|
Dins lo sens estricte del [[mot]], los esclaus son los que trabalhan per d'autres sens cap de remuneracion e qu'an pas cap de [[drech]]es. Lo mot ven del grèc bizantin ''sklábos''.
La forma d'esclavatge qu'implica la proprietat legala de las personas es actualament proïbida dins totes los païses del mond. La [[Convencion sus l'Esclavatge]] promoguda per la [[Societat de las Nacions]] lo 25 de setembre de 1926 lo descriguèt coma "... l'estatut o condicion d'una persona que squ'i s'exercisson mantun o totes los [[drech]]es de possession ...". AtalAital entendèm qu'un esclau es aquello que pòt pas daissar o abandonar son patron, proprietari, cap, o contrarotlaire... sens una autorizacion explicita e que serà tornat a aqueste se s'esgara o s'escapa. Los patrons pòdon aver d'acòrds illicits amb la [[polícia]] o amb d'autras autoritats de lors païses, per encausa de lor condicion de personas ricas o possessoras de tèrras.
==Lo comèrci negrièr ==
[[Fichièr:Triangular trade.png|thumb|280px|Lo '''[[comèrci triangular]]''' serviguèt los interèsses economics de las coloniás americanas e foguèt la fondamenta del sistèma de produccion de las plantacions e mai de la creissença preindustriala en [[Euròpa]]. Aquí la rota que fasián las naus entre [[Anglatèrra]], [[Portugal]], [[Espanha]] e [[França]] cap a la [[Cariba]], venguts de la còsta occidentala africana.]]
A partir de l'arribada sul continent [[America|american]] dels europèus e subretot la conquesta dels territòris, se dessenhèron de plans d'expansion que demandavan una man d'òbra bon mercat. A la debuta los primièrs esclaus foguèron los pòbles indigènas americans. Mas al cap d'un brieu, la legislacion espanhòla ess'entreva va plantejar moltplan aviat la sol·licitud de l'esmentadala pràcticapractica (gràcias als escriches de [[Bartolomé de las Casas]] e de l'[[Escòla de Salamanca]]), çò que faguèt que comencèssencomencèron las "importacions", en considerar las personas coma de bens, de personas capturadas en [[Africa]], que presentavan l'avantatge d'èsser mai resistents fisicament e mens vulnerables a las malautiás que las populacions autoctònas d'America. Aital se desvolopèt un comèrci que lèu deviá aténher una granda escala amb d'esclaus capturats en Africa: lo ''comèrci negrièr '' o ''[[Maafa]]''.
A l'entorn del [[sègle XVII]] se produsiguèt un granda aumentacion del nombre d'esclaus per encausa de sa importància coma man d'òbra dins las explotacions agricòlas d'extension considerabla (sistèma de plantacions) en [[America del Nòrd]], [[America del Sud|del Sud]] e, d'un biais mai pesuc encara, dins la [[Cariba]]. Segon l'istorian britanic [[Eric Hobsbawm]] lo nombre d'esclaus africans transportats en America seriá d'un milion durant lo [[sègle XVI]], de tres milions durant lo [[XVII]] e arribariá als sèt milions durant lo sègle [[XVIII]], permetent-ne una enòrma [[acumulacion de capital]] de carafàcia al desvolopament del [[capitalisme]] europèu durant la [[Revolucion industriala]].<ref> [[Eric Hobsbawm]] 'Indústria i Imperi' Editorial Crítica, 2001 p.48</ref>
[[Fichièr:Slavezanzibar2.JPG|thumb|Fotografia d'un enfant esclau a [[Zanzibar]]. 'Lo castig d'un mèstre arab per una leugièra ofensa.' cap a 1890.]]
AquestaAquest aumentacionaument del ''comèrci negrièr'' foguèt acompanhadaacompanhat, dins la màger part dels cases, per una ideologia [[racisme|racista]] plan fòrta: los negres èran considerats coma d'èssers inferiors, èran assimilats frequentament a d'animals, sens si més no poder serèsser considerats subjèctes de drech e doncas considerats, juridicament, com a cosescausas. Encara que especialmentespecialament, lo debat eraèra inicialmentinicialament en se los individús de raça negra an una [[arma]] umana, ja que en cas afirmatiu aquesta activitat seriaseriá considerada illegalillegala per la Glèisa, la qualquala cosacausa va portarportèt a un fort movimentmovement per afirmar que las gents de pèl negra an pas d'arma. Dins lo cas dels indigènas d'America s'haviaèra decidit qu'avián una arma e alara podián pas venir esclaus. DeD'efièch fetèra era costumcostuma a moltesplanas plantacions explotard'explechar l'esclau jos de condicions sevèras que podián portarmenar a la mòrt, ja que costava mens car de cromprar d'esclaus novèls que de melhorar sas condicions de vida. La font d'esclaus foguèt [[Africa]], e l'[[Illa de Gorèa|Isla de Gorée]], colonia francesa, foguèt l'endrech precís quequ'i s'i establiguèt lo mercat d'esclaus, conegut tanben coma lo luòc sens retorn e ont se desseparavan d'un biais definitiu las familhas qu'èran desintegradas per l'esclavatge.
del meteis biaisParièirament los [[Pòble arab|arabs]] mantenguèron un trafèc important d'esclaus africans, tant a travèrs de rotas que traversavan lo [[Sahara]] coma a travèrs de la còsta orientala d'[[Africa]], en particular l'Isla de [[Zanzibar]]. Aqueste comèrci s'espandiguèt dempuèi lo [[sègle VII]] fins al [[sègle XX]] e arribèt a de proporcions similaras o superioras al comèrci negrièr de l'Atlantic.
Lo nombre de persones esclavagizadasesclavadas desrabadas d'Africa fluctua, en foncion de las diferentas estimacions entre 10 e 28 milions de personas,<ref>[http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/news/newsid_1525000/1525099.stm Xifres de la esclavitud]</ref> encara que n'i a que parlan de 60 milions. Fins a 1850, almens 13 milions vanva anar a parar a las colonias d'America, especialment America del Nòrd e la Cariba. A mai l'investigador Enrique Peregalli, calcula que caldria afegir un 25% de morts durant les captures i un altre 25% durant lo viatge per l'Atlàntic.<ref>[http://www.debtwatch.org/documents/formacio/esclavitud.pdf La esclavitud: Amèrica conquerida, Àfrica esclavitzada]</ref> A mai se calcula que 17 milions foguèron venduts dins l'Índic, Orient Mejan e lo nòrd d'Africa.
Las principalas poténcias esclavatgistas que foguèron implicadas dins lo comèrci e transpòrt de personas esclavatgizadas originàrias d'Africa a la Tracta Atlantica, serián segon d'estimacions: <ref> Thomas, Hugh. La Tracta d'Esclaus, 1997. </ref>
|
