|
[[File:Ab Urbe condita.tif|thumb|''Ab Urbe condita'', 1714]]
Tit Livi escriguèt una ''Istòria de Roma'' (''[[Ab Urbe condita libri]]'', que significsignifica literalament ''los libres dempuèi la fondacion de Roma'') que cobrís en 142 libres l’istòria romana dempuèi las origiaes fins a la mòrt de [[Drus (general roman)|Drus]] en [[-9|9 AbC]] L'autor roman segurament aviá previst 150 libres, que lo recitraconte se seriá acabat amb la mòrt d'[[August]], tres ans abans la seuna.
Aquela òbra es organizada en deceniasdecennis, mas sonque 35 libres nos parvenguèron: los libres I a X e XXI a XLV. Los autres son coneguts per de fragments o d'abreujats nomenats ''periochae'' fachs posteriorament. Nos donan una idèa del plan seguit per Tit Livi e del biais qu'aviá destriat la matèria que tractèt.
Los libres demoranque demòran concernisson l’istòria dels primièrs sègles de Roma dempuèi sa [[fondacion de Roma|fondacion]] fins a [[-292|292 AbC]], lo recitraconte de la [[Segonda Guèrra Punica]] e de la conquista per las armadas romanas de la [[Gàllia Cisalpina]], de [[Grècia antica|Grècia]], de [[Macedònia (Grècia)|Macedònia]], e d’una partida de l’[[Anatolia|Asia Minora]]. Lo darrièr eveniment important qu'es contat es lo [[trionf roman|trionf]] de ''[[Lucius Aemilius Paullus Macedonicus]]'' a [[Batalha de Pidna|Pidna]] en [[-168|168 AbC]]
Sinòpsis dels liureslibres conservats:
* Libre I: la [[monarquia romana|periòdperiòde reial]] ([[-753|753]] - [[-509|509]]), amb l’arribada d’[[Enèu]], la dinastia albana, los reialmes de [[Romul e Rème|Romul]], [[Numa Pompili]], [[Tulle Ostili]], [[Anque Marci]], [[Tarquin lo Vièlh]], [[Servi Tulli]], [[Tarquin lo Supèrbe]], e son capvirament;
* Libres II-V: los primièrs sègles de la Republica ([[-509|509]] - [[-390|390]]), amb la luta contra los [[Tarquins]], los dos [[decemvir|decemvirats]], la presa de [[Veies]], l’[[SacSacatge de Roma (-390)|invasion gallesa]] de [[-390|390 AbC]] e los esplèchsesplèches de ''[[Marcus Furius Camillus]]'';
* Libres VI-X: la [[conquista romana de l'Itàlia|conquista de l'Itàlia]] ([[-390|390]] - [[-292|292]]), amb la [[guèrra latina]] e las [[guèrras samnitas]];
* Libres XXI-XXX: la [[Segonda Guèrra Punica]] ([[-218|218]] - [[-202|202]]);
Dins sa prefàcia, es dich ''{{cita|Al subjècte dels recits relatius a la fondacion de Roma o precedents sa fondacion, cèrqui ni a los certificar ni a los negar: la lor agradança deu mai a l'imaginacion dels poètas qu'al seriós de l'informacion}}''. Se vei critica al respècte de çò que jutja coma una decadéncia de Roma (qu'èra pas encara arribada a l'apogèu) e exalta las valors que faguèron la ''Roma eternala''.
Tit Livi, pasmens republican, foguèt ajudat dins son trabalh per la familha imperiala. August comprenguèt plan qu'aquela evocacion dels nauts fachsfaches de Roma podavapodiá servir son poder. S’agísSe tracta en mai d’auçard’enauçar « un monument a la glòria de Roma » mas subretot de remembrar l’ancianetat e la continuitat sens falha de l’istòria de la vila. L’Istòria segon Tit Livi es pas objectiva: idealiza los grands òmes e demorademòra plena de prevencion al repècte dels democratas.
Dins aquela ''Istòria de Roma'' se trapa tanben la primièra [[ucronia]] coneguda: Tit Livi imaginant lo mond se [[Alexandre lo Grand]] se n'èra anat conquistar l’oèst e non pas l’èst de [[Grècia]].
En mai, son introduccion nos dona lo prepaus de Tit Livi: remembrat los nauts fachsfaches de [[Roma]], la ciutat alara mestressa del mond mediterranèu, descriure los òmes e los biais de viure a l'origina de la grandor de la vila e la decadéncia morala a l'epòca de las [[guèrras civilas]], de biais que los lectors pòscan ne tirar d'ensenhaments de l'[[Istòria]]. Es donc a l'encòp un obratge de [[dialectica]] e de [[morala]]. Aqueles biaisbiaises son aqueles del [[Grècia antica|Grèc]] [[Isocrat]], del sègle IV AbC. Las fonts de Tit Livi son los [[analista]]s precedents coma [[Cassi]] e [[Calpurni Pison]], dos autors romans avent escrich pendent la segonda mitat del sègle II, puèi [[Polib]] e pels darrièrs libres [[Posidonios]], [[Juli Cesar|Cesar]] coma la Memòria d'[[August]].
== Referéncias literaris a Tit Livi ==
| 