab autes sits deu nòrd d'Espanha.
Las pintruras qu'estón descobèrtas en 1916. L'espeluga qu'a ua longor de 365 m. Que presenta un sarròt de cristallizacions mineraus: estalactitas, estalagmitas... La sequéncia complèta que compren las culturas mosteriana, chastèlperroniana, aurinhaciana, gravetiana, solutreana, magdaleniana e asilhana. Qu'embarra ua cinquantena de pintruras parietaus magdalenianas d'animaus monocròmas negras: 32 bisonts, 7 caprids, 6 cavaths, un cèrvi e un ors. Lo negre qu'ei obtiengut a partir de carbon.
