Lavanda : Diferéncia entre lei versions

La '''lavanda''' es un aubricèuaubret dicotiledon de la familha dei Lamiacèas e dau genre ''Lavandula'', de flòrsflors lo maipus sovèntsovent mauvas o violetas dispausadas en espigas, coma la majoritat deis espècias, fòrça nolentas, son largament utilizadas dins totas lei brancas de la perfumariá. Brotan subretot sus lei sòls calcaris secs e solelhós, a l'excepcion de ''L. stoechas'', que preferís lei sòls siliciós.

TotasTotei lei lavandas son de plantas [[mèu|melifèras]], fòrça cercadas per leis [[abelha|abelhas]].

La lavanda es un dei simbòls de l'agricultura sus lolei [[planPlanas de Valençòla]], grandonte productorse fa una gròssa produccion de lavandin e d'espic per l'òli essencialaessenciau e lo [[sabon|sabon de Marselha]].

[[imatge:Champ de lavande.JPG|left|thumb|LavandièiraLavandiera sus lolei [[planPlanas de Valençòla]]]]

''Lavandula intermedia'', o '''lavandin''', ibrid naturau entre ''L. angustifolia'' (espic) e ''L. latifolia'' (badafa). Es la tresena dei lavandas [[Provença|provençalas]]. DescobertDescobèrt un pauc per azard, es cultivat despuèidespuei leis annadas [[1930]]. Lo lavandin es uèi l'espècia pus cultivada, que sa flòrflor es mai productritz en òli essencialaessenciau que l'espic. Pasmens, son essença es de mens bonamendre qualitat per l'odor, e es utilizada dins la perfumariá industriala. Lei superficias cultivadas en lavandins son estimadas a 17  000 ectaras ha.

AAu la debutacomençament lei Lavandas brotavan solament en [[Provença]] e dins lo [[Mar Mediterranèa|bacin mediterranèu]], puei la cultura s’es espandida en Euròpa de l’Èst ([[Bulgaria]], [[Russia]], [[Ucraïna]]…) e mai en [[Tasmania]] o encara auen [[Canadà]] onte deide plants mutats pòdon uèi resistir au gèl.<br>

Lei '''espics''' (''Lavandula angustifolia'') (lavandas "Veraias") brotan a una altitud de 500 a 1700 &nbsp;m sus leis adrechs dei montanhascòlas. La qualitat dei lavandas es reputada aumentar amb l’altitud.<br>

Pasmens, la '''Badafa''' (''Lavandula latifolia'') (dicha tanbèn Espiguet o Estamós) es recoltada dins lo bacin mediterranèu entre 0 e 600 &nbsp;m d’altitud.<br>

Lei Lavandas dau gròp ''stoechas'' se desvolopan sus tot lol'entorn, portor notamentespecialament en [[Andalosia]] e dins la part Sud de [[Portugau]].<br>

Lei '''lavandins''' (''Lavandula intermedia'') son lei lavandas pus cultivadas (de 800 à 1000 &nbsp;t d’essença per an) e pus espandidas que son pusresistisson resistentasmai. Se desvolopan espontanamentespontaneament dins lo Sud de [[França]]. Pasmens, s'observaobsèrva un deperiment dei Lavandins ''Abriau'' e ''Sumian'' que son en via de desaparicion.